Losse eindjes van het leenstelsel

Het lijkt zo simpel: vanaf september 2015 krijgen studenten geen basisbeurs meer, maar de nieuwe terugbetaalregels zijn een stuk soepeler, de aanvullende beurs is hoger en de ov-studentenkaart blijft bestaan. Het akkoord is gesloten, het wetsvoorstel wordt nu geschreven en ligt na de zomer op het bureau van alle Kamerleden. Toch moeten een paar dingen nog duidelijk worden.

1. Krijgen bachelorstudenten twee soorten studieschuld?

Wat gebeurt er met bachelorstudenten die nu onder de oude regels vallen en tijdens hun master met de nieuwe te maken krijgen? Hoe gaan zij straks hun studieschuld terugbetalen? Gaat DUO twee verschillende maandbedragen in rekening brengen? Eén voor de ‘bachelorschuld’ en één voor de ‘masterschuld’? Of gaat de hele aflossing volgens de nieuwe regels? Volgens een woordvoerder van de minister wordt daar nog over nagedacht.

2. Wat gebeurt er als studenten lekker gaan lenen om een huis te kopen?

De nieuwe terugbetaalvoorwaarden zijn zo gunstig dat studenten zonder risico maximaal kunnen lenen. Dat geld kunnen ze gebruiken bij het kopen van een huis, waarschuwen hypotheekadviseurs. De kosten van het nieuwe stelsel rijzen de pan uit als studenten dat massaal gaan doen, maar vooralsnog lijkt minister Bussemaker zich weinig zorgen te maken: “We gaan ervan uit dat studenten lenen voor hun studie. Dat is eigenlijk niet anders dan wat we nu al doen”, antwoordde ze op vragen van het CDA.

3. Wat als oud-studenten naar het verre buitenland verdwijnen?

Sommige buitenlandse studenten krijgen hier studiefinanciering. Hoe zorg je ervoor dat die studenten straks 35 jaar lang op de radar blijven? Dat wil Kamerlid Mohammed Mohandis (PvdA) ook graag weten. Hetzelfde geldt voor Nederlandse afgestudeerden die naar het buitenland vertrekken. Het is één ding om iemand vijftien jaar lang te volgen (de huidige afbetaaltermijn), twintig jaar langer is een nog grotere uitdaging.

4. Krijgen techniekstudenten korting?

Technici met een masterdiploma krijgen misschien duizend euro korting op hun studieschuld, schreef minister Bussemaker vorig jaar aan de Tweede Kamer. Hun master duurt immers een jaartje langer. Maar in het leenstelselakkoord is dat cadeautje nergens terug te vinden. Minister Bussemaker is de mogelijkheden nog aan het verkennen, zei ze desgevraagd. Ze overweegt daarbij ook korting voor studenten in andere tekortsectoren, bijvoorbeeld de gezondheidszorg of het onderwijs.

5. Hoe wil Bussemaker studenten de spits uit krijgen?

Als niemand ingrijpt, kost de ov-studentenkaart straks een miljard euro per jaar. Dus hebben de vier partijen afgesproken dat de ze de kosten binnen de perken gaan houden: uiteindelijk mag de kaart in 2025 ‘slechts’ 750 miljoen kosten. De makkelijkste manier om te besparen? Studenten uit de spits weren. Zal het er uiteindelijk dan toch op uitdraaien dat studenten op drukke momenten de volle mep gaan betalen?