‘Luchtvaart maakt Parijse doelen onhaalbaar’

Zonder keiharde internationale quota voor het vliegverkeer zijn de klimaatafspraken van Parijs, die ervoor moeten zorgen dat we niet boven de twee graden Celsius opwarming uitkomen, een wassen neus. Als we op gelijke tred doorgaan met vliegen, zal de luchtvaart in 2070 in zijn eentje al verantwoordelijk zijn voor meer CO₂-uitstoot dan tegen die tijd voor alle industrieën tezamen is toegestaan. Dat berekende Paul Peeters die op 15 november promoveert bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

Uit zijn onderzoek blijkt ook dat belastingen om vliegen duurder te maken onvoldoende helpen.

Waarom helpen belastingen om vliegen duurder te maken niet?

“Ik heb uitgerekend wat er gebeurt als je de prijzen meer dan drie maal verhoogt door middel van een 200 procent tickettaks en een CO_2-koolstofbelasting van 1000 dollar per ton. Mensen gaan dan natuurlijk minder vliegen. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de emissies op langere termijn gelijk blijven. Dat is veel beter dan doorgaan met de huidige groei van het vliegverkeer, want die groei zou er toe leiden dat de wereldbevolking in het jaar 2100 naar verwachting ruwweg negen keer zo veel vliegkilometers aflegt als nu en vijf keer zoveel CO₂ uitstoot. Maar toch zetten de belastingen onvoldoende zoden aan de dijk. We moeten aan het eind van deze eeuw namelijk een reductie van de CO₂ -uitstoot door vliegverkeer hebben bereikt van 95 procent.”

Kun je het aantrekkelijker maken om de trein te nemen door extra in het spoor te investeren?

“Daar heb ik ook naar gekeken. In mijn ‘ultimate mitigation scenario’ kijk ik naar het effect van ticket-taks en de koolstofbelasting in combinatie met maximale inzet op technologie, 90 procent subsidie op duurzame biobrandstoffen en 200 miljard dollar aan investeringen per jaar in hogesnelheidsspoorlijnen. Ook dat scenario leidt niet tot economisch en klimatologisch duurzame ontwikkeling van toerisme. Volgens dat scenario slokt het toerisme het hele  CO₂– budget dan op in 2100.”

Aan uw voorspellingen kleven grote onzekerheden.

“Dat klopt. Dat we aan het eind van de eeuw negen maal meer vliegen wanneer de huidige trend doorzet, is overigens een projectie, geen voorspelling. Deze projectie is gebaseerd op data van de VN. De VN houden er vier bevolkingsprojecties op na en vier projecties voor economische groei. Combineer die met elkaar en je hebt zestien mogelijke scenario’s. Ik heb gekozen voor een soort middle of the road-berekening.”

In de discussies over de uitbreiding van Schiphol speelt CO₂ nooit een rol. Is dat niet raar?

“Dat is bijzonder. Klimaatverandering is geen onderwerp bij de milieueffectrapportages waar Schiphol aan onderhevig is. Er wordt gekeken naar luchtverontreiniging (die direct effect heeft op de gezondheid) en naar geluidsoverlast, maar niet naar CO₂, want, zo luidt de redenering, elk afzonderlijk project heeft een te verwaarlozen effect op klimaat. Dat is een rare redenering.”

U stelt vliegquota voor als oplossing. Is dat haalbaar?

“Waarom niet? Op Europees niveau is het gelukt met de visserij. Waarom dan niet ook met de luchtvaart?”

Moeten we het idee van Schiphol als wereldwijde hub voor vliegverkeer laten varen?

“Het is heel simpel. Als we de wereldwijde luchtvaart niet in de tang krijgen, komt er een hoop ellende met het klimaat. Denk eens aan al die stormen, overstromingen en mogelijk ook klimaatvluchtelingen. En hoe verstandig is het om de Nederlandse economie zo zwaar te laten leunen op luchtvaart als de toekomst daarvan zo onzeker is? ”