Perspectief

We leven misschien in het heden, maar onze gedachten snellen voortdurend vooruit. Iets dat geen perspectief heeft, wordt in het heden al dood verklaard. Niets zo vervelend om ijverig onderzoek te doen op een gebied waarvan anderen zullen zeggen dat het geen toekomst heeft en binnen tien jaar niemand zowel binnen als buiten de wetenschap zal interesseren. Het is dus zaak om je te focussen op dat waar over een afzienbare tijd behoefte aan is. De beroemde Canadese ijshockeyer Wayne Gretzky heeft eens gezegd dat een goede ijshockeyspeler niet schaatst naar waar de puck is, maar naar waar de puck zal komen.

Misschien is dit wel de oorzaak dat plannen voor reorganisaties nooit enthousiast worden ontvangen. En dat is vreemd. Vraag iedere werknemer van de TU (en daarbuiten) wat hij of zij veranderd wil zien in de organisatie en het dagelijkse werk en zelden zul je mensen zo gepassioneerd zien vertellen over hoe het eigenlijk zou moeten. Waarom worden de huidige reorganisatieplannen dan met zoveel scepsis ontvangen? Misschien dat de gedwongen ontslagen voor veel angst zorgen. Maar naar mijn weten zullen dat er niet zoveel zijn. En met een beetje natuurlijk verloop kom je een heel eind (hoewel de dynamiek van het TU-personeelsbestand niet valt te vergelijken met dat van een commerciële organisatie). Misschien dat de communicatie over reorganisaties niet goed verloopt. Maar ongetwijfeld werken de medewerkers op onze afdelingen communicatie zich suf om zo goed en helder mogelijk alle plannen en de consequenties daarvan aan ons over te brengen. Of we alles snappen is een ander verhaal, maar bij de toekomstige evaluatie van het ‘communicatieplan-herijking’ zal ongetwijfeld tevreden geconcludeerd worden dat alle ‘vereiste processtappen’ zijn doorlopen. Of is het een eventueel gebrek aan inspraak? Maar ook hier verloopt alles zoals het zou moeten. De verschillende ondernemingsraden en de vakbonden zijn natuurlijk geraadpleegd en hebben hun zegje gedaan. Gezien het diplomatieke talent van de voorzitter van het college van bestuur zijn daaruit natuurlijk alle nuttige suggesties meegenomen. En decanen zijn ook niet gek. Tijdens alle faculteitsbijeenkomsten over de reorganisaties hebben zij goed geluisterd naar al het commentaar uit de zaal. Je werkt in een professionele organisatie of niet.

Waar het dus misschien aan schort, is dat de huidige reorganisatie geen wenkend perspectief heeft. Het is altijd goed om te weten waar men heen wil. Zeg tegen je kinderen op de achterbank dat we gewoon ‘een stukkie gaan rijden’ en je bent verzekerd van een reis vol heftige wanklanken en onophoudelijk gedrein. Mensen hebben perspectief nodig. Reorganiseren mag, moet zelfs. Maar mensen hebben behoefte aan een oorzaak hiervoor die hen naar andere tijden leidt. Ik vermoed dat deze reorganisatie geen aansprekend reisdoel heeft. Ongetwijfeld kunnen de verschillende managementlagen op onze TU nu snel een Powerpointje opduiken waarin de visie staat (waarin ongetwijfeld woorden als ‘focus’ en ‘worldclass’ en ‘herinvestering’ zullen voorkomen). Maar het komt niet over. We kennen de visie van John Kennedy over mannen op de maan. Canon had ooit als visie: ‘Beat Xerox’. Wie gaan wij verslaan?

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy and entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

“Cities are parasitic; they dispose of their waste in their surroundings, and also depend on those surroundings for their base materials. With growing urbanisation, this cannot continue,” argues Rutger de Graaf, who is known for the internationally famous concept of the floating city, which he developed with TU Delft students. He now finished his PhD research, which has a broader focus: future ways of sustainable water management in cities. He will defend his thesis on November 23. 

De Graaf’s research is part of a larger national project called ‘Living with water’, which focuses on changes in Dutch water management. “What is unique about this project is that scientists, companies and governmental organisations all work together. I think this is a very beneficial way of working for engineers. It helps to realize concepts you think of in practice,” De Graaf says. Most of this project’s subprojects are now in the concluding stages. In January, all the project results will be presented at a major conference.
In his thesis, De Graaf stresses the importance of making cities less vulnerable, and offers three possible solutions for doing so. One is to use water as an energy source. “In urban environments, water can be used as an energy source through heat exchange,” he explains. “The basic idea is that in the summer you extract heat from surface water and store it in the groundwater. In the winter you then use this energy to warm houses.” As part of the larger project, this idea is about to be applied to 2,800 new homes in Heerhugowaard. De Graaf used this case study to prove that the heat exchange system is economically viable and leads to a 60 percent reduction of CO2. 

Another idea for sustainable water management in cities that De Graaf studied was the use of water sources within the city itself. For the same area in Heerhugowaard, De Graaf calculated that while it is indeed feasible to locally purify groundwater and surface water to make them drinkable, it is costly. A much cheaper option for reducing the need to import drinking water by up to 27 percent is to provide each home with its own rainwater tank.
Unlike the idea of using water as an energy source, this idea of making cities self-providing has not yet been tested in practice, however. De Graaf: “One of the reasons why people, like water managers aren’t interested in this idea is that they tend to think there is plenty of water in the Netherlands. But there are so many uncertainties about what climate change, as well as exhaustion of fossil fuels and growing urbanisation will bring us. Because of this uncertainty, it’s important to gather knowledge as well as experience on as many different options as possible. In neighbouring countries, such options are already being studied. In Great Britain for instance they’re discussing desalination plants that make drinking water out of sea water. And in Belgium new homes are equipped with rainwater tanks, with the residents using this water for activities that don’t necessarily require drinking water. Examples are flushing toilets, doing the laundry and watering the garden.”

And finally, the one getting all the press, the third solution De Graaf studied floating houses. “A huge advantage of these houses is that they’re highly adaptive if sea levels should rise,” De Graaf explains. “Also, in floating cities it’s much easier to incorporate ideas like using water as an energy source and making neighbourhoods self-providing when it comes to water. I don’t however think floating houses should be built everywhere; for instance, it’s not a good idea to build them in the middle of nature reserves, as this would disturb the landscape. But take an area like the Port of Rotterdam. Most of the industry in this area is being relocated to the Tweede Maasvlakte, which offers a great opportunity for expanding the housing stock within city boundaries. You could of course fill the harbour with sand and build on top of that, but why not build floating houses in it instead?”