Studenten onderzoeken roddels rond 9-11Vijf jaar na 9-11 zoemen de geruchten: waren het eigenlijk wel terroristen die de Twin Towers hebben vernietigd? Studium Generale waagde zich aan een aftastend onderzoek .
en kreeg meteen de halve wereld over zich heen. Terwijl de TU toch geen rol ziet weggelegd voor groene mannetjes of de CIA. “Er is hier geen smoking gun.”
Ze hadden lekker op een warm strand kunnen liggen. Met verhitte hoofden kunnen beachvolleyballen en nachten dansen in hippe discotheken. Maar ze kozen ervoor om zich in het zweet te werken met analyses en berekeningen. Veertien studenten verdiepten zich deze zomer twee weken in de aanslagen op het New Yorkse World Trade Centre (WTC) op 11 september 2001. Vijf jaar na dato onderzoeken ze in opdracht van Studium Generale waarom de Twin Towers een uur nadat de vliegtuigen erin vlogen, alsnog instortten.
De bedenker van de opdracht, Coen Vermeeren, kwam op het idee tijdens zijn colleges bij luchtvaart- en ruimtevaarttechniek (L&R). “Bij vliegtuigen is de dragende constructie moeilijk te zien. Omdat bij gebouwen beter te zien is hoe de krachten lopen, gebruik ik in mijn colleges de Twin Towers als voorbeeld. Vaak komen studenten na afloop bij me met de opmerking dat het niet klopt dat de WTC-torens zijn ingestort.” Na de inslag van de vliegtuigen bleven de meer dan vierhonderd meter hoge Twin Towers in eerste instantie staan. Toen ze meer dan een uur later toch instortten, wekte dit wereldwijd verbazing. Op internet sloeg deze verbazing om in de wildste theorieën over de instortingen, veelal ‘bewezen’ met technische details. Zo zou de brand in de torens niet heet genoeg zijn geweest om het staal in de constructie te laten smelten. Explosieven zouden de klus wel hebben geklaard, waarmee de schuld in de schoenen van Bush, de CIA of de joodse gemeenschap wordt geschoven. “Veel mensen laten zich in deze kwestie leiden door onderbuikgevoelens. Maar als je wilt analyseren wat er die dagen technisch gezien is gebeurd, zul je het onderwerp nuchter, vanuit een academisch oogpunt moeten onderzoeken”, aldus Vermeeren, die naast docent bij L&R directeur van Studium Generale in Delft is. Sterker nog: “Als je als instituut al die technische kennis in huis hebt, is het ook je plicht om het te onderzoeken.”
Explosievenexperts
Een ‘plicht’ die de studenten van verschillende faculteiten met veel enthousiasme aangingen. Verdeeld in twee groepen bogen ze zich over het bezwijkmechanisme, de manier waarop de WTC-gebouwen zijn ingestort. De ingenieurs in spe gingen niet alleen uit van de officiële lezing, maar bekeken ook de alternatieven. “Ze hebben bijvoorbeeld gepraat met explosievenexperts van TNO”, aldus Vermeeren. Het was duidelijk niet de bedoeling dat de studenten zich lieten meeslepen in de hersenkronkels van de complotdenkers. “Ik heb tegen ze gezegd: het maakt me niet uit wat je van al die complottheorieën gelooft, ik wil dat jullie het onderwerp op een technisch-wetenschappelijke manier benaderen.”
De eerste groep onderzocht de instorting van de Twin Towers door te kijken naar de wet van behoud van energie. In een gebouw is door de zwaartekracht potentiële energie opgeslagen. De studenten onderzochten of die potentiële energie samen met de klap van een vliegtuig genoeg was om het gebouw te laten instorten. Om af te leiden hoeveel energie nodig was om het gebouw in te laten storten, bekeken ze onder andere het verpulveren van beton en de temperatuur van het puin. Als veel meer energie nodig was om de toren te vernietigen dan er in het begin aanwezig was, dan moet er energie toegevoegd zijn. “Bijvoorbeeld met explosieven, zoals sommige complottheoretici beweren. Als er geen groot verschil is tussen de hoeveelheid energie aan begin en einde, staat het bezwijkmechanisme op zichzelf”, zegt Vermeeren.
De tweede groep studenten pakte het anders aan. Ze wilde het bezwijkmechanisme achterhalen door een analyse van onder meer videobeelden, gesprekken met experts en websites met alternatieve (complot)theorieën. Complottheorieën genoeg, want ze betrokken in hun onderzoek ook het WTC7-gebouw en het Pentagon. Beide gebouwen zijn geliefd bij complotdenkers, omdat er nogal wat vaagheden over bestaan. WTC7, een gebouw van 47 verdiepingen, werd niet geraakt door een vliegtuig, maar stortte aan het einde van de middag van 11 september toch in. Het Pentagon werd volgens de officiële lezing geraakt door een passagiersvliegtuig. ‘Complotters’ geloven eerder in een kruisraket van eigen bodem, omdat op vrijgegeven beelden geen vliegtuig te zien is en omdat het gat in het Pentagon te klein zou zijn.
Dergelijke harde conclusies heeft het studentenonderzoek in elk geval niet opgeleverd. “Ons verhaal gaat vooral over waarschijnlijkheden”, zegt Vermeeren. Waarbij het nog altijd het waarschijnlijkst is dat de aanslagen gewoon zijn gepleegd door terroristen, en dat de brand cruciaal is geweest voor het instorten van de gebouwen. “Beide groepen studenten kwamen tot nagenoeg dezelfde conclusies over het bezwijkmechanisme van de WTC-torens. Er is geen smoking gun, maar die hadden we ook niet verwacht.” Ook over het ‘raadsel’ van gebouw WTC7 hebben de studenten geen hard oordeel. “Daarvoor beschikken wij in ons onderzoek over te weinig informatie”, zegt Vermeeren. Op de precieze conclusies en de details van het onderzoek kan Vermeeren overigens niet ingaan: die worden pas onthuld in het televisieprogramma Zembla van aanstaande zondag en op de bijeenkomst van Studium Generale van volgende week.
‘Complottheoriecomplot’
Dat de branden in het WTC de doorslag hebben gegeven, is ook de stellige overtuiging van prof.dipl-ing. Jan Vambersky. Niets gelooft de hoogleraar ‘constructies van gebouwen’ van het ‘complottheoriecomplot’, zoals hij het noemt. “Iedereen die iets betekent in de wereld van de constructies haalt zijn schouders op bij alle beweringen en gaat verder met zijn werk.” Vambersky is ervan overtuigd dat de brand de stalen vakwerkliggers onder de vloeren zodanig heeft verzwakt, dat de vloeren bezweken. En juist deze vloeren vingen een deel van de krachten op die de beschadigde constructie niet meer kon dragen. “Toch heeft de constructie zich uitstekend gedragen. Omdat het gebouw nog ruim een uur bleef staan, zijn veel mensenlevens gered.” Ondanks zijn professionele interesse, weigerde de geboren Tsjech mee te werken aan het zomerproject. “Als je aan een onderzoek begint, moet je dat met volledig open vizier doen. In deze opdracht zat naar mijn idee teveel vooringenomenheid. In het stuk dat me is toegestuurd, stond foute, suggestieve informatie. Ik wil graag meedoen aan een dergelijk onderzoek, maar ik ga niet in debat met mensen met onvoldoende vakkennis.” Hoewel hij de opdracht zelf suggestief vond, spoorde hij zijn studenten wel aan mee te doen. “Ik heb het volste vertrouwen dat de studenten gedegen onderzoek doen en zich niet bij de neus laten nemen. En ik vind het belangrijk dat ze leren dat naast de zwaartekracht bij dergelijke onderzoeken andere krachten meespelen.”
Organisator Vermeeren vindt niet dat hij met de opdracht aanstuurde op een vooraf bepaalde uitkomst. Desgevraagd kan hij zich wel voorstellen dat de opdracht mogelijk suggestief overkwam. Hij verwees, om de opdracht onder de aandacht van studenten te brengen, naar de 1 miljoen dollar die de Amerikaanse miljonair en complotdenker Jimmy Walters uitloofde aan degene die een aantal kwesties kon verklaren. “Dat lijstje heb ik in de oproep overgenomen, omdat het de belangrijkste vragen laat zien waar complotdenkers zich op richten. Maar ja, is dat suggestief? Jongeren geloven echt niet zomaar alles.”
Vindt de discussie met Vambersky nog op vriendelijke toon plaats, in de landelijke media is de toon grimmiger. NRC-columniste Elsbeth Etty barstte los: “Intussen laat de TU Delft een groep studenten onderzoeken (in twee weken!) of de aanslagen van 11 september 2001 een samenzwering zijn geweest van de CIA of, dat kan natuurlijk ook, van de geheime dienst van Israël, iets waarvan de Arabische wereld allang overtuigd schijnt te zijn.” De TU probeerde de verkeerde indruk te ontkrachten, maar tevergeefs. “Over de idiotie van de TU Delft zijn we het eens”, brieste historicus Thomas von der Dunk een dag later in datzelfde NRC. “Dat is ook geen intellectuele instelling, maar een ontspoorde ingenieursfabriek.”
TU-wetenschapsvoorlichter Maarten van der Sanden beklaagt zich: “We zijn geen partij in dit zwartwitdebat; we zijn wetenschappers. Voor ons als universiteit zijn die beelden van de instortende torens een unieke case. Maar in een wereld waar complottheorieën de boventoon voeren, gaat alle nuance snel verloren. En dus word je als TU, als je niet uitkijkt, deel van het debat tussen de believers en de non-believers.”
De CIA zat achter de moord op Kennedy, de maanlandingen hebben nooit plaatsgevonden en in de woestijn van Arizona staat een hangar waarin het Amerikaanse leger buitenaardse ufo’s bewaart. Delta ging te rade bij wetenschapsjournalist Marcel Hulspas, oprichter van de stichting Skepsis en schrijver van tal van boeken over ufo’s en pseudo-wetenschappen. Wat bezielt Amerikanen om overal complotten en samenzweringen te zien?
Uit wantrouwen
“Veruit de belangrijkste factor”, vindt Hulspas. In de Verenigde Staten bestaat een rechtse stroming die een bloedhekel heeft aan de federale overheid. “Geregeld slaat dat wantrouwen om in het geloof dat we worden voorgelogen door de politiek en de media. Vervolgens gaat men op zoek naar een andere, eigen versie van de werkelijkheid.”
Voor het geld
Reken maar dat een goede complottheorie verkoopt. “Rond 9-11 is een heel circus ontstaan van schrijvers die grof geld verdienen met lezingen en boeken waarin ze zeggen: de CIA heeft het gedaan”, zegt Hulspas.
Voor de zingeving
De aloude verklaring uit de sociologie. Samenzweringstheorieën geven een simpel antwoord op verwarrende gebeurtenissen, en geven zo structuur aan de samenleving. “Men zoekt een tegenstander. Voor de een zijn dat de terroristen, voor de ander is het de CIA.”
Vanwege de bureaucratie
De Amerikaanse overheid is berucht stroperig en houdt geregeld dingen onder de pet. Je zou haast denken dat ze het expres doet. “Dat het Pentagon allerlei materiaal niet naar buiten brengt, ja, dat voedt de samenzweringstheorieën.”
Uit racisme
“Misschien denken sommige mensen: dit kan niet, dit is veel te ingewikkeld voor die domme Arabieren. Zo’n ideale misdaad, daar moet de CIA achter zitten.” Een belachelijke gedachte, stelt Hulspas vast. “De CIA is al jarenlang een hopeloze, in crisis verkerende organisatie. Zelfs al zouden ze willen, het zou ze niet eens lukken om zo’n complexe aanslag te organiseren.” (MK)
img:repo_2.jpg
img:repo_3.jpg
img:repo_4.jpg
Studenten onderzoeken roddels rond 9-11
Vijf jaar na 9-11 zoemen de geruchten: waren het eigenlijk wel terroristen die de Twin Towers hebben vernietigd? Studium Generale waagde zich aan een aftastend onderzoek . en kreeg meteen de halve wereld over zich heen. Terwijl de TU toch geen rol ziet weggelegd voor groene mannetjes of de CIA. “Er is hier geen smoking gun.”
Ze hadden lekker op een warm strand kunnen liggen. Met verhitte hoofden kunnen beachvolleyballen en nachten dansen in hippe discotheken. Maar ze kozen ervoor om zich in het zweet te werken met analyses en berekeningen. Veertien studenten verdiepten zich deze zomer twee weken in de aanslagen op het New Yorkse World Trade Centre (WTC) op 11 september 2001. Vijf jaar na dato onderzoeken ze in opdracht van Studium Generale waarom de Twin Towers een uur nadat de vliegtuigen erin vlogen, alsnog instortten.
De bedenker van de opdracht, Coen Vermeeren, kwam op het idee tijdens zijn colleges bij luchtvaart- en ruimtevaarttechniek (L&R). “Bij vliegtuigen is de dragende constructie moeilijk te zien. Omdat bij gebouwen beter te zien is hoe de krachten lopen, gebruik ik in mijn colleges de Twin Towers als voorbeeld. Vaak komen studenten na afloop bij me met de opmerking dat het niet klopt dat de WTC-torens zijn ingestort.” Na de inslag van de vliegtuigen bleven de meer dan vierhonderd meter hoge Twin Towers in eerste instantie staan. Toen ze meer dan een uur later toch instortten, wekte dit wereldwijd verbazing. Op internet sloeg deze verbazing om in de wildste theorieën over de instortingen, veelal ‘bewezen’ met technische details. Zo zou de brand in de torens niet heet genoeg zijn geweest om het staal in de constructie te laten smelten. Explosieven zouden de klus wel hebben geklaard, waarmee de schuld in de schoenen van Bush, de CIA of de joodse gemeenschap wordt geschoven. “Veel mensen laten zich in deze kwestie leiden door onderbuikgevoelens. Maar als je wilt analyseren wat er die dagen technisch gezien is gebeurd, zul je het onderwerp nuchter, vanuit een academisch oogpunt moeten onderzoeken”, aldus Vermeeren, die naast docent bij L&R directeur van Studium Generale in Delft is. Sterker nog: “Als je als instituut al die technische kennis in huis hebt, is het ook je plicht om het te onderzoeken.”
Explosievenexperts
Een ‘plicht’ die de studenten van verschillende faculteiten met veel enthousiasme aangingen. Verdeeld in twee groepen bogen ze zich over het bezwijkmechanisme, de manier waarop de WTC-gebouwen zijn ingestort. De ingenieurs in spe gingen niet alleen uit van de officiële lezing, maar bekeken ook de alternatieven. “Ze hebben bijvoorbeeld gepraat met explosievenexperts van TNO”, aldus Vermeeren. Het was duidelijk niet de bedoeling dat de studenten zich lieten meeslepen in de hersenkronkels van de complotdenkers. “Ik heb tegen ze gezegd: het maakt me niet uit wat je van al die complottheorieën gelooft, ik wil dat jullie het onderwerp op een technisch-wetenschappelijke manier benaderen.”
De eerste groep onderzocht de instorting van de Twin Towers door te kijken naar de wet van behoud van energie. In een gebouw is door de zwaartekracht potentiële energie opgeslagen. De studenten onderzochten of die potentiële energie samen met de klap van een vliegtuig genoeg was om het gebouw te laten instorten. Om af te leiden hoeveel energie nodig was om het gebouw in te laten storten, bekeken ze onder andere het verpulveren van beton en de temperatuur van het puin. Als veel meer energie nodig was om de toren te vernietigen dan er in het begin aanwezig was, dan moet er energie toegevoegd zijn. “Bijvoorbeeld met explosieven, zoals sommige complottheoretici beweren. Als er geen groot verschil is tussen de hoeveelheid energie aan begin en einde, staat het bezwijkmechanisme op zichzelf”, zegt Vermeeren.
De tweede groep studenten pakte het anders aan. Ze wilde het bezwijkmechanisme achterhalen door een analyse van onder meer videobeelden, gesprekken met experts en websites met alternatieve (complot)theorieën. Complottheorieën genoeg, want ze betrokken in hun onderzoek ook het WTC7-gebouw en het Pentagon. Beide gebouwen zijn geliefd bij complotdenkers, omdat er nogal wat vaagheden over bestaan. WTC7, een gebouw van 47 verdiepingen, werd niet geraakt door een vliegtuig, maar stortte aan het einde van de middag van 11 september toch in. Het Pentagon werd volgens de officiële lezing geraakt door een passagiersvliegtuig. ‘Complotters’ geloven eerder in een kruisraket van eigen bodem, omdat op vrijgegeven beelden geen vliegtuig te zien is en omdat het gat in het Pentagon te klein zou zijn.
Dergelijke harde conclusies heeft het studentenonderzoek in elk geval niet opgeleverd. “Ons verhaal gaat vooral over waarschijnlijkheden”, zegt Vermeeren. Waarbij het nog altijd het waarschijnlijkst is dat de aanslagen gewoon zijn gepleegd door terroristen, en dat de brand cruciaal is geweest voor het instorten van de gebouwen. “Beide groepen studenten kwamen tot nagenoeg dezelfde conclusies over het bezwijkmechanisme van de WTC-torens. Er is geen smoking gun, maar die hadden we ook niet verwacht.” Ook over het ‘raadsel’ van gebouw WTC7 hebben de studenten geen hard oordeel. “Daarvoor beschikken wij in ons onderzoek over te weinig informatie”, zegt Vermeeren. Op de precieze conclusies en de details van het onderzoek kan Vermeeren overigens niet ingaan: die worden pas onthuld in het televisieprogramma Zembla van aanstaande zondag en op de bijeenkomst van Studium Generale van volgende week.
‘Complottheoriecomplot’
Dat de branden in het WTC de doorslag hebben gegeven, is ook de stellige overtuiging van prof.dipl-ing. Jan Vambersky. Niets gelooft de hoogleraar ‘constructies van gebouwen’ van het ‘complottheoriecomplot’, zoals hij het noemt. “Iedereen die iets betekent in de wereld van de constructies haalt zijn schouders op bij alle beweringen en gaat verder met zijn werk.” Vambersky is ervan overtuigd dat de brand de stalen vakwerkliggers onder de vloeren zodanig heeft verzwakt, dat de vloeren bezweken. En juist deze vloeren vingen een deel van de krachten op die de beschadigde constructie niet meer kon dragen. “Toch heeft de constructie zich uitstekend gedragen. Omdat het gebouw nog ruim een uur bleef staan, zijn veel mensenlevens gered.” Ondanks zijn professionele interesse, weigerde de geboren Tsjech mee te werken aan het zomerproject. “Als je aan een onderzoek begint, moet je dat met volledig open vizier doen. In deze opdracht zat naar mijn idee teveel vooringenomenheid. In het stuk dat me is toegestuurd, stond foute, suggestieve informatie. Ik wil graag meedoen aan een dergelijk onderzoek, maar ik ga niet in debat met mensen met onvoldoende vakkennis.” Hoewel hij de opdracht zelf suggestief vond, spoorde hij zijn studenten wel aan mee te doen. “Ik heb het volste vertrouwen dat de studenten gedegen onderzoek doen en zich niet bij de neus laten nemen. En ik vind het belangrijk dat ze leren dat naast de zwaartekracht bij dergelijke onderzoeken andere krachten meespelen.”
Organisator Vermeeren vindt niet dat hij met de opdracht aanstuurde op een vooraf bepaalde uitkomst. Desgevraagd kan hij zich wel voorstellen dat de opdracht mogelijk suggestief overkwam. Hij verwees, om de opdracht onder de aandacht van studenten te brengen, naar de 1 miljoen dollar die de Amerikaanse miljonair en complotdenker Jimmy Walters uitloofde aan degene die een aantal kwesties kon verklaren. “Dat lijstje heb ik in de oproep overgenomen, omdat het de belangrijkste vragen laat zien waar complotdenkers zich op richten. Maar ja, is dat suggestief? Jongeren geloven echt niet zomaar alles.”
Vindt de discussie met Vambersky nog op vriendelijke toon plaats, in de landelijke media is de toon grimmiger. NRC-columniste Elsbeth Etty barstte los: “Intussen laat de TU Delft een groep studenten onderzoeken (in twee weken!) of de aanslagen van 11 september 2001 een samenzwering zijn geweest van de CIA of, dat kan natuurlijk ook, van de geheime dienst van Israël, iets waarvan de Arabische wereld allang overtuigd schijnt te zijn.” De TU probeerde de verkeerde indruk te ontkrachten, maar tevergeefs. “Over de idiotie van de TU Delft zijn we het eens”, brieste historicus Thomas von der Dunk een dag later in datzelfde NRC. “Dat is ook geen intellectuele instelling, maar een ontspoorde ingenieursfabriek.”
TU-wetenschapsvoorlichter Maarten van der Sanden beklaagt zich: “We zijn geen partij in dit zwartwitdebat; we zijn wetenschappers. Voor ons als universiteit zijn die beelden van de instortende torens een unieke case. Maar in een wereld waar complottheorieën de boventoon voeren, gaat alle nuance snel verloren. En dus word je als TU, als je niet uitkijkt, deel van het debat tussen de believers en de non-believers.”
De CIA zat achter de moord op Kennedy, de maanlandingen hebben nooit plaatsgevonden en in de woestijn van Arizona staat een hangar waarin het Amerikaanse leger buitenaardse ufo’s bewaart. Delta ging te rade bij wetenschapsjournalist Marcel Hulspas, oprichter van de stichting Skepsis en schrijver van tal van boeken over ufo’s en pseudo-wetenschappen. Wat bezielt Amerikanen om overal complotten en samenzweringen te zien?
Uit wantrouwen
“Veruit de belangrijkste factor”, vindt Hulspas. In de Verenigde Staten bestaat een rechtse stroming die een bloedhekel heeft aan de federale overheid. “Geregeld slaat dat wantrouwen om in het geloof dat we worden voorgelogen door de politiek en de media. Vervolgens gaat men op zoek naar een andere, eigen versie van de werkelijkheid.”
Voor het geld
Reken maar dat een goede complottheorie verkoopt. “Rond 9-11 is een heel circus ontstaan van schrijvers die grof geld verdienen met lezingen en boeken waarin ze zeggen: de CIA heeft het gedaan”, zegt Hulspas.
Voor de zingeving
De aloude verklaring uit de sociologie. Samenzweringstheorieën geven een simpel antwoord op verwarrende gebeurtenissen, en geven zo structuur aan de samenleving. “Men zoekt een tegenstander. Voor de een zijn dat de terroristen, voor de ander is het de CIA.”
Vanwege de bureaucratie
De Amerikaanse overheid is berucht stroperig en houdt geregeld dingen onder de pet. Je zou haast denken dat ze het expres doet. “Dat het Pentagon allerlei materiaal niet naar buiten brengt, ja, dat voedt de samenzweringstheorieën.”
Uit racisme
“Misschien denken sommige mensen: dit kan niet, dit is veel te ingewikkeld voor die domme Arabieren. Zo’n ideale misdaad, daar moet de CIA achter zitten.” Een belachelijke gedachte, stelt Hulspas vast. “De CIA is al jarenlang een hopeloze, in crisis verkerende organisatie. Zelfs al zouden ze willen, het zou ze niet eens lukken om zo’n complexe aanslag te organiseren.” (MK)
img:repo_2.jpg
img:repo_3.jpg
img:repo_4.jpg
Comments are closed.