Geld geven maakt gelukkig

Het grote schrikbeeld is dat we er de komende jaren met zijn allen flink op achteruit gaan. Maar waarom vinden we dat eigenlijk zo erg? Kunnen we zonder loonsverhoging niet meer gelukkig zijn?
Wetenschappelijk onderzoek bewijst het tegendeel: meer geld maakt niet altijd gelukkiger. In 2006 publiceerde een groep vooraanstaande psychologen en economen onder leiding van Daniel Kahneman in Science de resultaten van een uitgebreid onderzoek naar geluksbeleving. Wat blijkt? Een hoger inkomen heeft geen noemenswaardig effect op de geluksbeleving van de ondervraagden. Kahneman et al zijn overigens niet de eersten. Vergelijkbare onderzoeken laten zien dat de beleving van geluk en voldoening in het leven in het Westen in veertig jaar nauwelijks is gewijzigd, ondanks de grote toename van het inkomen per hoofd van de bevolking.
Er is wel een ondergrens: inkomenstoename maakt de allerarmsten in de wereld wel degelijk gelukkiger. Je hebt geld nodig om in je basisbehoeften te kunnen voorzien, om eten en kleding te kopen, de kinderen naar school te sturen of naar de dokter te gaan. Maar zodra het bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking boven de twaalfduizend dollar ligt, wordt er na verdere inkomenstoename geen significant verschil in levensvoldoening meer gemeten. In Nederland zitten we nog altijd ruim drie keer boven die ondergrens. Het lijkt er dus op dat we wel wat kunnen lijden.
Toch blijven ondervraagden de bijdrage van inkomen op geluksbeleving schromelijk overdrijven. Dat komt, zo menen de onderzoekers, omdat ze te veel nadruk leggen op standaardvergelijkingen om hun eigen leven of dat van anderen te evalueren: denk aan de grootte van je huis, auto of tv. Degenen die minder verdienen dan personen in hun omgeving zijn daarom geneigd hun kansen op geluk in het leven lager in te schatten. Misschien verklaart dat ook de grote verontwaardiging over de bankiers met hun miljoenenbonussen. Als zij immers zoveel meer verdienen dan de gemiddelde burger, dringt de vraag zich op: wat doen wij verkeerd?
We kunnen het ook omdraaien. In plaats van ons blindstaren op het graaigedrag van een hele kleine groep veelverdieners, zouden we ook eens een kunnen kijken naar de massa’s mensen die het financieel veel slechter hebben dan wij. Volgens de logica van de vergelijking zou dat onze geluksbeleving nog wel eens goed kunnen doen. De veelbesproken bioethicus Peter Singer ziet het in zijn nieuwe boek ‘The Life You Can Save: Acting now to end world poverty’ als een morele plicht voor mensen met een comfortabel leven om een percentage van hun inkomen te besteden aan de miljard mensen die van een dollar per dag moeten leven. Bij wijze van experiment ga ik daarom volgende week eens flink doneren aan goed doel, misschien voel ik me in deze tijden van crisis dan wel rijker dan ooit. Doet u mee?

Volgende maand meer over geluksbeleving en de kredietcrisis.

Daan Schuurbiers is onderzoeker bij de werkgroep biotechnologie en maatschappij.

Studenten in de bibliotheek die hun concentratie even kwijt zijn, kunnen zich vanaf volgende week woensdag tot en met vrijdag laten oplappen. Om een beetje bij te komen van de drukke decembermaand en alle tentamenstress regelt het sport- en cultuurcentrum een masseur. Drie dagen lang kneedt de masseur tijdens de lunchpauze de stijve spieren los van gestreste studenten die zich voorbereiden op tentamens.
Dus: boeken opzij en relax. Deze rustige activiteit stoort de hard werkende studiebollen niet en zorgt voor een beetje ontspanning tussen het leren door. Schouders, nek, armen en de bovenkant van de rug. De masseur draait zijn knedende handen er niet voor om. Resultaat moet minder stress en vermoeidheid zijn. Toch twee dingen die de tentamenweek goed kunnen verpesten.
Veel tijd voor een uitgebreide massage hebben stressende studenten natuurlijk niet. De behandeling duurt hooguit tien minuutjes. Je leerschema loopt er niet van in de soep en in slaap vallen tijdens de stoelmassage kan geen kwaad voor die tien minuten.
Liggen is trouwens niet nodig. Je neemt plaats op een speciaal ontworpen massagestoel, die een beetje lijkt op een bidstoel omdat je er op moet knielen. De stoel ondersteunt al je lichaamsdelen, waardoor je vermoeide lichaam helemaal ontspant en de masseur beschikking heeft over je hele rug. Na de stoelmassage kun je meteen de boeken weer induiken. Vol energie, met losse spieren en ook niet onbelangrijk: plakvrij, want de masseur gebruikt geen olie. Ook de diepvriestemperaturen die op dit moment ons land teisteren zijn geen probleem. De masseur geeft de stoelmassage over de kleding heen. Geen striptease in de bibliotheek.