Waar stond Vermeer eigenlijk precies toen hij zijn beroemde ‘Gezicht op Delft’ schilderde? Deze vraag houdt de gemoederen al tijden bezig. Bij Geodesie probeerden onderzoekers daar op een onconventionele manier achter te komen.
In een virtual reality programma ‘wandelt’ de gebruiker over de Hooikade en vergelijkt zijn eigen uitzicht op de skyline van het zeventiende-eeuwse Delft met het schilderij van Vermeer. Op deze manier kan hij vaststellen wanneer de overeenkomst met het wereldberoemde vergezicht het grootst is, en waar Vermeer destijds dus gestaan moet hebben.
Het computerprogramma waarmee dit gebeurt, is een variatie op een ander programma dat bij Geodesie ontwikkeld is. Ruim een jaar wordt daar gewerkt aan een virtual reality programma waarmee kaartgegevens inzichtelijker gepresenteerd kunnen worden. Dit programma, Karma, combineert plattegronden met gegevens zoals de hoogte van huizen, om er een driedimensionale weergave van te maken.
Blokkendoos
1 Zo moet Delft er in de tijd van Vermeer hebben uitgezien. Volgende week kan iedereen virtueel langs de Hooikade lopen. (Klik voor grotere foto)
Het idee voor het Vermeer-project komt van kunsthistoricus dr. Kees Kaldenbach. Kaldenbach verzamelt al twintig jaar gegevens over Vermeer en het Delft van toen. ,,Toen hij deze zomer bij ons aanklopte met dit idee kwam ons dat goed uit” vertelt ir. Edward Verbree, projectleider van Karma. ,,We waren net bezig met de voorbereidingen voor het vijftigjarig bestaan van Geodesie. En de vraag waar Vermeer exact zijn meesterwerk schilderde, is een interessant geodetisch vraagstuk.”
Dus werd het project opgezet in samenwerking met CrossWorlds, een bedrijf in Den Haag met veel ervaring op het gebied van virtual reality. Geodesie-studente Ingrid Alkemade leidt het project, bij wijze van stage. De uitvoering ligt bij de twee toegevoegd onderzoekers die ook Karma programmeren.
Om tot de 3D-weergave van Delft in de zeventiende eeuw te komen, gebruiken de Geodeten een oude stadsplattegrond en een kadastrale kaart uit 1830, waar de omtrekken van de huizen op zijn aangegeven. Die gegevens zijn ingevoerd in het Geografisch Informatie Systeem (GIS) – een databank voor de opslag en bevraging van geografische gegevens. Die informatie kan vervolgens weer worden ingelezen in Karma.
Karma betrekt ook de hoogte van aan de bebouwing erbij. Daardoor worden de gebouwen in eerste instantie gewoon blokkendozen. De volgende stap is om een driehoek bovenop de blokken te zetten, zodat de blokken een beetje op huizen lijken.
Als laatste wordt dan een gedeelte van de blokkendozen vervangen door meer realistische simulaties. ,,We gaan alleen die gebouwen vervangen die op het schilderij zichtbaar zijn”, legt Alkemade uit. ,,Daarvoor hebben we door CrossWorlds drieverschillende modelhuisjes laten maken. Het komt natuurlijk nog niet echt overeen met de werkelijkheid, maar het wordt al een stuk beter.”
Kartografie
Verbree voorspelt een grote toekomst voor Karma. ,,Door kaartgegevens in een 3D-simulatie te presenteren worden ze veel inzichtelijker. Kartografie is een moeilijk communicatieproces. Degene die de kaart maakt moet de wereld modelleren en degene die de kaart leest moet daar de echte wereld weer uit herkennen. Dat zijn twee grote stappen. Door virtual reality wordt dat een stuk makkelijker, omdat het veel meer lijkt op de echte wereld.”
De groep is nog druk bezig om het programma af te maken. Vanaf 3 november kan iedere belangstellende bij Geodesie een virtueel kijkje nemen in het oude Delft. Voor de faculteit is het project dan afgerond. Maar kunsthistoricus Kaldenbach gaat door. Hij zoekt nu naar industrieel ontwerpers die de rest van zeventiende-eeuws Delft (virtueel en in detail) tot leven willen brengen.
In een virtual reality programma ‘wandelt’ de gebruiker over de Hooikade en vergelijkt zijn eigen uitzicht op de skyline van het zeventiende-eeuwse Delft met het schilderij van Vermeer. Op deze manier kan hij vaststellen wanneer de overeenkomst met het wereldberoemde vergezicht het grootst is, en waar Vermeer destijds dus gestaan moet hebben.
Het computerprogramma waarmee dit gebeurt, is een variatie op een ander programma dat bij Geodesie ontwikkeld is. Ruim een jaar wordt daar gewerkt aan een virtual reality programma waarmee kaartgegevens inzichtelijker gepresenteerd kunnen worden. Dit programma, Karma, combineert plattegronden met gegevens zoals de hoogte van huizen, om er een driedimensionale weergave van te maken.
Blokkendoos
1 Zo moet Delft er in de tijd van Vermeer hebben uitgezien. Volgende week kan iedereen virtueel langs de Hooikade lopen. (Klik voor grotere foto)
Het idee voor het Vermeer-project komt van kunsthistoricus dr. Kees Kaldenbach. Kaldenbach verzamelt al twintig jaar gegevens over Vermeer en het Delft van toen. ,,Toen hij deze zomer bij ons aanklopte met dit idee kwam ons dat goed uit” vertelt ir. Edward Verbree, projectleider van Karma. ,,We waren net bezig met de voorbereidingen voor het vijftigjarig bestaan van Geodesie. En de vraag waar Vermeer exact zijn meesterwerk schilderde, is een interessant geodetisch vraagstuk.”
Dus werd het project opgezet in samenwerking met CrossWorlds, een bedrijf in Den Haag met veel ervaring op het gebied van virtual reality. Geodesie-studente Ingrid Alkemade leidt het project, bij wijze van stage. De uitvoering ligt bij de twee toegevoegd onderzoekers die ook Karma programmeren.
Om tot de 3D-weergave van Delft in de zeventiende eeuw te komen, gebruiken de Geodeten een oude stadsplattegrond en een kadastrale kaart uit 1830, waar de omtrekken van de huizen op zijn aangegeven. Die gegevens zijn ingevoerd in het Geografisch Informatie Systeem (GIS) – een databank voor de opslag en bevraging van geografische gegevens. Die informatie kan vervolgens weer worden ingelezen in Karma.
Karma betrekt ook de hoogte van aan de bebouwing erbij. Daardoor worden de gebouwen in eerste instantie gewoon blokkendozen. De volgende stap is om een driehoek bovenop de blokken te zetten, zodat de blokken een beetje op huizen lijken.
Als laatste wordt dan een gedeelte van de blokkendozen vervangen door meer realistische simulaties. ,,We gaan alleen die gebouwen vervangen die op het schilderij zichtbaar zijn”, legt Alkemade uit. ,,Daarvoor hebben we door CrossWorlds drieverschillende modelhuisjes laten maken. Het komt natuurlijk nog niet echt overeen met de werkelijkheid, maar het wordt al een stuk beter.”
Kartografie
Verbree voorspelt een grote toekomst voor Karma. ,,Door kaartgegevens in een 3D-simulatie te presenteren worden ze veel inzichtelijker. Kartografie is een moeilijk communicatieproces. Degene die de kaart maakt moet de wereld modelleren en degene die de kaart leest moet daar de echte wereld weer uit herkennen. Dat zijn twee grote stappen. Door virtual reality wordt dat een stuk makkelijker, omdat het veel meer lijkt op de echte wereld.”
De groep is nog druk bezig om het programma af te maken. Vanaf 3 november kan iedere belangstellende bij Geodesie een virtueel kijkje nemen in het oude Delft. Voor de faculteit is het project dan afgerond. Maar kunsthistoricus Kaldenbach gaat door. Hij zoekt nu naar industrieel ontwerpers die de rest van zeventiende-eeuws Delft (virtueel en in detail) tot leven willen brengen.
Comments are closed.