Kunst zien in wasknijpers

Wanneer het precies is geweest, weet ze niet meer. Vele jaren geleden, dat zeker. Wendeline Dijkman, samensteller van de tentoonstelling ‘Wasknijpers. See the art in small things’, stond onder haar schuine dakje in Amsterdam de was op te hangen met wasknijpers uit Turkije. “Het viel me op dat ze anders in elkaar zaten dan anders, en dat ze binnen no time kapot waren.”



Dijkman keek voor het eerst echt naar een wasknijper en daarmee was haar fascinatie voor dat ogenschijnlijk eenvoudige gebruiksvoorwerp geboren. Ze begon knijpers te verzamelen, hield sindsdien in winkels haar ogen open voor nieuwe exemplaren, nam ze mee van vakantie, kreeg ze cadeau van mensen die naar verre oorden waren afgereisd. Zo ontstond een omvangrijke verzameling. “Hoeveel het er zijn, geen idee. Ik ga niet zover dat ik ze ga tellen.”



Exposeren doet Dijkman wel. Haar knijpers komen uit alle hoeken van de wereld en soms dateren ze uit vervlogen tijden, zoals Amerikaanse reissetjes uit de jaren vijftig. Veel zijn er van plastic, andere van hout of metaal. Sommige werken met veertjes, andere met scharnieren, weer andere hebben een simpele uitsparing in het midden. De verscheidenheid neemt de laatste jaren af, merkt Dijkman. “Heel veel wordt tegenwoordig in China gemaakt.”



Patenten

Als mensen simpelweg plezier beleven aan de enorme verzameling wasknijpers en Youtube-filmpjes daarover, die vanaf 10 juli in de hal van de universiteitsbibliotheek te zien zal zijn, vindt Dijkman het allang prima. “Maar een mooi effect zou zijn als ze anders gaan kijken. We lopen heel gemakkelijk aan kleine dingen voorbij. Maar haal je ze uit hun gewone setting, dan zie je met een nieuwe blik allerlei dingen die je eerst niet waren opgevallen.” 



Dijkman komt dat ook in haar ‘echte’ werk tegen. Zij richtte in 2002 het bedrijf De Gebouwengids op en geeft architectuur- en stedenbouwexcursies in Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven en Almere;  plekken waar veranderingen gaande zijn. “Mensen zien dan veel meer dan als ze gedachteloos langs gebouwen lopen.”



Met wasknijpers werkt het net zo. Want daar is een boel aan ontworpen. De eerste knijpers dateren van rond 1700. Het eerste patent stamt uit 1832. Inmiddels zijn er 147 patenten van kunstenaars, uitvinders en ingenieurs. Nog steeds is er ontwikkeling. Dijkman zoekt nog vergeefs naar wasknijpers met uv-filters tegen verkleuring van het plastic die op de markt zijn gekomen. Een ander idee heeft bij haar weten de ontwerptafel nooit verlaten: knijpers met een ingebouwde regenvoorspeller. Voelt de sensor dat er regen op komst is, dan gaat de knijper niet open en kun je geen was ophangen. 



Alle grappige weetjes en ontwerpaspecten bijeen maken de tentoonstelling leuk voor studenten, al mikt de bibliotheek in de zomermaanden ook op toeristen en algemeen publiek. Die laatste groepen wil de Library graag trekken, vertelt Marion Vredeling, die de tentoonstelling coördineert. “We willen een publieksfunctie hebben. Dat staat op gespannen voet met de stilte die normaal in de bibliotheek heerst, maar in de zomer is er meer ruimte voor ander publiek.”

Ingenieurs buigen zich over de wasknijper

Rekenen aan wasknijpers