Selectie na de poort is beter, vindt Zijlstra

Die verwachting sprak staatssecretaris Halbe Zijlstra maandag uit in de Tweede Kamer. Hij wil sommige opleidingen de mogelijkheid bieden om studenten aan de poort te selecteren, maar hij verwacht er weinig heil van. Het werkt beter om de beste eerstejaars pas na drie maanden te selecteren voor een speciaal onderwijstraject, meent hij.

Sowieso mogen lang niet alle opleidingen hun studenten gaan selecteren, als de wet ‘Ruim baan voor talent’ wordt aangenomen. Ze moeten wel iets extra’s bieden, zoals kleinschalig onderwijs of aantoonbaar hoger niveau. En afgewezen studenten moeten duidelijke uitleg krijgen over hun afwijzing.

Aan de toegankelijkheid van het hoger onderwijs mag in zijn algemeenheid niet worden getornd, benadrukte Zijlstra. In het kielzog daarvan verwees hij ook een plan van universiteitenvereniging VSNU naar de prullenbak, die het aantal studenten voor de universiteiten zou willen limiteren, zodat de hogescholen de groei van het aantal studenten zouden moeten opvangen. Zijlstra ziet niets in zulke ‘capaciteitsbekostiging’, liet hij weten.

Zijn partijgenoot Anne-Wil Lucas pleitte ervoor om aankomende studenten voor hun opleiding een sollicitatiebrief te laten schrijven, waarin ze reflecteren op hun studiekeuze, hun toekomstige werk en de kans op een baan. Daar werd Zijlstra niet warm of koud van. Hij waarschuwde vooral tegen bureaucratische lasten en voorzag gesjoemel: “Zo’n brief kun je gemakkelijk door iemand anders laten schrijven.”

Of hij onderwijsinstellingen dan wel de mogelijkheid wilde geven om zulke brieven te eisen, als ze dat graag willen? Dat wilde de staatssecretaris, die van keuzemogelijkheden houdt, best eens bekijken, zegde hij toe.

Lucas dring niet verder aan, maar vond dat eigenlijk niet ver genoeg gaan. Ze wil een cultuuromslag teweeg brengen: studenten zouden veel beter over hun studiekeuze na moeten denken dan ze nu doen. Dat zou voor meer motivatie zorgen en de uitval terugdringen.

De fracties van D66 en VVD vinden dat ook eindexamencijfers mee mogen wegen bij het selecteren van studenten. Van der Ham snapte de beperkte waarde wel (“Tussen de 5,5 en 7,5 zegt het weinig”), maar stelde toch dat de eindexamencijfers wel iets mochten zeggen: “Vanaf een acht kun je denken: dat zit wel goed.” Ook het CDA leek daar wel oren naar te hebben.

In die redenering kon de staatssecretaris zich wel. De eindlijst mocht niet allesbepalend zijn, bleef hij volhouden, maar hij vond het argument valide: waarom zou het kabinet selectie moeten uitsluiten die deels op cijfers is gebaseerd, als er ook naar motivatie wordt gekeken? Dat zal de waarde van het middelbareschooldiploma toch niet uithollen, leek hij te willen zeggen.

SP en GroenLinks waren daar niet gelukkig mee. Ze vrezen voor een tweedeling: goede opleidingen en restopleidingen. “Je zou evengoed kunnen zeggen dat het wel goed komt met iemand die negens scoort en dat iemand met zesjes extra begeleiding nodig heeft.”

In juni komt Zijlstra met concrete voorstellen over selectie van studenten in het hoger onderwijs. Dan debatteert de Kamer verder.

’Wie je bent, kun je alleen weten door jezelf met anderen te vergelijken. Jij bent alles waarin je verschilt van anderen.’ Tenminste, dat vindt schrijver/bioloog Midas Dekkers. Nou, daar valt nog wel een boom over op te zetten. Of een cultureel festival, in het geval van theatergroep Stella Den Haag. Haar Zinder Festival staat dit jaar in het teken van identiteit. Wel zo actueel, in een hectische tijd waarin zo’n beetje iedereen op zoek lijkt naar zichzelf.
Opvallend is het grote aantal installaties op het festival. In ‘(Ge)Obserserveerd’, meteen bij het entree van het Stella Theater, spelen observeren en geobserveerd worden de hoofdrol. Als je door de stad loopt, voel je je dan ooit bekeken? Nee? Waarom dan nu wel? Die eerste vertwijfeling zet de toon voor de rest van het festival. Gelukkig speelt niet elk onderdeel het op de persoon. ‘De jongen die in de tafel verdween’ is een theaterstuk waarbij je anoniem kunt aanschuiven. Best lekker, na een paar ervaringssessies, al is ook hier de lichtvoetigheid ver te zoeken. Want wat doe je als je binnenkant niet meer klopt met je buitenkant? Als je er vrolijk uitziet, maar van binnen verdrietig bent? ‘Een duet in je eentje’, zo omschrijft Stella het stuk. ‘Totdat het niet meer knarst, en binnen en buiten hetzelfde zijn.’
Om stil van te worden. Maar dan is er altijd nog ‘FruitPower’, waarin de makers het elektrische gedrag van fruit analyseren en zo letterlijk muziek persen uit een sinaasappel. En dan sta je als TU-student toch opeens weer héél dichtbij jezelf.

Zinder Festival, tot en met 6 mei in het Stella Theater Den Haag. Aanvang van de twee uur durende ‘kunstverwenreis’: 15.00 uur. www.stella.nl