Op de hoeken van het Oost-Berlijnse terrein staan nog overblijfselen van gebouwen, soms niet veel meer dan ruïnes. Een ervan, Tacheles genaamd, biedt ruimte aan krakers en kunstenaars.
Ooit was het binnengebied een luxe winkelpassage, maar na de bombardementen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog is het een kale vlakte. Maar wel één waar, na de val van de muur, een levendige kunstenaarskolonie is ontstaan met een wereldwijde aantrekkingskracht. Afstudeerder Douwe Kelderman (Bouwkunde) ontwierp een plan voor deze kolonie en verdiende hiermee een nominatie voor de Archiprix.
Hij herinnert zich nog de eerste indruk: “Ons hotel zat er vlak om de hoek. We hadden al wat terrasjes bezocht toen we bedachten alvast eens naar Tacheles te gaan kijken.” Ze waren er om als afstudeerproject een ontwerp voor die plek te maken. Kelderman vertelt: “Het was een bruisend geheel. Toeristen en kunstenaars liepen er door elkaar. Op de binnenplaats werden installaties in elkaar gelast en in hoekjes van het gebouw maakten mensen muziek. Verschillende activiteiten gaan dag en nacht door.” De anarchistische kunstenaarscultuur is er spontaan ontstaan zonder dat iemand dat heeft gepland. Het lijkt daarom paradoxaal om een gebouw te ontwerpen dat aansluit bij die spontaan ontstane cultuur.
Douwe Kelderman, die voor zijn ontwerp samenwerkte met medestudent Yannis Tsoukalas, heeft het over ‘de invloed van flexibiliteit op collectiviteit’. Met andere woorden: hoe kun je de bouw en inrichting van de ruimte zo goed mogelijk afstemmen op de sociale functie? De twee afstudeerders kozen voor een ontwerp van vier woonlagen, waarbij de ruimten qua inrichting en gebruik beneden het meest open en flexibel zijn en naar boven toe steeds meer gesloten en privé. Beneden heeft het gebouw een publieke functie met winkels en kantoren. Bovenin zitten woningen. “Het is een privéplek in het meest bruisende gedeelte van de stad”, aldus Kelderman. Opvallend in het ontwerp is verder de driehonderd meter lange brug over het gebouw waarin woningen zijn aangebracht met minimale voorzieningen voor mensen die de stad bezoeken.
Het ontwerp leverde Kelderman een negen op als afstudeercijfer en een voordracht voor de Archiprix Nederland. Architectuuropleidingen kunnen hun beste afstudeerders voordragen. Meestal zijn dat er veertig tot vijftig per jaar. Uit een voorselectie van maximaal 27 plannen wijst de jury dan in juni 2011 drie tot vijf prijswinnaars aan.
De voordracht hielp Kelderman al wel aan zijn eerste baantje: op 1 september begint hij op een vervangingscontract van drie maanden bij een Rotterdams architectenbureau. Daarna wil hij graag een jaar in Oost-Afrika werken bij een architectenbureau. Hij wil Kenia graag zien, Oeganda of Tanzania, en dan het liefst door er te werken.
En óf Rens Metz, IO-alumnus van 49, in zijn carrière wat aan zijn opleiding heeft gehad. “Heel veel!” Hij studeerde af in de richting management van de productontwikkeling. Alles wat hij sindsdien beroepsmatig deed, ligt in het verlengde daarvan. Meteen na zijn studie ging hij aan de slag als manager/coördinator productontwikkeling bij Atag, producent van kookapparatuur. Bij werkgevers die volgden, zoals Polynorm en Era Bouw, was hij actief in vergelijkbare innovatie- en marketingfuncties. Nu is hij innovatieconsultant bouw bij zijn eigen adviesbureau MetzConsult.
Het vak fascineert hem nog buitenmate. “Door de opleiding heb je begrip van innovatieprocessen. En het mooie van dit vak: je zit voor op de bok, staat vooraan bij vernieuwingen voor bedrijven. In de bouw is dat helemaal spannend. Je wilt kwaliteit verbeteren, consumenten inspraak geven, werken aan duurzaamheid. Maar de bouw is een keten. Verandering is er moeilijk.”
In dat soms moeizame proces van vernieuwing maakt Metz dankbaar gebruik van zijn TU-bagage. Een leukste onderdeel kan hij niet bedenken. “Het mooie is dat IO, in mijn tijd heette dat nog industriële vormgeving, een integrale studie is. Je hebt alles in je pakket om iets nieuws neer te zetten.” Over overbodige of ronduit vervelende aspecten moet Metz geruime tijd denken. Om dan de handdoek in de ring te gooien. “Er is vast iets geweest, maar dat kan ik niet terughalen. Het zal iets wiskundigs zijn geweest.” En de huidige studie? “IO is veelzijdiger geworden. Toen ik hier studeerde moesten we alles zelf uitzoeken. Industriële vormgeving was nog nauwelijks een vak.”
Comments are closed.