Wetenschappers boycotten Elsevier

Het moet maar eens afgelopen zijn met dat rare business model van de grote uitgeverijen van wetenschappelijke vakbladen. Te beginnen met dat van Elsevier. Dat vinden duizenden geleerden.

Al bijna zevenduizend wetenschappers – onder wie een handjevol Delftenaren – hebben een petitie getekend waarin ze aangeven niet meer in bladen van Elsevier te publiceren, niet meer aan peer review te doen voor Elsevier-titels en er geen redactioneel werk meer voor te doen.

De petitie, die drie weken geleden online ging, is het initiatief van de vermaarde wiskundige Timothy Gowers van de universiteit van Cambridge. In een begeleidend pamflet, te vinden via Gowers’ weblog, laakt de wiskundige het business model, de hoge prijzen en de algehele houding van Elsevier ten opzichte van de wetenschap.

De prijzen die Elsevier rekent, staan volgens Gowers in geen verhouding tot de diensten die het bedrijft levert, zoals het drukken van de tijdschriften en de distributie. Elsevier laat het gros van het werk feitelijk over aan de wetenschappers zelf, stelt Gowers. Wetenschappers leveren hun artikelen gratis aan en beoordelen en redigeren kosteloos elkaars werk. Vervolgens betaalt de academische wereld grof geld voor abonnementen op tijdschriften die door hun eigen mensen gemaakt zijn. Vaak zou dat ook nog eens gaan via wurgcontracten waarbij bibliotheken gedwongen worden om in ruil voor kortingen abonnementenbundels af te nemen waar titels tussen zitten waar ze eigenlijk maar weinig behoefte aan hebben.

Alle grote uitgevers van wetenschappelijke tijdschriften hanteren dit business model. De reden dat Elsevier het nu moet ontgelden, is dat dit bedrijf volgens Gowers op nog veel meer terreinen zondigt. Zo heeft het jarenlang in opdracht van farmaceuten promotiebladen gemaakt die moesten voorkomen als serieuze wetenschappelijke peer-reviewed tijdschriften. Elsevier heeft zich verder ook erg onpopulair gemaakt met het tijdschrift Chaos, Solitons and Fractals. Het bedrijf krikte de impactfactor van dat tijdschrift – een maat voor het belang van een wetenschappelijk tijdschrift – kunstmatig op door artikelen binnen die titel veel naar elkaar te laten verwijzen.

Elsevier zelf stelt in een reactie dat het downloaden van artikelen nog nooit zo goedkoop is geweest – slechts een vijfde van wat het tien jaar geleden kostte – en dat bibliotheken niet gedwongen worden om abonnementbundels af te nemen.

Ze zegt dit in een interview met dagblad De Pers. “Het debat: wanneer draag je de hoofddoek? Dat zou ik graag voeren. Een meer beschouwend debat over de scheiding van kerk en staat.”

Medewerkers
Ook voor medewerkers achter een stadhuisbalie zou volgens haar een verbod moeten gelden op het dragen religieuze symbolen zoals een hoofddoek. “Alle religies zijn daarbij voor mij gelijk.”

Privacy
Hennis was de nummer vier op de VVD-kieslijst voor de Tweede Kamer. Ze staat vooral bekend als voorvechter voor de privacy. Ze komt soms in aanvaring met partijgenoot Fred Teeven, die privacywetgeving ondergeschikt vindt aan de strijd tegen de misdaad.