Paarse spermacellen

Het is de nieuwe tijdelijke tentoonstellingsruimte van Museum Boijmans Van Beuningen met kunstwerken van Atelier Van Lieshout.

In de Rotterdamse haven vinden sinistere taferelen plaats. Aan haken hangen uitgebeende menselijke lichamen, schedels en skeletten. Door de hal liggen reusachtige paarse spermacellen met de naam Darwin, en blootgelegde polyester organen verspreid.

Het is niet de setting van een horrorfilm, maar de wereld van Atelier Van Lieshout. In de zomermaanden mag de Rotterdamse kunstenaar Joep van Lieshout de loods, waar in de jaren dertig druk geschroefd en gesleuteld werd aan onderzeeboten, de vijfduizend vierkante meter expositieruimte gebruiken. Museum Boijmans Van Beuningen en het Havenbedrijf Rotterdam slaan de handen ineen om de Rotterdamse haven tijdens de zomermaanden te veranderen in een maritiem broeinest waar kunst en cultuur goed gedijt.
“Het Havenbedrijf Rotterdam doet al veel aan kunst, maar wilde graag ook een expositie op touw zetten met ons museum om de haven een extra stimulans te geven”, zegt conservator Stadscollectie van Museum Boijmans Van Beuningen Saskia van Kampen. Het Havenbedrijf Rotterdam en het museum speurden de haven af op zoek naar een geschikte expositielocatie en vond de onderzeebootloods. “Ik ben nog steeds verrast als ik hier rondloop”, zegt Van Kampen. “Het is zo mooi en groot en ongelooflijk spannend om hier een expositieruimte van te maken. In een museum zijn alle muren wit, hier moesten we eerst met een bulldozer alle kantoorruimtes weghalen en de scheepshelling egaliseren. Het omhulsel dat overblijft, ziet er heel industrieel uit. Overal bladdert de verf af en de hal staat vol stalen constructies.”

Perfect voor Joep van Lieshout. Hij verandert de onderzeebootloods in ‘Infernopolis’ met de indrukwekkende installaties en losse kunstwerken die Atelier Van Lieshout de afgelopen jaren maakte. Van Lieshout speelt graag met de grenzen tussen goed en kwaad, leven en dood, realiteit en fictie. ‘The Technocrat’ bestaat uit werktuigen, bedden, containers en destilleerketels. Atelier Van Lieshout maakte stapelbedden voor duizend mensen die verdoofd door alcohol op bed liggen. Drie maal per dag krijgen deze mensen speciaal voedsel, waarna hun lichamen worden leeggezogen met een speciale vacuümpomp. De opbrengst wordt gebruikt in het onderdeel ‘The Total Faecal Solution’, waarin uitwerpselen worden verwarmd en geroerd. Met het gas dat daarbij vrijkomt, wordt goedkoop voedsel bereid, waarmee de mensen gevoed worden.

In de installaties legt Atelier Van Lieshout de processen en regels in de samenleving en het menselijk lichaam bloot. In ‘The Technocrat’ voert hij autonomie en zelfredzaamheid tot in het extreme door. De mensen hier worden gevoed en geleegd, zonder dat ze daar zelf nog iets voor hoeven te doen. Ze zijn zelf machines geworden, een mechanisch onderdeeltje in het geheel.
Ook bij de andere kunstwerken van Atelier Van Lieshout is duidelijk zichtbaar dat de mens een machine is. Een machine, als onderdeel van de maatschappij, maar ook op microniveau, als lichaam. Metershoge polyester penissen bieden een blik op klieren en bloedvaten. In ‘BarRectum’ is de spijsverteringsweg van het voedsel te volgen, van tong tot anus. Het is ook kunst met een knipoog: bezoekers kunnen bier of wijn drinken in de bruinrode endeldarm.

“Het is geweldig dat we zoveel kunstwerken van Van Lieshout bij elkaar kunnen tonen”, zegt Van Kampen. “‘The Technocrat’ is bijvoorbeeld zo groot en hoog dat de installatie altijd in delen werd getoond. Nu kunnen we een compleet beeld geven van al zijn werk. Het is fantastisch om daarvoor een nieuwe creatieve plek in Rotterdam te creëren.”
De komende vijf jaar willen het museum en het Havenbedrijf Rotterdam iedere zomer een expositie in de onderzeebootloods inrichten. 

Infernopolis, in de onderzeebootloods op Heijplaat in Rotterdam, 29 mei t/m 26 september. Bereikbaar met de Aqualiner ferry.
www.onderzeebootloods.nl

 Meer informatie op www.tudelft.nl/griep en www.tudelft.nl/flu.