Leuk bedacht: ornicopter

Het idee

Die vermaledijde staartrotor toch ook altijd. Hij is debet aan de helft van alle ongelukken met helikopters, aldus Theo van Holten (Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek). De emeritus hoogleraar prestatieleer van vliegtuigen weet er alles van. Hij volgde rond zijn pensionering in 2007 helikoptervlieglessen. “Elk paaltje op de landingsplaats moet je in je geheugen prenten. Die staartrotor zit een heel eind achter je en uit het zicht. Voor je het weet zit je er ergens tegenaan.”

Van Holten vertelde in 2007 aan Delta dat hij vlieglessen volgde omdat hij van plan was om in een nieuw type, door hem ontwikkelde, helikopter te vliegen, een zogenaamde ornicopter. Dat is een klapwiekende helikopter zonder staartrotor. Eindelijk, nadat hij al decennia op het idee had gebroed, was er een klein prototype gemaakt. De productie van een grote versie was slechts een kwestie van tijd, bedrijven toonden zich immers geïnteresseerd.

Het idee in een notendop: doordat een normale helikopter met zijn aandrijfas zijn wieken laat draaien, draait hij zelf de tegenovergestelde kant op. De staartrotor houdt het tollen van het toestel tegen. Als je de voortstuwing (de draaiing) van de rotorbladen niet vanuit de as laat komen maar vanuit de bladen zelf, door ze een klapwiekende beweging te laten maken als een soort roeispanen, dan voorkom je dat hele tolprobleem. Je kunt dan een veiliger toestel zonder staartrotor maken. En als klap op de vuurpijl verbruik je ook nog eens minder energie omdat je geen staartrotor hoeft aan te drijven.

Te mooi om waar te zijn

Het was allemaal te mooi om waar te zijn. De vorige week gepromoveerde dr.ir. Jia Wan (L&R) rekende voor zijn proefschrift de ornicopter door en experimenteerde met een schaalmodel. Hij concludeert dat het klapwiekende toestel drie à vier procent meer energie verbruikt dan een gemiddelde helikopter. En ook de besturing laat te wensen over. De ornicopter heeft vrij veel last van gierbewegingen.

Einde oefening

Van Holten heeft de hoop om ooit in een ornicopter te vliegen opgegeven. “Het energieverbruik zie ik niet zo als een probleem. De bladen kunnen nog verder geoptimaliseerd worden. En de stabiliteit van de ornicopter kan verbeterd worden met elektronica. Nee, het probleem zit hem meer in de complexiteit van het hele toestel. Het is zo complex dat het maar de vraag is of het mechaniek veiliger is dan dat van een standaard helikopter. Ik heb jaren tevergeefs nagedacht over manieren om het te versimpelen. Een bemande versie zal er niet komen. Of er moet een heel slimme jongen langskomen die er verder aan werkt. Maar geld voor verder promotieonderzoek is er niet.”