Slimme slagzinnen

Mij leek het altijd nog een heilloze onderneming, met die knullige sinterklaasrijmen en afzichtelijke alliteraties. Alsof iemand van mening verandert door zo’n campagne.

Ik moest hieraan denken toen een vriend me laatst vertelde dat de houding tegenover langstudeerders zo is veranderd. Toen wij in de jaren negentig aan de TU begonnen, waren de tiendejaars de helden van de studievereniging. Ze hadden het hoogste woord bij het introductieweekend, wisten slimme oplossingen bij practica en kenden bij feestjes de meeste tradities (plus dansjes van een decennium eerder). We noemden ze liefkozend ouwe lullen en hoopten later net zo stoer te worden als zij.

Mijn vriend studeert inmiddels weer (of eigenlijk nog steeds) en hij vertelde dat hij in deze tijd een heel andere houding tegenkomt. Hij studeert nu in Rotterdam en daar zijn studenten die te lang over hun studie doen de losers. Eerst dacht hij dat het misschien een verschil tussen Rotterdam en Delft was. Maar later bedacht hij dat de stemming vooral lijkt omgeslagen nadat de overheid fiks bezuinigde op de studiefinanciering. De regels zijn nu een stuk strenger dan vijftien jaar geleden en langstudeerders moeten tegenwoordig veel meer zelf betalen (als ze al niet door een bindend studieadvies weggestuurd zijn). Studenten vinden de ouwe lullen nu maar sukkels. De gave studenten zijn nu de ouderejaars die vrijwel nominaal door hun studie lopen.

Dat lijkt op een andere mentaliteitsverandering in de afgelopen jaren. Tien jaar geleden waren de rokers op feestjes de interessante figuren: nonchalante bohemiens die met een sigaret tussen hun lippen over het leven en literatuur discussieerden. Ik vond het wel eens jammer dat ik daar niet bij hoorde. Maar sinds het rookverbod zijn de rokers eerder een soort stumpers. In een fijn restaurant moeten ze tussen de gangen door naar buiten rennen, om onder een treurig afdakje snel een sigaretje te nemen. Op feestjes staan ze op het balkon, terwijl de regen tegen de balustrade zwiept. En de niet-rokers kijken medelijdend toe, met een glas wijn over leven en literatuur discussiërend.

De overheid kan de houding van het volk dus blijkbaar wel veranderen, maar dan vooral met beleid en niet met suffe slagzinnen. Tenminste dat dacht ik, tot ik hier met een andere vriend over praatte. Hij zei dat die slagzinnen nodig waren om ervoor te zorgen dat de burgers het nieuwe beleid zouden accepteren. Vijftien jaar geleden was een rookverbod er nooit doorgekomen en werd je uitgelachen als je zei dat studenten voortaan binnen vijf jaar moesten afstuderen. Op de een of andere manier moet de tijd rijp gemaakt worden voor de beleidsverandering. En wie weet zijn slagzinnen daar wel heel geschikt voor. Dus misschien komt het ooit nog wel eens goed met meisjes en techniek, enthousiasme voor Europa en alcoholvrij rijden.

Ionica Smeets is TU-alumnus (wiskunde), wetenschapsjournalist en onderzoeker bij Publiek Begrip van Wetenschap in Leiden.