‘Schietend renden ze achter me aan’

WIE IS WONDIMU EJIGU NEGATU?
De Ethiopische student Wondimu Ejigu Negatu (23) studeerde tot enkele jaren geleden mechanical engineering aan de universiteit van Addis Ababa.
In 2005 werkte hij bij een organisatie die toezicht hield op de verkiezingen die daar toen plaatsvonden. In 2006 ontvluchtte hij het land omdat hij bedreigd werd door de politie. Wondimu: “De politie zei dat me iets zou overkomen als ik door zou gaan met mijn politiek activisme.”
Via Kenia vluchtte hij naar Nederland waar hij asiel aanvroeg. Zijn aanvraag werd afgewezen. Onlangs ging hij hiertegen in beroep.
Sinds september dit jaar studeert Wondimu aan de TU bij Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Hij wordt daarbij ondersteund door de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF.

Je bent in 2006 halsoverkop Ethiopië uitgevlucht. Waarom?
“Toen ik van de universiteit in Addis Ababa op weg naar huis was, werd ik opgewacht door politieagenten. Ze wilden me arresteren. Ik vluchtte. Al schietend in de lucht renden ze achter me aan. Ik ben niet meer naar huis gegaan, maar ben direct naar Kenia gevlucht.”

Je had al eerder confrontaties gehad met de politie. Wat was er aan de hand?
“In 2005 werkte ik voor een organisatie die de verkiezingen in de gaten hield. Die verkiezingen verliepen heel frauduleus. De meeste stemmen gingen naar oppositiepartijen. Maar de zittende regeringspartij heeft de uitkomst niet geaccepteerd. Oppositieleiders werden veroordeeld wegens ‘poging tot het omverwerpen van de regering’. Met hen werden nog eens dertigduizend mensen gearresteerd. Het was chaos. Iedereen kon opgepakt worden.”

Jij dus ook.
“Ik werd opgepakt, niet alleen omdat ik als verkiezingsobservant had gewerkt, maar omdat ik bovendien actief lid was van mijn studievereniging van mechanical engineering aan de universiteit van Addis Abeba. De regering is erg bang voor mensen die kunnen organiseren. Ze beschuldigde me ervan dat ik medestudenten politiek mobiliseerde. Maar dat deed ik helemaal niet. Ik organiseerde studiereizen naar bedrijven.
Ik heb toen drie weken vastgezeten. Daarna heb ik een keer een week vastgezeten en enkele malen een dag. De politie vertelde me dat ik niet over de verkiezingsuitslag mocht praten. Anders zou me iets overkomen.”

Hoe kwam je het land uit?
“Ik heb iemand betaald om me de grens met Kenia over te smokkelen. Maar in Kenia zijn ook Ethiopische agenten actief. Dus ik moest ook daar weg. Een maand lang heb ik in een huisje gezeten in Kenia, totdat ik in contact kwam met iemand die mij voor een betaalbare prijs op een vliegtuig het land uit kon krijgen.”

En zo kwam je uiteindelijk op Schiphol terecht?
“Ik ben in het asielzoekerscentrum in Ter Apel terecht gekomen. Maar hoe, dat weet ik niet precies. Vanaf het moment dat ik vluchtte, voelde ik me verloren. Ik wist niet goed waar ik was en hoe ik reisde. Dat is ook het hele probleem.”

Ja, want de IND heeft je asielaanvraag afgewezen.“Inderdaad, om die reden. Degene die mij in Kenia geholpen heeft, heeft vlak voor ik het vliegtuig inging, een papiertje overhandigd aan de douane – een paspoort had ik niet. Wat voor document hij aan de douane gaf, weet ik niet. De IND wil dat je documenten levert die je verhaal ondersteunen. Maar ik kan dat dus niet. Vluchten is wat anders dan op vakantie gaan. Je kunt geen visum of andere reisdocumenten laten zien. De mensen die je helpen het land uit te komen vertellen je niet hoe ze dat doen.”

Je bent tegen het besluit in beroep gegaan. Hoe is het om telkens in onzekerheid te leven?
“Het is moeilijk om altijd gemotiveerd te studeren. Als je een huis bouwt, dan bouw je dat op een fundament. Dat geldt voor alles in het leven. Maar ik heb geen fundament. Als de IND mijn asielaanvraag permanent afwijst, dan moet ik stoppen met mijn studie. Vriendschappen opbouwen is ook moeilijk, want je weet niet hoe lang ze kunnen duren. Ik heb het gevoel dat ik mijn leven niet meer in eigen handen heb. Maar ik moet tegen dat gevoel van machteloosheid vechten. Ik heb geen andere keus.”

Praat je er wel eens met medestudenten over?
“Nee. Dat lucht niet op. Ik probeer het liever af en toe te vergeten.”

Heb je veel aan het UAF?
“Het UAF is heel behulpzaam. Het betaalt mijn studie, reiskosten en boeken. En het organiseert bijeenkomsten voor studerende vluchtelingen. Vluchtelingen die al langer in Nederland zijn, geven daar allerlei tips en vertellen over hun ervaringen. Hoe ze met vriendschappen omgaan, bijvoorbeeld. En hoe ze hun studie combineren met de asielprocedure. Ik woon nu in Den Haag, maar elke week moet ik een stempel halen bij het asielzoekerscentrum in ‘s Gravendeel. Soms komt dat niet uit met de studie, omdat ik dan college heb. Tijdens de bijeenkomst vertelde iemand me hoe ik de afspraak bij het asielzoekerscentrum kon verzetten.”

Was het gemakkelijk om je studie voort te zetten aan de TU?
“Ik had al tweeënhalf jaar mechanical engineering gestudeerd in Addis Abeba. Een bachelor duurt daar vijf jaar in plaats van drie, dus de opleiding is niet helemaal vergelijkbaar. Met mijn achtergrond mocht ik aan de TU in het eerste jaar van de bacheloropleiding luchtvaart- en ruimtevaarttechniek beginnen. Ik ben al aardig bekend met veel van de stof die onderwezen wordt.
Waar ik me in wil specialiseren weet ik nog niet. Ik wil me in ieder geval met het ontwerpen van vliegtuigen bezighouden. De motoren vind ik mooi, maar ook de aerodynamica van het toestel.”

Hoe vind je het om aan de TU te studeren?
“Wat ik fijn vind hier, is dat we in groepjes samenwerken aan praktische opdrachten. Zo meteen moet ik met studiegenoten een rapport schrijven over tests die we gedaan hebben met een raketmodel. We hebben onderzocht hoe hoog we een plastic colafles, die we onder hoge druk gevuld hadden met water en lucht, de lucht in konden schieten. In Addis Ababa kregen we alleen maar theorie.”

En hoe hoog kwam hij?
“63 Meter. Andere groepen haalden honderd meter.”

Hoe bevalt het je verder in Nederland? Wat vind je van de cultuur hier?
“Cultuur? Dat maakt niet uit. Nederland is een goed land omdat de mensen hier vrij zijn. Dat is het allerbelangrijkste. Het geeft voldoening om mensen te zien die vrij zijn. Het wakkert bij mij de hoop aan dat ik in de toekomst ook vrij zal zijn. Dat is positief. En het helpt me verder te studeren.”

Heb je contact met je ouders, broer en zussen in Addis Abeba?
“Nee, nooit. Ik ben bang dat ze problemen krijgen met de politie als ik contact met ze opneem.”

Wil je ooit weer terug naar Ethiopië?
“De vlucht heeft nog een grote impact op me. Ik kan niet helder nadenken over de toekomst. Zolang de huidige regering aan de macht is, heb ik er geen vertrouwen in dat ik daar veilig ben. Mocht de situatie veranderen, dan zie ik dan wel wat ik wil. Ik heb geen zin om daar over na te denken.”

WIE IS WONDIMU EJIGU NEGATU?
De Ethiopische student Wondimu Ejigu Negatu (23) studeerde tot enkele jaren geleden mechanical engineering aan de universiteit van Addis Ababa.
In 2005 werkte hij bij een organisatie die toezicht hield op de verkiezingen die daar toen plaatsvonden. In 2007 ontvluchtte hij het land omdat hij bedreigd werd door de politie. Wondimu: “De politie zei dat me iets zou overkomen als ik door zou gaan met mijn politiek activisme.”
Via Kenia vluchtte hij naar Nederland waar hij asiel aanvroeg. Zijn aanvraag werd afgewezen. Onlangs ging hij hiertegen in beroep.
Sinds september dit jaar studeert Wondimu aan de TU bij Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Hij wordt daarbij ondersteund door de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF.

Je bent in 2007 halsoverkop Ethiopië uitgevlucht. Waarom?
“Toen ik van de universiteit in Addis Ababa op weg naar huis was, werd ik opgewacht door politieagenten. Ze wilden me arresteren. Ik vluchtte. Al schietend in de lucht renden ze achter me aan. Ik ben niet meer naar huis gegaan, maar ben direct naar Kenia gevlucht.”

Je had al eerder confrontaties gehad met de politie. Wat was er aan de hand?
“In 2005 werkte ik voor een organisatie die de verkiezingen in de gaten hield. Die verkiezingen verliepen heel frauduleus. De meeste stemmen gingen naar oppositiepartijen. Maar de zittende regeringspartij heeft de uitkomst niet geaccepteerd. Oppositieleiders werden veroordeeld wegens ‘poging tot het omverwerpen van de regering’. Met hen werden nog eens dertigduizend mensen gearresteerd. Het was chaos. Iedereen kon opgepakt worden.”

Jij dus ook.
“Ik werd opgepakt, niet alleen omdat ik als verkiezingsobservant had gewerkt, maar omdat ik bovendien actief lid was van mijn studievereniging van mechanical engineering aan de universiteit van Addis Abeba. De regering is erg bang voor mensen die kunnen organiseren. Ze beschuldigde me ervan dat ik medestudenten politiek mobiliseerde. Maar dat deed ik helemaal niet. Ik organiseerde studiereizen naar bedrijven.
Ik heb toen drie weken vastgezeten. Daarna heb ik een keer een week vastgezeten en enkele malen een dag. De politie vertelde me dat ik niet over de verkiezingsuitslag mocht praten. Anders zou me iets overkomen.”

Hoe kwam je het land uit?
“Ik heb iemand betaald om me de grens met Kenia over te smokkelen. Maar in Kenia zijn ook Ethiopische agenten actief. Dus ik moest ook daar weg. Een maand lang heb ik in een huisje gezeten in Kenia, totdat ik in contact kwam met iemand die mij voor een betaalbare prijs op een vliegtuig het land uit kon krijgen.”

En zo kwam je uiteindelijk op Schiphol terecht?
“Ik ben in het asielzoekerscentrum in Ter Apel terecht gekomen. Maar hoe, dat weet ik niet precies. Vanaf het moment dat ik vluchtte, voelde ik me verloren. Ik wist niet goed waar ik was en hoe ik reisde. Dat is ook het hele probleem.”

Ja, want de IND heeft je asielaanvraag afgewezen.“Inderdaad, om die reden. Degene die mij in Kenia geholpen heeft, heeft vlak voor ik het vliegtuig inging, een papiertje overhandigd aan de douane – een paspoort had ik niet. Wat voor document hij aan de douane gaf, weet ik niet. De IND wil dat je documenten levert die je verhaal ondersteunen. Maar ik kan dat dus niet. Vluchten is wat anders dan op vakantie gaan. Je kunt geen visum of andere reisdocumenten laten zien. De mensen die je helpen het land uit te komen vertellen je niet hoe ze dat doen.”

Je bent tegen het besluit in beroep gegaan. Hoe is het om telkens in onzekerheid te leven?
“Het is moeilijk om altijd gemotiveerd te studeren. Als je een huis bouwt, dan bouw je dat op een fundament. Dat geldt voor alles in het leven. Maar ik heb geen fundament. Als de IND mijn asielaanvraag permanent afwijst, dan moet ik stoppen met mijn studie. Vriendschappen opbouwen is ook moeilijk, want je weet niet hoe lang ze kunnen duren. Ik heb het gevoel dat ik mijn leven niet meer in eigen handen heb. Maar ik moet tegen dat gevoel van machteloosheid vechten. Ik heb geen andere keus.”

Praat je er wel eens met medestudenten over?
“Nee. Dat lucht niet op. Ik probeer het liever af en toe te vergeten.”

Heb je veel aan het UAF?
“Het UAF is heel behulpzaam. Het betaalt mijn studie, reiskosten en boeken. En het organiseert bijeenkomsten voor studerende vluchtelingen. Vluchtelingen die al langer in Nederland zijn, geven daar allerlei tips en vertellen over hun ervaringen. Hoe ze met vriendschappen omgaan, bijvoorbeeld. En hoe ze hun studie combineren met de asielprocedure. Ik woon nu in Den Haag, maar elke week moet ik een stempel halen bij het asielzoekerscentrum in ‘s Gravendeel. Soms komt dat niet uit met de studie, omdat ik dan college heb. Tijdens de bijeenkomst vertelde iemand me hoe ik de afspraak bij het asielzoekerscentrum kon verzetten.”

Was het gemakkelijk om je studie voort te zetten aan de TU?
“Ik had al tweeënhalf jaar mechanical engineering gestudeerd in Addis Abeba. Een bachelor duurt daar vijf jaar in plaats van drie, dus de opleiding is niet helemaal vergelijkbaar. Met mijn achtergrond mocht ik aan de TU in het eerste jaar van de bacheloropleiding luchtvaart- en ruimtevaarttechniek beginnen. Ik ben al aardig bekend met veel van de stof die onderwezen wordt.
Waar ik me in wil specialiseren weet ik nog niet. Ik wil me in ieder geval met het ontwerpen van vliegtuigen bezighouden. De motoren vind ik mooi, maar ook de aerodynamica van het toestel.”

Hoe vind je het om aan de TU te studeren?
“Wat ik fijn vind hier, is dat we in groepjes samenwerken aan praktische opdrachten. Zo meteen moet ik met studiegenoten een rapport schrijven over tests die we gedaan hebben met een raketmodel. We hebben onderzocht hoe hoog we een plastic colafles, die we onder hoge druk gevuld hadden met water en lucht, de lucht in konden schieten. In Addis Ababa kregen we alleen maar theorie.”

En hoe hoog kwam hij?
“63 Meter. Andere groepen haalden honderd meter.”

Hoe bevalt het je verder in Nederland? Wat vind je van de cultuur hier?
“Cultuur? Dat maakt niet uit. Nederland is een goed land omdat de mensen hier vrij zijn. Dat is het allerbelangrijkste. Het geeft voldoening om mensen te zien die vrij zijn. Het wakkert bij mij de hoop aan dat ik in de toekomst ook vrij zal zijn. Dat is positief. En het helpt me verder te studeren.”

Heb je contact met je ouders, broer en zussen in Addis Abeba?
“Nee, nooit. Ik ben bang dat ze problemen krijgen met de politie als ik contact met ze opneem.”

Wil je ooit weer terug naar Ethiopië?
“De vlucht heeft nog een grote impact op me. Ik kan niet helder nadenken over de toekomst. Zolang de huidige regering aan de macht is, heb ik er geen vertrouwen in dat ik daar veilig ben. Mocht de situatie veranderen, dan zie ik dan wel wat ik wil. Ik heb geen zin om daar over na te denken.”