Hoofdpijn in de klem

Migrainepatiënten zijn tot nu toe aangewezen op dure medicijnen met vervelende bijwerkingen. De Migrend van Hélène Dumas kan het leed voor sommigen flink verzachten.

Skaters en andere trendy bevolkingsgroepen dragen de hoofdtelefoon van hun walkman vaak met de beugel in de nek. Raakt het zorgvuldig gekapte hoofd tenminste niet in de war. Als het aan Hélène Dumas ligt, dragen migrainepatiënten haar Migrend (‘the end of migraine‘) over een jaar op dezelfde manier. Aanstaande donderdag studeert zij bij Industrieel Ontwerpen af op een klembeugel tegen deze vorm van hoofdpijn.

Dumas kreeg de afstudeeropdracht van haar stagebedrijf, DSI design services BV in Rijswijk. En die hadden het idee weer van een particuliere opdrachtgever, een Nederlander in Beiroet die zelf last heeft van migraine. Hij ontdekte zo’n twintig jaar geleden bij toeval een oplossing voor zijn kwaal. Die schuilt vlak voor de oren, waar de oppervlakkige slaapslagader onder de huid ligt.

,,Als je deze tijdens de aurafase van een migraine-aanval met je vingers dichtdrukt, zet de aanval niet door of blijft hij soms zelfs helemaal uit”, licht Dumas toe. De aurafase treedt alleen op bij lijders aan klassieke migraine. Voorafgaand aan de werkelijke migraine-aanval zien patiënten dan vaak veelkleurige geometrische patronen opduiken. Ongeveer tien procent van de wereldbevolking lijdt aan migraine, en vijftien procent daarvan heeft weer de klassieke auravariant.
Lastig

Nadat de opdrachtgever zijn methode met succes bij anderen had uitgeprobeerd, stapte hij ermee naar een octrooibureau. Via deze omweg belandde het idee op een bureau van DSI. Eind augustus vorig jaar begon Dumas daar aan haar afstudeeropdracht. Om uit te zoeken of het effect niet op toeval berustte, voerde zij een klein onderzoek uit onder migrainepatiënten.

,,Lastig”, vindt Dumas. ,,Het moesten namelijk wel mensen zijn die meerdere keren per maand een aanval kregen, anders zou het onderzoek te lang gaan duren.” Zij klopte daarom aan bij de Nederlandse Vereniging voor Migrainepatiënten, maar kreeg daar nul op het rekest. ,,Die deden hier erg moeilijk over in verband met de privacy van hun leden. Van die kant heb ik dus weinig hulp gekregen. Ik heb daarom zelf maar overal briefjes opgehangen, op de faculteit, bij de dokter, de roeivereniging enzovoorts.”

Uiteindelijk vond zij acht patiënten bereid om mee te doen. Vijf personen kregen in de onderzoeksperiode een migraine-aanval, en het dichtdrukken van de slagaderen bleek bij vier van hen goed te werken. Dumas: ,,Wel prettig, want ik wist nu zeker dat het principe bij meerdere mensen werkt, en niet alleen bij de opdrachtgever. Anders hadden we het project niet kunnen doorzetten.” Via een migrainespecialist vond zij overigens een Engels onderzoek uit 1986, waarin deze methode ook beschreven werd. Daarin bleek het dichtdrukken van deaderen in 34 van de 41 aanvallen te werken. De reden waarom is echter niet bekend.

,,Maar dat geldt ook voor veel reguliere geneesmiddelen zoals paracetamol”, relativeert Dumas. ,,Blijft natuurlijk de vraag waarom deze methode niet eerder is opgepakt. Een verklaring is dat onderzoek naar migraine meestal wordt betaald door de farmaceutische industrie. Die hebben dus geen belang bij deze ontdekking. Nu wordt heel vaak Imigran voorgeschreven tegen migraine, maar dat heeft vrij ernstige bijwerkingen als hart-ritmestoornissen.”
Stolsels

Na dit inleidende onderzoek werkte Dumas het principe uit in een product. Een beugelvorm lag voor de hand, maar voor het bepalen van de maatvoering en de drukkracht was nog wat aanvullend onderzoek nodig. ,,Het product moet tenslotte passen op een Nederlandse man, én op een Indiase vrouw. In het begin heb ik ook nog gekeken naar methoden om de aandrukkracht te regelen, maar dat heeft als nadeel dat je die ook te hoog kunt instellen. Dat is medisch misschien niet verantwoord. Die slagader loopt niet naar de hersenen, maar door te hoge druk zouden er na langere tijd wel bloedstolsels kunnen ontstaan.”

Na zes weken aan de vorm te hebben gesleuteld, koos Dumas voor een opvouwbare kunststof beugel die in de nek rust. De verkoopprijs van de onnadrukkelijk ogende Migrend komt waarschijnlijk onder de honderd gulden te liggen. In september vindt nog een groot onderzoek plaats in Beiroet onder honderd migrainepatiënten. Aan de hand van die resultaten zal het ontwerp nog geoptimaliseerd worden.

Hoewel het voor de hand ligt dat het ontwerp binnen twee jaar op de markt komt, vindt Dumas dat haar rol erop zit. ,,Het octrooi ligt er, het product ligt er. Ik ben natuurlijk erg benieuwd naar de uitkomsten van dat onderzoek, maar de verdere ontwikkeling is voor rekening van mijn stagebedrijf. Het product voldoet nu al aan alle eisen, op één na. Vrouwen met erg grote oorbellen kunnen hem niet opdoen.” Dat wordt dus kiezen: de Migrend, of hoofdpijn met stijl.

Migrainepatiënten zijn tot nu toe aangewezen op dure medicijnen met vervelende bijwerkingen. De Migrend van Hélène Dumas kan het leed voor sommigen flink verzachten.

Skaters en andere trendy bevolkingsgroepen dragen de hoofdtelefoon van hun walkman vaak met de beugel in de nek. Raakt het zorgvuldig gekapte hoofd tenminste niet in de war. Als het aan Hélène Dumas ligt, dragen migrainepatiënten haar Migrend (‘the end of migraine‘) over een jaar op dezelfde manier. Aanstaande donderdag studeert zij bij Industrieel Ontwerpen af op een klembeugel tegen deze vorm van hoofdpijn.

Dumas kreeg de afstudeeropdracht van haar stagebedrijf, DSI design services BV in Rijswijk. En die hadden het idee weer van een particuliere opdrachtgever, een Nederlander in Beiroet die zelf last heeft van migraine. Hij ontdekte zo’n twintig jaar geleden bij toeval een oplossing voor zijn kwaal. Die schuilt vlak voor de oren, waar de oppervlakkige slaapslagader onder de huid ligt.

,,Als je deze tijdens de aurafase van een migraine-aanval met je vingers dichtdrukt, zet de aanval niet door of blijft hij soms zelfs helemaal uit”, licht Dumas toe. De aurafase treedt alleen op bij lijders aan klassieke migraine. Voorafgaand aan de werkelijke migraine-aanval zien patiënten dan vaak veelkleurige geometrische patronen opduiken. Ongeveer tien procent van de wereldbevolking lijdt aan migraine, en vijftien procent daarvan heeft weer de klassieke auravariant.
Lastig

Nadat de opdrachtgever zijn methode met succes bij anderen had uitgeprobeerd, stapte hij ermee naar een octrooibureau. Via deze omweg belandde het idee op een bureau van DSI. Eind augustus vorig jaar begon Dumas daar aan haar afstudeeropdracht. Om uit te zoeken of het effect niet op toeval berustte, voerde zij een klein onderzoek uit onder migrainepatiënten.

,,Lastig”, vindt Dumas. ,,Het moesten namelijk wel mensen zijn die meerdere keren per maand een aanval kregen, anders zou het onderzoek te lang gaan duren.” Zij klopte daarom aan bij de Nederlandse Vereniging voor Migrainepatiënten, maar kreeg daar nul op het rekest. ,,Die deden hier erg moeilijk over in verband met de privacy van hun leden. Van die kant heb ik dus weinig hulp gekregen. Ik heb daarom zelf maar overal briefjes opgehangen, op de faculteit, bij de dokter, de roeivereniging enzovoorts.”

Uiteindelijk vond zij acht patiënten bereid om mee te doen. Vijf personen kregen in de onderzoeksperiode een migraine-aanval, en het dichtdrukken van de slagaderen bleek bij vier van hen goed te werken. Dumas: ,,Wel prettig, want ik wist nu zeker dat het principe bij meerdere mensen werkt, en niet alleen bij de opdrachtgever. Anders hadden we het project niet kunnen doorzetten.” Via een migrainespecialist vond zij overigens een Engels onderzoek uit 1986, waarin deze methode ook beschreven werd. Daarin bleek het dichtdrukken van deaderen in 34 van de 41 aanvallen te werken. De reden waarom is echter niet bekend.

,,Maar dat geldt ook voor veel reguliere geneesmiddelen zoals paracetamol”, relativeert Dumas. ,,Blijft natuurlijk de vraag waarom deze methode niet eerder is opgepakt. Een verklaring is dat onderzoek naar migraine meestal wordt betaald door de farmaceutische industrie. Die hebben dus geen belang bij deze ontdekking. Nu wordt heel vaak Imigran voorgeschreven tegen migraine, maar dat heeft vrij ernstige bijwerkingen als hart-ritmestoornissen.”
Stolsels

Na dit inleidende onderzoek werkte Dumas het principe uit in een product. Een beugelvorm lag voor de hand, maar voor het bepalen van de maatvoering en de drukkracht was nog wat aanvullend onderzoek nodig. ,,Het product moet tenslotte passen op een Nederlandse man, én op een Indiase vrouw. In het begin heb ik ook nog gekeken naar methoden om de aandrukkracht te regelen, maar dat heeft als nadeel dat je die ook te hoog kunt instellen. Dat is medisch misschien niet verantwoord. Die slagader loopt niet naar de hersenen, maar door te hoge druk zouden er na langere tijd wel bloedstolsels kunnen ontstaan.”

Na zes weken aan de vorm te hebben gesleuteld, koos Dumas voor een opvouwbare kunststof beugel die in de nek rust. De verkoopprijs van de onnadrukkelijk ogende Migrend komt waarschijnlijk onder de honderd gulden te liggen. In september vindt nog een groot onderzoek plaats in Beiroet onder honderd migrainepatiënten. Aan de hand van die resultaten zal het ontwerp nog geoptimaliseerd worden.

Hoewel het voor de hand ligt dat het ontwerp binnen twee jaar op de markt komt, vindt Dumas dat haar rol erop zit. ,,Het octrooi ligt er, het product ligt er. Ik ben natuurlijk erg benieuwd naar de uitkomsten van dat onderzoek, maar de verdere ontwikkeling is voor rekening van mijn stagebedrijf. Het product voldoet nu al aan alle eisen, op één na. Vrouwen met erg grote oorbellen kunnen hem niet opdoen.” Dat wordt dus kiezen: de Migrend, of hoofdpijn met stijl.