‘Pak je invloed, verander de wereld’

Je bent de initiatiefnemer van Fossil Free TU Delft. Waar staat die beweging voor?

“Wij roepen de TU op om in alles wat ze doet uit te dragen dat we naar een fossielvrije toekomst moeten. In de hele maatschappij en ook op de TU Delft, volgen we nu een vage lijn. Aan de ene kant willen we economische groei, werk en fossiele brandstof. Aan de andere kant willen we duurzaamheid. Op de laatste klimaatconferentie in Parijs is een heel duidelijke lijn getrokken wat er nodig is om de opwarming van de aarde tot twee graden te beperken. Daaruit volgt hoeveel CO2 er nog uitgestoten kan worden, en daaruit zijn taakstellingen af te leiden. Wij willen de TU Delft overhalen om zich aan de eigen woorden te houden.”

Wat zijn die eigen woorden van de TU Delft, heeft het college van bestuur een klimaatdoelstelling geformuleerd?

“De TU Delft zegt in haar missie dat ze duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. We weten dat de TU het voornemen heeft om de campus per 2035 CO2-neutraal te maken.”

Waar haal je dat vandaan?

“We hebben daarover bericht gekregen van de coördinator duurzaamheid bij het Green Office, Chris Hellinga. Dat is een mooie doelstelling waar we heel blij mee zijn, maar het is niet alles. Want energie is niet het hele plaatje. Het gaat ook om bedrijfsvoering, onderzoek en sponsoring.”

Heb je het dan over Shell?

“Shell is de grootste fossiele partner van de TU Delft. Maar er zijn natuurlijk ook andere fossiele bedrijven waarmee samengewerkt wordt.”

Bedoel je dat er wat jullie betreft een einde moet komen aan de samenwerkingen met fossiele-brandstof-bedrijven?

“Er moet op termijn een einde komen aan het onderzoek naar fossiel. We zeggen niet dat Shell maar voor alles weg moet blijven, maar we willen zorgen dat zo’n bedrijf verandert. Daarom moeten we een heel duidelijk signaal geven dat we niet akkoord gaan met investering en onderzoek in fossiele brandstof. Dat is de duidelijke scheidslijn waar ik het eerder over had.”

Vindt Fossil Free TU Delft dat er een einde moet komen aan onderzoeksfinanciering door Shell?

“Ingenieurs hebben niet alleen te maken met techniek, maar ze moeten ook ethisch en moreel nadenken. Dat onderstreept de TU zelf ook. Het is nu al niet meer acceptabel om betaald te worden door een tabaksproducent. Dat kun je niet meer maken. Ondersteuning door een wapenfabrikant is twijfelachtig. Eigenlijk zeggen wij dat het in de toekomst niet meer acceptabel is om door een fossiel bedrijf gesponsord te worden. Op termijn moet dat stoppen en daar voeren wij campagne voor. We weten dat het niet nu gaat gebeuren, maar er moet een plan gemaakt worden om fossiel geld en onderzoek uit te faseren en liefst zo snel mogelijk. Het liefst zien we dat de TU verklaart dat er over vijf jaar alleen nog maar onderzoek plaatsvindt op duurzame onderwerpen. We snappen dat er studenten, docenten en onderzoekers met petroleumonderzoek bezig zijn en dat je dat niet in één keer kan stoppen. Maar de TU moet wel nadenken hoe ze daden bij hun woorden voegen en een duidelijke lijn trekken van wat acceptabel is in termen van een duurzame toekomst.”

Waar zien jullie fossiele betrekkingen binnen de TU?

“Het zijn er veel. Je ziet het in sponsoring van studie-verenigingen. Exxon-Mobile sponsorde het eerstejaars weekend van werktuigbouwkunde. Shell heeft een preferred partnership met de TU Delft. Dat betekent een heel nauwe samenwerking en een aantal hoogleraren met een dubbele aanstelling. De oud-ceo van Shell, Jeroen van der Veer, is voorzitter van de raad van toezicht van de TU. Dat kan belangenverstrengelingen opleveren. De TU bankiert bij ABN Amro, dat is een bank die vrij stevig investeert in fossiele brandstoffen en volgens de eerlijke bankwijzer een 3 krijgt voor het klimaatbeleid, terwijl andere banken zoals ASN of Triodos daar een 8 of 9 voor scoren. Daarom zeggen wij: TU Delft, ga naar een bank die niet investeert in fossiel. Verandering van bank is een eerste stap. Daarna komt heroriëntatie van sponsoring en onderzoek om die aan te passen op een duurzame toekomst.”

Jullie hebben dit allemaal niet zelf verzonnen. Waar ligt de oorsprong van de Fossil Free-beweging?

“De oorsprong van divestment als beweging gaat ver terug. Het is eerder toegepast tegen apartheid in Zuid-Afrika en tegen tabaksproducenten.”

‘Divestment’ is ook het middel van de Fossil Free- beweging, maar wat is het precies?

“Het betekent dat je je geld weghaalt uit bedrijven die investeren in iets dat moreel of politiek gezien niet meer kan. Dat is dus toegepast tegen apartheid en tabaksbedrijven toen bleek dat er een link was met gezondheid. We zeggen nu dat we hetzelfde moeten doen bij fossiele brandstof-bedrijven. Fossil Free divestment is een aantal jaren geleden begonnen op Amerikaanse universiteiten, die vaak over enorme hoeveelheden geld beschikken. Daar kunnen ze iets goeds mee doen. Daar is een campagne gestart om de investeringen te veranderen. Vervolgens is dat overgenomen door de organisatie 350.org van de journalist en activist Bill McKibben die de beweging heeft uitgebreid naar Europa. De beweging wordt niet van boven aangestuurd, maar gaat uit van enthousiaste mensen die het belang van verandering inzien en zich aansluiten bij de bredere beweging.”

Hoe ben jij erbij betrokken geraakt?

“Zo lang ik me kan herinneren is duurzaamheid belangrijk voor me geweest. Het is me met de paplepel ingegoten. Mijn ouders hadden geen auto en ook geen rijbewijs. In de aanloop van de klimaat-conferentie in Parijs kwam ik in aanraking met mensen uit de Fossil Free-beweging. Ik vroeg me af wat er op de TU Delft aan fossielvrije actie bestond. Er was ooit een actie geweest, maar die is verwaterd. Ik dacht: de TU is een hartstikke goede universiteit, maar die kan het nog beter doen. Hier moet ook een Fossil Free-beweging komen.”

Wat trekt je aan in die beweging?

“Ik ben geschrokken van de mislukte klimaattop in Kopenhagen in 2009. Ik dacht: wat gaan de machthebbers van de wereld aan dit probleem doen? Pas een paar jaar later kwam in aanraking met de Fossil Free-beweging en realiseerde ik me dat we ook als mensen binnen een gemeente, een pensioenfonds of een universiteit invloed kunnen hebben. Als je je invloed pakt, kun je ook wat veranderen.”

Hoe groot is de Delftse Fossil Free-beweging nu?

“Zes tot acht man en toevallig komen er vanavond twee nieuwe mensen langs.”

Wat voor activiteiten ontplooien jullie om je hoorbaar te maken?

“We organiseren informatiebijeenkomsten waarbij we een documentaire bekijken en bespreken. Dat kan een VPRO Tegenlicht meet-up zijn, of een film zoals ‘This changes everything’ van Naomi Klein, in samenwerking met Studium Generale. Soms nodigen we een spreker uit. Naast informeren gaat het ons om veranderen. Dat is waar onze petitie voor bedoeld is.”

Wat staat er in die petitie?

“Daarin stellen we dat de TU Delft moet veranderen van bank moet verhuizen van de ABN Amro naar een bank met betere klimaatscore. Onze collega’s in Utrecht hebben de mogelijkheden daarvoor doorgenomen met de Triodosbank en we weten dat het kan. We roepen mensen op die petitie te tekenen. We hebben nu ruim honderd handtekeningen en willen er duizend ophalen. Het aantal groeit steeds sneller. Ook willen we invloed uitoefenen binnen de studentenraad.”

Willen jullie een zetel in de studentenraad?

“We gaan eerst praten met de studentenpartijen om te kijken of ze zich achter onze doelstellingen willen scharen. Dan moeten wij er vertrouwen in hebben dat ze klimaatbeleid als speerpunt zien. Als dat niet het geval is zouden we zelf met een eigen lijst aan de verkiezingen mee kunnen doen.”

En wat is dan het doel?

“De TU Delft fossielvrij maken, ook qua bedrijfsvoering. Dat betekent voor de meeste instellingen ook de belofte om binnen vijf jaar alle investeringen uit fossiel terug te trekken. Bij een universiteit werkt dat niet omdat ze zelf geen geld hebben om te investeren. Daarom richten we ons op sponsoring en onderzoek.”

Wanneer beschouwen jullie je actie als geslaagd?

“Dat zou zijn wanneer de TU Delft de belofte doet om de bedrijfsvoering fossielvrij te maken. Maar dat is een langetermijnproject. Daar gaan maanden en jaren overheen. Mislukt is de actie wanneer iedereen die we spreken niet geïnteresseerd is. Maar zo gaat het niet. Voor de petitie spreken we veel mensen en de meesten ondersteunen ons graag. Ik heb niet het gevoel dat we aan het falen zijn. Het grootste gevaar is dat mensen zo enthousiast raken dat de studie teveel op de achtergrond raakt. Dan moeten ze even terugschakelen.”