Potpourri van toekomstbeelden

Water komt doorgaans niet aan bod. Daarom is het te prijzen dat Richard Watson er een van zijn vijftig hoofdstukken in ’50 Inzichten toekomst’ aan wijdt, zij het dat hij zich beperkt tot de oorlogen die volgens hem door waterschaarste kunnen ontstaan, terwijl hij ook even had kunnen memoreren dat anno 2013 nog altijd 750 miljoen aardbewoners geen toegang hebben tot veilig drinkwater. Zo’n ontnuchterende statistiek kan geen kwaad voordat je gaat speculeren over technologische vooruitgang in de komende decennia.

Watson gooit zijn net breed uit. Politiek, economie, geologie, technologie – overal kun je toekomstverwachtingen over hebben. Het gevolg is dat zijn boek van de hak op de tak springt. Aan de vier pagina’s over wateroorlogen gaat een even groot hoofdstukje over cyberoorlog en drones vooraf, en daarna volgt een stuk over de economische ondergang van het westen als gevolg van de opkomst van China en andere voorheen arme landen.

Of dat laatste werkelijk zal gebeuren, is nog maar de vraag, erkent ook Watson. Met meer zekerheid kun je voorspellen dat de wereldbevolking blijft toenemen, dat steeds meer mensen in steden zullen wonen, dat de efficiëntie van de landbouw omhoog moet en dat sowieso de energiebehoefte van de mensheid blijft stijgen en, bij oprakende olie, gediversifieerd moet worden. Omdat die mensen ook gemiddeld ouder worden, zijn sprongen in de zorg nodig.

Naast technologieën die nodig zijn om demografische ontwikkelingen bij te houden, zijn er technologieën die hun eigen behoefte scheppen. Op een gegeven moment zullen onze sokken elektronica bevatten, voorspelt Watson bijvoorbeeld. Dat zou kunnen, natuurlijk, maar het kan net zo goed ontzettend floppen, net als de grote vlucht van kunstmatige intelligentie. De doorbraak van allerlei ict-technologie is eerder een optie dan een noodzaak.

Ook de pure speculatie schuwt Watson niet. Dat Istanbul in 2028 door een grote aardbeving met de grond gelijk gemaakt gaat worden, bijvoorbeeld, of dat een asteroïde in 2056 de aarde treft. Zeker niet onmogelijk, maar toch van een heel andere orde dan de quantumcomputer, die ook een hoofdstuk krijgt. Rijpe en groene verwachtingen over totaal verschillende onderwerpen wisselen elkaar in zo’n hoog tempo af dat je haast het gevoel krijgt een Quest in boekvorm te lezen.

’50 Inzichten toekomst’ is een aardig boek, waarin alle spectaculaire thema’s voorbij komen die je de afgelopen jaren in populair-wetenschappelijk tijdschriften kon lezen. Leuk om te lezen (of als cadeau te geven), maar meer een grabbelton dan een coherent toekomstbeeld.