Schrijver/dichter Rob Schouten (44) is een liefhebber van nutteloze kennis. Hij treedt vanavond bij Studium Generale in debat met collegevoorzitter De Voogd over het nut daarvan.
br />
,,Hoe zou je de kubieke inhoud van Nederland kunnen berekenen? Ik verbeeldde me ooit dat ik hiervoor een formule zou kunnen bedenken. Maar dan stuit je al gauw op problemen. Welke hoogte moet je bijvoorbeeld nemen, en welke diepte? En wat hoort allemaal bij Nederland: telt het luchtruim boven buitenlandse ambassades bijvoorbeeld mee?”
,,Met dit soort vragen houd ik mij al heel lang bezig. Met een paar redacteuren van Trouw heb ik drie jaar lang een rubriek in de maandagkrant geschreven, waarin we dit soort trivia aansneden. Op de vraag ‘waarom is iets zo?’ is altijd wel een antwoord. Vaak is het echter wel zo, dat de vraag veel interessanter is dan het antwoord. Voor de grap noemden we onszelf het ‘Genootschap ter bevordering van de nutteloze informatie.”
,,Ik herinner me bijvoorbeeld dat we het verschil tussen een berg en een heuvel behandeld hebben. Dat verschilt namelijk per cultuur. In India heb je de Nilgiri-heuvels. Vergelijk die maar eens met de Muiderberg: een zandhoop van zes meter hoog. Het is ook niet eenduidig vastgelegd.”
,,In twee Italiaanse encyclopedieën vond ik twee verschillende omschrijvingen: een berg was volgens de een hoger dan 300 meter, en volgens de ander hoger dan 500 meter. Dat soort zaken fascineren mij. En wist je bijvoorbeeld dat bij het wielrennen in de Ronde van Nederland de Van Brienenoordbrug meetelt voor het bergklassement?”
Verschuiving
,,We behandelden inderdaad onderwerpen die over het algemeen alleen in de kroeg besproken worden. Een heleboel mensen stoppen dergelijke gedachten weg, omdat ze het nut er niet van inzien. Ze praten er verder niet over. Daardoor missen ze een heleboel aardigheid.”
,,Een van de eerste dingen die ik mij afvroeg, was waarom de secondewijzer van een stationsklok bovenaan altijd even stilstaat voordat hij met de volgende minuut verdergaat. Dat impliceert dat geen enkele seconde op die klok werkelijk een seconde is. Ik heb een brief hierover naar de NS gestuurd, maar niemand kon mij de ideologie hierachter vertellen.”
,,Wat me opvalt is dat bij universitaire opleidingen tegenwoordig alles relevantie moet hebben. Toen ik studeerde was dat nog veel minder het geval. Ik had nog de tijd om me tijdens mijn studie neerlandistiek met quasi-nutteloze zaken bezig te houden. Tegenwoordig wordt kennis anders benaderd. Alles moet economisch nut hebben.”
,,Ik ben van mening dat nut geen vaste definitie heeft. Op universiteiten wordt de nadruk gelegd op meetbaar nut, maar je zou ook een theorie kunnen hebben over het nut van nuttelozezaken. Iets dat ontspannend en leuk is, is ook nuttig, zij het op een andere manier.
Er is een duidelijke aandachtsverschuiving van de alpha-vakken naar de bèta- en gammavakken. Vergelijk een huidige encyclopedie maar eens met een encyclopedie van het begin van deze eeuw. De nadruk ligt veel meer op technologie. Historisch en psychologisch onderzoek wordt nauwelijks meer wetenschappelijk gevonden.”
Koraalzwammetje
,,Het is niet zo dat ik tegen wetenschappelijke kennis ben omdat ik een liefhebber nutteloze kennis ben. Ik vind mezelf ook geen specialist op het gebied van nutteloze kennis. Ik ben niet de enige die over dit soort onderwerpen nadenkt. Iedereen heeft de behoefte om dingen te verzamelen, te rubriceren of te tellen. Alleen wordt er niet vaak over gesproken. Misschien omdat het beschouwd wordt als een kinderlijke drang.”
,,Vanaf mijn twaalfde ben ik zeer geinteresseerd in de genealogie, de wetenschap die zich bezighoudt met stambomen van families. En ik kwam laatst ook weer schriften tegen uit 1967, waarin ik als fervent supporter van FC Groningen competitiestanden bijhield. Alsof dat niet elke week weer in de krant kwam.”
,,Nee, deze drang naar het vergaren van dergelijke kennis is niet afgenomen. Ik ben sinds 1985 bezig met een encyclopedie over het werk van Vestdijk. Alle personages die daarin voorkomen wil ik erin beschrijven. Kijk: dit vuistdikke pakket printerpapier is alles wat nu in de computer staat. Alle personages, ook bijvoorbeeld figuranten die maar in een alinea voorkomen. Ik vrees dat dit naslagwerk nooit afkomt. Die informatie van tien jaar terug kan ik ook niet meer converteren naar een conventioneel tekstverwerkingsprogramma. Maar geloof mij: veel meer mensen hebben dergelijke pakketten informatie waar waarschijnlijk nooit wat mee gaat gebeuren.”
,,Wat de meest nutteloze vraag is waar ik mij ooit mee heb beziggehouden? Ik heb me ooit afgevraagd of de Javastraat in Groningen wellicht een eponiem was. Met andere woorden: is de Javastraat in Groningen genoemd naar het eiland Java, of misschien naar de Javastraat in Dordrecht of Den Haag? Dat is bijvoorbeeld wel het geval in Amstelveen. Daar heb je de Straat van Messina en de Straat van Gibraltar. Die zijn niet genoemd naar Messina en Gibraltar, maar naar de respectievelijke Straten. Leuk he? Zo’n adres heb je toch liever dan bijvoorbeeld Kleverig Koraalzwammetje 3?”
Schrijver/dichter Rob Schouten (44) is een liefhebber van nutteloze kennis. Hij treedt vanavond bij Studium Generale in debat met collegevoorzitter De Voogd over het nut daarvan.
,,Hoe zou je de kubieke inhoud van Nederland kunnen berekenen? Ik verbeeldde me ooit dat ik hiervoor een formule zou kunnen bedenken. Maar dan stuit je al gauw op problemen. Welke hoogte moet je bijvoorbeeld nemen, en welke diepte? En wat hoort allemaal bij Nederland: telt het luchtruim boven buitenlandse ambassades bijvoorbeeld mee?”
,,Met dit soort vragen houd ik mij al heel lang bezig. Met een paar redacteuren van Trouw heb ik drie jaar lang een rubriek in de maandagkrant geschreven, waarin we dit soort trivia aansneden. Op de vraag ‘waarom is iets zo?’ is altijd wel een antwoord. Vaak is het echter wel zo, dat de vraag veel interessanter is dan het antwoord. Voor de grap noemden we onszelf het ‘Genootschap ter bevordering van de nutteloze informatie.”
,,Ik herinner me bijvoorbeeld dat we het verschil tussen een berg en een heuvel behandeld hebben. Dat verschilt namelijk per cultuur. In India heb je de Nilgiri-heuvels. Vergelijk die maar eens met de Muiderberg: een zandhoop van zes meter hoog. Het is ook niet eenduidig vastgelegd.”
,,In twee Italiaanse encyclopedieën vond ik twee verschillende omschrijvingen: een berg was volgens de een hoger dan 300 meter, en volgens de ander hoger dan 500 meter. Dat soort zaken fascineren mij. En wist je bijvoorbeeld dat bij het wielrennen in de Ronde van Nederland de Van Brienenoordbrug meetelt voor het bergklassement?”
Verschuiving
,,We behandelden inderdaad onderwerpen die over het algemeen alleen in de kroeg besproken worden. Een heleboel mensen stoppen dergelijke gedachten weg, omdat ze het nut er niet van inzien. Ze praten er verder niet over. Daardoor missen ze een heleboel aardigheid.”
,,Een van de eerste dingen die ik mij afvroeg, was waarom de secondewijzer van een stationsklok bovenaan altijd even stilstaat voordat hij met de volgende minuut verdergaat. Dat impliceert dat geen enkele seconde op die klok werkelijk een seconde is. Ik heb een brief hierover naar de NS gestuurd, maar niemand kon mij de ideologie hierachter vertellen.”
,,Wat me opvalt is dat bij universitaire opleidingen tegenwoordig alles relevantie moet hebben. Toen ik studeerde was dat nog veel minder het geval. Ik had nog de tijd om me tijdens mijn studie neerlandistiek met quasi-nutteloze zaken bezig te houden. Tegenwoordig wordt kennis anders benaderd. Alles moet economisch nut hebben.”
,,Ik ben van mening dat nut geen vaste definitie heeft. Op universiteiten wordt de nadruk gelegd op meetbaar nut, maar je zou ook een theorie kunnen hebben over het nut van nuttelozezaken. Iets dat ontspannend en leuk is, is ook nuttig, zij het op een andere manier.
Er is een duidelijke aandachtsverschuiving van de alpha-vakken naar de bèta- en gammavakken. Vergelijk een huidige encyclopedie maar eens met een encyclopedie van het begin van deze eeuw. De nadruk ligt veel meer op technologie. Historisch en psychologisch onderzoek wordt nauwelijks meer wetenschappelijk gevonden.”
Koraalzwammetje
,,Het is niet zo dat ik tegen wetenschappelijke kennis ben omdat ik een liefhebber nutteloze kennis ben. Ik vind mezelf ook geen specialist op het gebied van nutteloze kennis. Ik ben niet de enige die over dit soort onderwerpen nadenkt. Iedereen heeft de behoefte om dingen te verzamelen, te rubriceren of te tellen. Alleen wordt er niet vaak over gesproken. Misschien omdat het beschouwd wordt als een kinderlijke drang.”
,,Vanaf mijn twaalfde ben ik zeer geinteresseerd in de genealogie, de wetenschap die zich bezighoudt met stambomen van families. En ik kwam laatst ook weer schriften tegen uit 1967, waarin ik als fervent supporter van FC Groningen competitiestanden bijhield. Alsof dat niet elke week weer in de krant kwam.”
,,Nee, deze drang naar het vergaren van dergelijke kennis is niet afgenomen. Ik ben sinds 1985 bezig met een encyclopedie over het werk van Vestdijk. Alle personages die daarin voorkomen wil ik erin beschrijven. Kijk: dit vuistdikke pakket printerpapier is alles wat nu in de computer staat. Alle personages, ook bijvoorbeeld figuranten die maar in een alinea voorkomen. Ik vrees dat dit naslagwerk nooit afkomt. Die informatie van tien jaar terug kan ik ook niet meer converteren naar een conventioneel tekstverwerkingsprogramma. Maar geloof mij: veel meer mensen hebben dergelijke pakketten informatie waar waarschijnlijk nooit wat mee gaat gebeuren.”
,,Wat de meest nutteloze vraag is waar ik mij ooit mee heb beziggehouden? Ik heb me ooit afgevraagd of de Javastraat in Groningen wellicht een eponiem was. Met andere woorden: is de Javastraat in Groningen genoemd naar het eiland Java, of misschien naar de Javastraat in Dordrecht of Den Haag? Dat is bijvoorbeeld wel het geval in Amstelveen. Daar heb je de Straat van Messina en de Straat van Gibraltar. Die zijn niet genoemd naar Messina en Gibraltar, maar naar de respectievelijke Straten. Leuk he? Zo’n adres heb je toch liever dan bijvoorbeeld Kleverig Koraalzwammetje 3?”
Comments are closed.