‘Leenstelsel zal mensen niet koud op hun dak vallen’

Met het afschaffen van de basisbeurs verliezen uitwonende studenten 3200 euro per jaar. Dat is financieel toch helemaal niet gunstig?

“Het idee is dat je straks je studiebeurs leent en die naar draagkracht terugbetaalt. Na vijftien jaar wordt het overgebleven bedrag kwijtgescholden, dus niet pas na twintig jaar, zoals het vorige kabinet wilde. De aanvullende beurzen blijven bestaan, studenten houden zeven jaar recht op een ov-kaart en het hoge collegegeld voor tweede studies gaat van tafel. Zo houden wij het onderwijs eerlijk en toegankelijk. Die hele langstudeerboete stuitte mij echt tegen de borst, omdat de regels tijdens het spel werden veranderd. Een sociaal leenstelsel komt straks niet uit de lucht vallen.”

Komt er dan overgangsrecht voor studenten die straks geen basisbeurs meer ontvangen?

“Dat is een goede vraag… Kijk, een leenstelsel komt natuurlijk pas op termijn. En we gaan dat zo eerlijk mogelijk doen. Het zal mensen niet koud op hun dak vallen. En het geld dat we besparen wordt weer geïnvesteerd in onderwijs. Hoeveel precies wordt pas bekend als onze plannen financieel zijn doorgerekend door het Centraal Plan Bureau. Dat moeten we eventjes afwachten.”

Jullie stelden pasgeleden voor om het collegegeld voor bèta- en technische studies af te schaffen. Maar er zijn ook tekorten in andere sectoren: moeten zorg- en lerarenopleidingen niet ook gratis worden?

“Wij beginnen met de technische opleidingen. In de techniek zijn op sommige plaatsen echt heel nijpende tekorten. Er zijn bedrijven die er daarom over denken te vertrekken naar het buitenland. Dat is niet goed. We gaan samen met het bedrijfsleven kijken voor welke studies het nodig is om het collegegeld inderdaad af te schaffen. Het mooiste zou zijn als ook het bedrijfsleven een bijdrage levert. Maar dat moeten we natuurlijk nog verder uitwerken straks.”

In het PvdA-verkiezingsprogramma staat dat ‘nietszeggende opleidingen’ moeten verdwijnen. Heeft u voorbeelden?

“Nou, een hbo-opleiding ‘floral design’ lijkt mij niet heel relevant. Los daarvan gaat het ons natuurlijk om studies die hip, hot en happening zijn. Die een massale instroom kennen, zoals allerhande media-opleidingen, maar waar geen werk mee te krijgen is. Kijk, een opleiding afschaffen is natuurlijk een uiterst middel. Het allerbelangrijkst is dat studenten eerlijke voorlichting krijgen. Wie een opleiding hbo-recht gaat volgen, zoals ikzelf heb gedaan, moet weten dat zo’n studie soms ook droog en saai is, en niet zo spannend als het in tv-series lijkt.”

Het vorige kabinet had veel aandacht voor topsectoren en toegepast onderzoek. Moet er volgens u ook meer geld naar fundamenteel onderzoek?

“We moeten gaan nadenken over hoe je ervoor zorgt dat we wetenschap blijven financieren. Onze investeringen blijven achter bij het buitenland. Voormalig KNAW-president Robbert Dijkgraaf noemt dat niet voor niets. We moeten wetenschap serieus nemen en hardcore onderzoek niet vergeten.”