Griekse mythe wordt popspektakel

Het wordt een spectaculaire voorstelling, beloven twee IO-studenten die een hoofdrol vervullen.

Omzien

In de verbeeldingswereld van de Griekse mythologie hebben natuurwetten een beperkte geldigheid. Zo kan het gebeuren dat Orpheus na de dood van zijn geliefde Eurydice af mag dalen in de onderwereld. Met zijn lyrische muziek weet hij de goden dermate gunstig te stemmen, dat hij haar mag terughalen naar de bovenwereld. Er is slechts één voorwaarde: terwijl hij haar voorgaat, mag hij niet omkijken. Dat doet hij natuurlijk wel, zodat hij haar verliest. Ditmaal voorgoed.

Het verhaal van Orpheus en Eurydice heeft kunstenaars in alle tijden tot inspiratie gediend. Het werd vereeuwigd in gedichten, in schilderijen, er werd een prachtige film over gemaakt (‘Orfeu Negro’ van Marcel Camus, 1960), maar bovenal leent het zich – met een hoofdrolspeler die musicus is – voor opera. Feitelijk is het thema zelfs onderwerp van de eerste ‘echte’ opera, ‘L’Orfeo’ (1607) van Claudio Monteverdi.

,,Het is heel dramatisch wat er allemaal gebeurt”, zegt Sander Viegers, zesdejaars IO, die de rol van Orpheus vertolkt. ,,De mythe is een soort verbeelding van basale gevoelens die iedereen met zich meedraagt.” Ric Berretty, zevendejaars IO, die de verteller is ofwel master of ceremony, in de rolverdeling aangeduid met De Muziek: ,,Het is een simpel verhaal. De gebeurtenissen zijn belangrijker dan de ontwikkeling van de personages. Er zit wel iets tussen, maar dat is invulling.”

Op de vraag waar het stuk over gaat, raken beiden niet uitgesproken. Terwijl de één een suggestie doet, spreekt de ander hem tegen of vult hem juist aan. Viegers: ,,Het gaat over dromen, verlangens.” Berretty: ,,Het gaat over rouwverwerking en berusting.” Viegers: ,,Het gaat ook over liefde; waar liefde je toe kan aanzetten.” Berretty: ,,Liefde is een soort drijfveer.” Viegers: ,,Elke keer als we het erover hebben, ontstaat er een discussie. Dat is het boeiende aan het verhaal. Het levert telkens nieuwe gedachten op.”

Berretty heeft er zowaar op Internet naar gezocht en stuitte op een psychologische verklaring. ,,Als je een droom hebt en je kijkt hem aan, dan smelt hij weg”, zegt hij. Vervolgens komt hij met een voorbeeld uit het leven van alledag. ,,In de supermarkt zag ik eens iemand lopen die ik niet wilde ontmoeten. Toen keek ik hem toch aan, zodat hij mij ook zag. Dat is een soortgelijk gevoel.”
Popartiest

Orpheus wordt in deze eerste gezamenlijke productie van de Delftse Komedie en de Vrije Akademie opgevoerd als eenpopartiest. Een rol die past bij Viegers. Als gitarist en zanger speelde hij in verschillende bands. Hoewel hij dus gewend is op een podium te staan, is dit zijn debuut als acteur. Wel deed hij bij de Delftse Komedie de basis- en vervolgcursus acteren en de cursus muziektheater. ,,Ik zie het als een ultieme kans om mijn mogelijkheden te verkennen.”

Berretty heeft meer ervaring op de planken. Tot dusver heeft hij in vier theaterstukken gespeeld, waaronder ‘Hamlet’ van Shakespeare en ‘Suiker’ van Claus. Het is voor het eerst dat hij aan een muziektheaterstuk meedoet. Hij ziet het als een uitdaging. In ‘Orpheus’ staat hij tussen het publiek en het verhaal in. Hij vertelt het verhaal en soms laat hij het spelen.” Viegers: ,,Hij is de belangrijkste personage voor de voorstelling.” Berretty: ,,En hij is het belangrijkste personage voor het verhaal.”

Er is een markant verschil tussen de bovenwereld en de onderwereld. De mensen in de bovenwereld zijn volgens Viegers individualistisch, egoïstisch en opgefokt. Dat lijkt kritiek te bevatten op het echte leven, waar de bovenwereld een soort destillaat van is. ,,Kritiek is een te groot woord”, reageert Berretty. ,,Er worden inderdaad links gelegd met het feit dat er mensen op straat worden doodgeschopt. Er hoeft tegenwoordig maar iets te gebeuren wat iemand op het verkeerde been zet en het ontbrandt.”

Terwijl het er in de bovenwereld volgens Berretty heftig en energiek aan toegaat, is de sfeer in de onderwereld sereen, vloeiend en harmonisch. ,,Maar ook heel scherp”, vult Viegers aan. ,,Als ik er doorheen loop, komt er veel gevaar op me af. Ik kom allerlei obstakels tegen. Het wordt goed duidelijk dat ik een mens ben die daar niet hoort.”
DJ Shadow

De verschillende sferen komen ook terug in de muziek. De bovenwereld staat in het teken van elektronische muziek en house. In de onderwereld horen we akoestische muziek en klassieke koorzang. Regisseur Jeroen Kunstman, die het conservatorium heeft doorlopen en zelf musicus is, heeft volgens Viegers een ,,gigantisch brede muziekkennis”. Vandaar dat de voorstelling de meest uiteenlopende soorten muziek bevat. ,,Van experimentele, elektronische muziek tot klassieke opera, van DJ Shadow, Daft Punk en Prodigy tot Schumann en Monteverdi. Hij heeft ook zelf muziek geschreven op basis van improvisaties.”

,,Hij trekt alle registers van het theater open”, zegt Berretty, die in het begin vrij sceptisch was. ,,Ik heb het idee dat iedere mogelijkheid die het theater biedt, wordt benut. Eerst dacht ik dat het dramatisch niet zou kloppen, maar het klopt wel. Juist omdat dans en zang ook een verhaallijn kunnen dragen. Dat heb ik nog nooit meegemaakt.”

,,De laatste tijd zie ik de essentie van ‘Orpheus’ overal in terug”, zegt Viegers. ,,Als je in slaap valt of wakker wordt, dan zit je op de grens van de echte wereld en de droomwereld – de twilight zone – waarin alles mogelijk lijkt. Je moet erin berusten dat dingen zijn zoals ze zijn. Dat betekent ook weer niet dat je te vroeg moet berusten.” Berretty: ,,Het feit dat de waarheid bekend is, wil niet zeggen dat je er zelf niet naar hoeft te zoeken.” Viegers: ,,Iedereen kan wel zeggen datje niet mag omkijken, maar dat weet je pas als je het gedaan hebt.”

‘Orpheus’ is van 8 t/m 10 en van 14 t/m 17 mei te zien in het Cultureel Centrum, Mekelweg 10. Aanvang: 20.15 uur, op 10 en 17 mei om 16.00 uur. Reserveren: 015-2126547, ma. t/m vr. tussen 13.00 en 17.00 uur.

Omzien

In de verbeeldingswereld van de Griekse mythologie hebben natuurwetten een beperkte geldigheid. Zo kan het gebeuren dat Orpheus na de dood van zijn geliefde Eurydice af mag dalen in de onderwereld. Met zijn lyrische muziek weet hij de goden dermate gunstig te stemmen, dat hij haar mag terughalen naar de bovenwereld. Er is slechts één voorwaarde: terwijl hij haar voorgaat, mag hij niet omkijken. Dat doet hij natuurlijk wel, zodat hij haar verliest. Ditmaal voorgoed.

Het verhaal van Orpheus en Eurydice heeft kunstenaars in alle tijden tot inspiratie gediend. Het werd vereeuwigd in gedichten, in schilderijen, er werd een prachtige film over gemaakt (‘Orfeu Negro’ van Marcel Camus, 1960), maar bovenal leent het zich – met een hoofdrolspeler die musicus is – voor opera. Feitelijk is het thema zelfs onderwerp van de eerste ‘echte’ opera, ‘L’Orfeo’ (1607) van Claudio Monteverdi.

,,Het is heel dramatisch wat er allemaal gebeurt”, zegt Sander Viegers, zesdejaars IO, die de rol van Orpheus vertolkt. ,,De mythe is een soort verbeelding van basale gevoelens die iedereen met zich meedraagt.” Ric Berretty, zevendejaars IO, die de verteller is ofwel master of ceremony, in de rolverdeling aangeduid met De Muziek: ,,Het is een simpel verhaal. De gebeurtenissen zijn belangrijker dan de ontwikkeling van de personages. Er zit wel iets tussen, maar dat is invulling.”

Op de vraag waar het stuk over gaat, raken beiden niet uitgesproken. Terwijl de één een suggestie doet, spreekt de ander hem tegen of vult hem juist aan. Viegers: ,,Het gaat over dromen, verlangens.” Berretty: ,,Het gaat over rouwverwerking en berusting.” Viegers: ,,Het gaat ook over liefde; waar liefde je toe kan aanzetten.” Berretty: ,,Liefde is een soort drijfveer.” Viegers: ,,Elke keer als we het erover hebben, ontstaat er een discussie. Dat is het boeiende aan het verhaal. Het levert telkens nieuwe gedachten op.”

Berretty heeft er zowaar op Internet naar gezocht en stuitte op een psychologische verklaring. ,,Als je een droom hebt en je kijkt hem aan, dan smelt hij weg”, zegt hij. Vervolgens komt hij met een voorbeeld uit het leven van alledag. ,,In de supermarkt zag ik eens iemand lopen die ik niet wilde ontmoeten. Toen keek ik hem toch aan, zodat hij mij ook zag. Dat is een soortgelijk gevoel.”
Popartiest

Orpheus wordt in deze eerste gezamenlijke productie van de Delftse Komedie en de Vrije Akademie opgevoerd als eenpopartiest. Een rol die past bij Viegers. Als gitarist en zanger speelde hij in verschillende bands. Hoewel hij dus gewend is op een podium te staan, is dit zijn debuut als acteur. Wel deed hij bij de Delftse Komedie de basis- en vervolgcursus acteren en de cursus muziektheater. ,,Ik zie het als een ultieme kans om mijn mogelijkheden te verkennen.”

Berretty heeft meer ervaring op de planken. Tot dusver heeft hij in vier theaterstukken gespeeld, waaronder ‘Hamlet’ van Shakespeare en ‘Suiker’ van Claus. Het is voor het eerst dat hij aan een muziektheaterstuk meedoet. Hij ziet het als een uitdaging. In ‘Orpheus’ staat hij tussen het publiek en het verhaal in. Hij vertelt het verhaal en soms laat hij het spelen.” Viegers: ,,Hij is de belangrijkste personage voor de voorstelling.” Berretty: ,,En hij is het belangrijkste personage voor het verhaal.”

Er is een markant verschil tussen de bovenwereld en de onderwereld. De mensen in de bovenwereld zijn volgens Viegers individualistisch, egoïstisch en opgefokt. Dat lijkt kritiek te bevatten op het echte leven, waar de bovenwereld een soort destillaat van is. ,,Kritiek is een te groot woord”, reageert Berretty. ,,Er worden inderdaad links gelegd met het feit dat er mensen op straat worden doodgeschopt. Er hoeft tegenwoordig maar iets te gebeuren wat iemand op het verkeerde been zet en het ontbrandt.”

Terwijl het er in de bovenwereld volgens Berretty heftig en energiek aan toegaat, is de sfeer in de onderwereld sereen, vloeiend en harmonisch. ,,Maar ook heel scherp”, vult Viegers aan. ,,Als ik er doorheen loop, komt er veel gevaar op me af. Ik kom allerlei obstakels tegen. Het wordt goed duidelijk dat ik een mens ben die daar niet hoort.”
DJ Shadow

De verschillende sferen komen ook terug in de muziek. De bovenwereld staat in het teken van elektronische muziek en house. In de onderwereld horen we akoestische muziek en klassieke koorzang. Regisseur Jeroen Kunstman, die het conservatorium heeft doorlopen en zelf musicus is, heeft volgens Viegers een ,,gigantisch brede muziekkennis”. Vandaar dat de voorstelling de meest uiteenlopende soorten muziek bevat. ,,Van experimentele, elektronische muziek tot klassieke opera, van DJ Shadow, Daft Punk en Prodigy tot Schumann en Monteverdi. Hij heeft ook zelf muziek geschreven op basis van improvisaties.”

,,Hij trekt alle registers van het theater open”, zegt Berretty, die in het begin vrij sceptisch was. ,,Ik heb het idee dat iedere mogelijkheid die het theater biedt, wordt benut. Eerst dacht ik dat het dramatisch niet zou kloppen, maar het klopt wel. Juist omdat dans en zang ook een verhaallijn kunnen dragen. Dat heb ik nog nooit meegemaakt.”

,,De laatste tijd zie ik de essentie van ‘Orpheus’ overal in terug”, zegt Viegers. ,,Als je in slaap valt of wakker wordt, dan zit je op de grens van de echte wereld en de droomwereld – de twilight zone – waarin alles mogelijk lijkt. Je moet erin berusten dat dingen zijn zoals ze zijn. Dat betekent ook weer niet dat je te vroeg moet berusten.” Berretty: ,,Het feit dat de waarheid bekend is, wil niet zeggen dat je er zelf niet naar hoeft te zoeken.” Viegers: ,,Iedereen kan wel zeggen datje niet mag omkijken, maar dat weet je pas als je het gedaan hebt.”

‘Orpheus’ is van 8 t/m 10 en van 14 t/m 17 mei te zien in het Cultureel Centrum, Mekelweg 10. Aanvang: 20.15 uur, op 10 en 17 mei om 16.00 uur. Reserveren: 015-2126547, ma. t/m vr. tussen 13.00 en 17.00 uur.