‘Vakevaluaties aan de muur spijkeren’

De studentenraad (sr) wil vakken eenduidig en gedurende hun looptijd evalueren en bespreken en de resultaten daarvan publiceren op Blackboard. Het voorstel komt voort uit de behoefte van studenten dat hun mening zichtbaar serieus wordt genomen. De sr stelt in een brief aan het college van bestuur (cvb) dat het demotiverend werkt wanneer studenten de uitkomsten van enquêtes niet te zien krijgen en hen ook niet wordt medegedeeld wat ermee gebeurt.

De sr en het cvb spraken afgelopen donderdag af dat het voorstel van de studenten wordt ingebracht in de overleggen van onderwijsbeleidsmedewerkers en facultaire kwaliteitszorgmedewerkers. Zij bekijken wat de mogelijkheden zijn.
Daarmee wijst de universiteit het voorstel van de studenten niet op voorhand af. Eerder leek collegelid Paul Rullmann er nog niet happig op, omdat docenten nooit meer van een stigma af dreigen te komen als ze een keer niet goed beoordeeld zijn. De studentenraad stelt daarom voor om de beoordelingen te koppelen aan een vak en niet aan een docent.
Er wordt, kortom, veel gesproken over docenten. De vraag is wat zij zelf vinden van het voorstel van de sr. Een spreekbuis hebben zij niet. Docent van het jaar 2010 van de faculteit Technische Natuurwetenschappen Miriam Blaauboer denkt dat de andere beste docenten, die toch enig recht van spreken hebben, net als zijzelf voorstander zijn. Ze kan geen tegenstanders verzinnen.

Filosofiehoogleraar Peter Kroes (TBM), voorzitter van de raad van hoogleraren maar sprekend op eigen titel, vat in zijn reactie waarschijnlijk aardig samen hoe verschillend er toch over het onderwerp gedacht wordt. Hij begint met te zeggen dat vakevaluaties wat hem betreft aan de muur gespijkerd mogen worden. Om dat daarna te nuanceren. “Ik zeg dat vooral omdat andere docenten er zo spastisch en geheimzinnig over doen. Ik wil die verkrampte houding los krijgen.”

Maar Kroes vindt ook dat voorkomen moet worden dat docenten die moeilijke vakken geven een stigma krijgen. De populariteit of afkeer van een vak wil volgens hem nog wel eens samenhangen met de moeilijkheidsgraad ervan en niet met de kwaliteit. Maar als die kwaliteit dan echt niet in orde blijkt, moet er volgens de hoogleraar actie ondernomen worden. “Daartoe moeten we bereid zijn. Onderwijs is één van de belangrijkste aspecten van de universiteit.”

De aanwas van studenten was dit jaar groter dan gewoonlijk. Prominente bestuurders, onder wie de Utrechtse bestuursvoorzitter Yvonne van Rooy, opperden in de aanloop naar het studiejaar dat dit misschien aan de crisis ligt. Onderzoekers van Research voor Beleid komen tot een andere conclusie.

Afstuderen

Ouderejaars studeren even snel af als anders, blijkt uit het onderzoek, dus de instellingen hebben geen last van treuzelende studenten die liever blijven studeren dan de arbeidsmarkt op te gaan. Na hun examen nemen havisten en vwo’ers iets minder vaak een jaartje vrijaf, maar met de crisis lijkt dat weinig te maken te hebben: ze doen dit nog altijd even vaak als een paar jaar geleden toen er nog geen crisis was. Het economische tij heeft dus geen aantoonbaar effect op de toename, concluderen de onderzoekers.

Demografie

Hun rapport was al begin maart af, maar wordt pas deze week naar de Tweede Kamer gestuurd. De rapporteurs zoeken ook verklaringen voor de groei van eerstejaars, die toch opmerkelijk is. Deels is het een kwestie van demografie: er was rond 1990 een geboortegolfje en dus waren er meer jongeren om naar het hoger onderwijs te gaan. Bovendien gaat al jaren een steeds groter deel van de jongeren studeren. Ook gaan iets meer hbo-studenten na hun afstuderen verder aan de universiteit, waardoor ze opnieuw meetellen in de instroomcijfers.

Ongelijke groei

De groei is niet gelijk verdeeld over de onderwijsgebieden. In het hbo kent het sociaal-agogisch onderwijs de sterkste stijging, schrijven de onderzoekers. Er zijn ook meer deeltijders in het hbo. In het wo profiteren vooral de universitaire lerarenopleidingen, landbouw en economie. In een enquête ontkennen de meeste studenten een verband tussen hun keuzes en de economische crisis.

Aangezien het aantal eerstejaars sterk steeg, zullen de effecten nog enkele jaren voelbaar blijven, menen de onderzoekers. ‘Dit leidt dit er wellicht toe dat de ramingen voor de komende jaren naar boven moeten worden bijgesteld.’