Geeft er hier iemand studentenadressen weg?

Adressen van studenten blijken voor steeds meer bedrijven handelswaar. Waar ze die adressen halen? Niet bij de opleidingen of de IB-Groep, is het officiële antwoord. Maar de druk is groot. ,,Misschien zijn we soms te naïef.”

Hoe kan het dat ABN Amro nieuwe studenten direct een studentenrekening aanbiedt – en dat die bank pas uitgeschreven studenten zo snel meldt dat het recht op die rekening vervalt? Van wie krijgt de bank de vitale gegevens over eerstejaars en uitschrijvers?

De ‘bankkwestie’ is actueel omdat D66-kamerlid Bert Bakker er vragen over heeft gesteld aan onderwijsminister Hermans. Hij wil weten of de IB-Groep in Groningen, of universiteiten of hogescholen zelf, buiten hun boekje zijn gegaan. Een dezer dagen wordt het antwoord van de minister verwacht. Dat wordt geruststellend: volgens Hermans gooit het onderwijs geen studentengegevens te grabbel. Dat geldt in elk geval voor de IB-Groep.

Ook navraag bij universiteiten en hogescholen werkt in eerste instantie geruststellend. De afdelingen studentenzaken blijken zich bewust van hun plicht zorgvuldig met namen en adressen van studenten om te gaan. Ze gaan vaak nog verder dan de Wet Persoonsregistratie voorschrijft.

Die wet staat toe dat bestandsbeheerders namen en adressen weggeven of verkopen, mits ze dat vooraf melden. Maar dit ‘vooraf melden’ is een geniepigheid. In de commerciële wereld gebeurt het vaak in kleine lettertjes, waar niemands oog op valt. De nieuwe Privacywet wordt daarom strenger: alleen als je daar expliciet toestemming voor hebt gegeven, mag jouw adres verhandeld worden.

Universiteiten en hogescholen spelen liever op safe. ,,Zelfs aan ouders geven wij, zonder toestemming van de student, geen naam- en adresgegevens”, zegt studieadviseur Jan Hendriks van de bètafaculteit bij de KU Nijmegen. Anderen hebben dezelfde boodschap. Adressen weggeven aan bedrijven is in het onderwijs taboe. Ook voor de IB-Groep heeft de vorige minister zo een strikt beleid vastgesteld. Officieel zijn de studentengegevens dus in veilige handen.
Grenzen vervagen

Maar intussen is de commercie op jacht. Studenten zijn een gewilde doelgroep voor banken en verzekeraars. Werkgevers willen vat krijgen op hun toekomstige personeel. Onderzoeks- en recruitmentbureaus ruiken winst. En uitgevers bedenken bladen waarin het studerend volksdeel bestookt kan worden met advertenties. Bladen als Starters, Oriëntatienieuws, Nobiles, of Memory Magazine maken een grote bloei door.

Namen en adressen van studenten zijn voor al deze bureaus en bladenmakers goud waard. En er zijn veel manieren om adresbestanden op te bouwen. Sommigen werven studenten metprijsvragen of aantrekkelijke websites. En Oriëntatienieuws (ON) krijgt bijvoorbeeld abonnees door ouderejaars eerst een gratis ON-Jaarboek aan te bieden. Dat laatste gebeurt onder meer via studentenadministraties. Want die hebben de meest actuele en complete adresbestanden.

Inderdaad: via studentenadministraties. Want het weggeven van adressen mag voor universiteiten en hogescholen taboe zijn, tegen bemiddeling of het zelf verspreiden van mailings blijken ze minder bezwaar te maken. Wel zegt men steeds de afweging te maken of de mailing wel in het belang van de betrokken studenten is.

Mailings voor derden verzorgen aan je studenten: wettelijk mag het, maar volgens LSVb-voorzitster Fransien van ter Beek is het wel een teken dat de grenzen van de privacybescherming vervagen.

Ter Beek wijst erop dat ook de IB-Groep ,,steeds meer actief is met verzending van ongevraagde reclame aan studenten.” Ze noemt een folder voor een gratis internetabonnement, die samen met de Informatiekrant van de IB-Groep meegestuurd is. De LSVb is tegen zulke mailings, tenzij studenten er eerst toestemming voor hebben gegeven. Volgens Ter Beek hebben studenten hun adres immers om heel anderen redenen (en verplicht) verstrekt. Ze vindt dat de IB-Groep daar nu misbruik van maakt.

De vorige minister van onderwijs, Jo Ritzen, dacht er net zo over. In januari 1998 verbood hij expliciet een plan van de IB-Groep voor een andere mailing; in dat geval ging het om een aanbod van het weekblad Intermediair. Maar intussen lijken de grenzen te vervagen. Dat verklaart de vragen van Kamerlid Bert Bakker aan minister Hermans.
Commercieel

Vervagende grenzen zijn er ook bij enquêtes. Ouderejaars zijn een gewild object voor bemiddelings- en onderzoekbureaus. En omdat onderzoek een onverdachte term lijkt, zijn hogescholen en universiteiten vaak bereid om mee te werken.

Een reeks universiteiten en hogescholen werkte recent mee aan een onderzoek van het Zweedse bureau Universum, naar de visie van laatstejaars op de arbeidsmarkt. Faculteiten of bureaus studentenzaken verzonden enquêtes, in ruil voor een vergoeding en een exemplaar van het eindrapport. Ook de TU Delft deed hieraan mee.

Maar veel instellingen voelen zich bekocht. Pas in tweede instantie ontdekten ze dat Universum een commerciële club is, die werkgevers fors laat betalen voor peiling van hun ‘imago’. Dat onderzoek beperkt zich tot enkele commercieel interessante studies. Representatief zijn de resultaten dus niet. Ook een beloofde internationale vergelijking blijkt Universum vaak niet waar te maken.

Eleonora Vos, banenbemiddelaar bij de Vrije Universiteit, spreekt van ‘geschonden vertrouwen’. De VU deed daarom dit jaar niet mee. Ook bij de Tilburgse universiteit ‘groeit de reserve’, zegt Liesbeth Poppelies van Studentenzaken. Een van de redenen: het verslag van het onderzoek uit begin 1999 is er nog niet – terwijl Universum wel al in juni met resultaten in de publiciteit trad. Poppeliers erkent dat haar universiteitzich verkeken heeft. ,,Misschien zijn we soms wat naief.”

Is hiermee nu de privacy van studenten geschonden? Misschien niet. Want het verzorgen van mailings mag. Maar aan de studenten is vooraf geen toestemming gevraagd. En of hun belang met dit onderzoek werd gediend, is nauwelijks serieus beoordeeld.

Extra twijfel wekt het feit dat Universum de ondervraagde studenten ook naar hun adres gevraagd heeft. Als reden gold dat ze dan aan een prijsvraag konden meedoen. Maar bouwt Universum zo niet onder valse voorwendselen een adresbestand voor andere doelen op? Vos van de VU: ,,Ze zeiden dat ze er verder niets mee zouden doen.” De vraag is of dat niet een beetje naïef is.

Volgens een woordvoerder van de Registratiekamer hoort het gebruik van adressen voor mailings altijd vooraf aan betrokkenen gemeld te worden. Gebeurt dat niet, dan pleegt de eigenaar van het adressenbestand een onrechtmatige daad. ,,Schrijf dat je niet wilt dat dit weer gebeurt.” Lastiger wordt het als je niet weet welke instantie je adres heeft weggegeven. Dat geldt ook voor de ‘slachtoffers’ van ABN Amro. Want wie de bank van studentengegevens voorziet, is nog steeds een raadsel.

Adressen van studenten blijken voor steeds meer bedrijven handelswaar. Waar ze die adressen halen? Niet bij de opleidingen of de IB-Groep, is het officiële antwoord. Maar de druk is groot. ,,Misschien zijn we soms te naïef.”

Hoe kan het dat ABN Amro nieuwe studenten direct een studentenrekening aanbiedt – en dat die bank pas uitgeschreven studenten zo snel meldt dat het recht op die rekening vervalt? Van wie krijgt de bank de vitale gegevens over eerstejaars en uitschrijvers?

De ‘bankkwestie’ is actueel omdat D66-kamerlid Bert Bakker er vragen over heeft gesteld aan onderwijsminister Hermans. Hij wil weten of de IB-Groep in Groningen, of universiteiten of hogescholen zelf, buiten hun boekje zijn gegaan. Een dezer dagen wordt het antwoord van de minister verwacht. Dat wordt geruststellend: volgens Hermans gooit het onderwijs geen studentengegevens te grabbel. Dat geldt in elk geval voor de IB-Groep.

Ook navraag bij universiteiten en hogescholen werkt in eerste instantie geruststellend. De afdelingen studentenzaken blijken zich bewust van hun plicht zorgvuldig met namen en adressen van studenten om te gaan. Ze gaan vaak nog verder dan de Wet Persoonsregistratie voorschrijft.

Die wet staat toe dat bestandsbeheerders namen en adressen weggeven of verkopen, mits ze dat vooraf melden. Maar dit ‘vooraf melden’ is een geniepigheid. In de commerciële wereld gebeurt het vaak in kleine lettertjes, waar niemands oog op valt. De nieuwe Privacywet wordt daarom strenger: alleen als je daar expliciet toestemming voor hebt gegeven, mag jouw adres verhandeld worden.

Universiteiten en hogescholen spelen liever op safe. ,,Zelfs aan ouders geven wij, zonder toestemming van de student, geen naam- en adresgegevens”, zegt studieadviseur Jan Hendriks van de bètafaculteit bij de KU Nijmegen. Anderen hebben dezelfde boodschap. Adressen weggeven aan bedrijven is in het onderwijs taboe. Ook voor de IB-Groep heeft de vorige minister zo een strikt beleid vastgesteld. Officieel zijn de studentengegevens dus in veilige handen.
Grenzen vervagen

Maar intussen is de commercie op jacht. Studenten zijn een gewilde doelgroep voor banken en verzekeraars. Werkgevers willen vat krijgen op hun toekomstige personeel. Onderzoeks- en recruitmentbureaus ruiken winst. En uitgevers bedenken bladen waarin het studerend volksdeel bestookt kan worden met advertenties. Bladen als Starters, Oriëntatienieuws, Nobiles, of Memory Magazine maken een grote bloei door.

Namen en adressen van studenten zijn voor al deze bureaus en bladenmakers goud waard. En er zijn veel manieren om adresbestanden op te bouwen. Sommigen werven studenten metprijsvragen of aantrekkelijke websites. En Oriëntatienieuws (ON) krijgt bijvoorbeeld abonnees door ouderejaars eerst een gratis ON-Jaarboek aan te bieden. Dat laatste gebeurt onder meer via studentenadministraties. Want die hebben de meest actuele en complete adresbestanden.

Inderdaad: via studentenadministraties. Want het weggeven van adressen mag voor universiteiten en hogescholen taboe zijn, tegen bemiddeling of het zelf verspreiden van mailings blijken ze minder bezwaar te maken. Wel zegt men steeds de afweging te maken of de mailing wel in het belang van de betrokken studenten is.

Mailings voor derden verzorgen aan je studenten: wettelijk mag het, maar volgens LSVb-voorzitster Fransien van ter Beek is het wel een teken dat de grenzen van de privacybescherming vervagen.

Ter Beek wijst erop dat ook de IB-Groep ,,steeds meer actief is met verzending van ongevraagde reclame aan studenten.” Ze noemt een folder voor een gratis internetabonnement, die samen met de Informatiekrant van de IB-Groep meegestuurd is. De LSVb is tegen zulke mailings, tenzij studenten er eerst toestemming voor hebben gegeven. Volgens Ter Beek hebben studenten hun adres immers om heel anderen redenen (en verplicht) verstrekt. Ze vindt dat de IB-Groep daar nu misbruik van maakt.

De vorige minister van onderwijs, Jo Ritzen, dacht er net zo over. In januari 1998 verbood hij expliciet een plan van de IB-Groep voor een andere mailing; in dat geval ging het om een aanbod van het weekblad Intermediair. Maar intussen lijken de grenzen te vervagen. Dat verklaart de vragen van Kamerlid Bert Bakker aan minister Hermans.
Commercieel

Vervagende grenzen zijn er ook bij enquêtes. Ouderejaars zijn een gewild object voor bemiddelings- en onderzoekbureaus. En omdat onderzoek een onverdachte term lijkt, zijn hogescholen en universiteiten vaak bereid om mee te werken.

Een reeks universiteiten en hogescholen werkte recent mee aan een onderzoek van het Zweedse bureau Universum, naar de visie van laatstejaars op de arbeidsmarkt. Faculteiten of bureaus studentenzaken verzonden enquêtes, in ruil voor een vergoeding en een exemplaar van het eindrapport. Ook de TU Delft deed hieraan mee.

Maar veel instellingen voelen zich bekocht. Pas in tweede instantie ontdekten ze dat Universum een commerciële club is, die werkgevers fors laat betalen voor peiling van hun ‘imago’. Dat onderzoek beperkt zich tot enkele commercieel interessante studies. Representatief zijn de resultaten dus niet. Ook een beloofde internationale vergelijking blijkt Universum vaak niet waar te maken.

Eleonora Vos, banenbemiddelaar bij de Vrije Universiteit, spreekt van ‘geschonden vertrouwen’. De VU deed daarom dit jaar niet mee. Ook bij de Tilburgse universiteit ‘groeit de reserve’, zegt Liesbeth Poppelies van Studentenzaken. Een van de redenen: het verslag van het onderzoek uit begin 1999 is er nog niet – terwijl Universum wel al in juni met resultaten in de publiciteit trad. Poppeliers erkent dat haar universiteitzich verkeken heeft. ,,Misschien zijn we soms wat naief.”

Is hiermee nu de privacy van studenten geschonden? Misschien niet. Want het verzorgen van mailings mag. Maar aan de studenten is vooraf geen toestemming gevraagd. En of hun belang met dit onderzoek werd gediend, is nauwelijks serieus beoordeeld.

Extra twijfel wekt het feit dat Universum de ondervraagde studenten ook naar hun adres gevraagd heeft. Als reden gold dat ze dan aan een prijsvraag konden meedoen. Maar bouwt Universum zo niet onder valse voorwendselen een adresbestand voor andere doelen op? Vos van de VU: ,,Ze zeiden dat ze er verder niets mee zouden doen.” De vraag is of dat niet een beetje naïef is.

Volgens een woordvoerder van de Registratiekamer hoort het gebruik van adressen voor mailings altijd vooraf aan betrokkenen gemeld te worden. Gebeurt dat niet, dan pleegt de eigenaar van het adressenbestand een onrechtmatige daad. ,,Schrijf dat je niet wilt dat dit weer gebeurt.” Lastiger wordt het als je niet weet welke instantie je adres heeft weggegeven. Dat geldt ook voor de ‘slachtoffers’ van ABN Amro. Want wie de bank van studentengegevens voorziet, is nog steeds een raadsel.