Flexibiliteit en onzekerheid

In grote lijnen komen die erop neer dat de bewijslast voor het ontslag bij de ontslagen werknemer ligt. De ontslagvergoeding zal een stuk lager worden en moet gebruikt worden voor bij- en herscholing, zodat een eventuele overgang naar een nieuwe baan sneller verloopt. Hoe relevant deze plannen voor mij zijn, valt te bezien. De Tweede Kamer moet er nog over besluit nemen en de reorganisatie bij TBM is de invoering daarvan hoogstwaarschijnlijk voor.

Als je doceert dat onzekerheid de kern van het werkzame bestaan is en dat alleen vanuit onzekerheid innovatie ontstaat, dan moet je eigenlijk je geen zorgen maken als je zelf met een onzekere situatie wordt geconfronteerd. En toch doe je dat. Je gaat je LinkedIn-profiel opkalefateren, je update je website en je wordt lief voor de mensen in je eigen netwerk. Onzekerheid is blijkbaar iets voor anderen, en niet voor jezelf. Zo kende ik bij mijn vorige werkgever een hoofd personeelszaken, dat een vurige pleitbezorger was van flexibele arbeidscontracten. Volgens deze ijdeltuit werden werknemers daardoor scherper en gemotiveerder, kregen ze daardoor meer plezier in hun werk en verliep een eventuele overstap naar een andere werkgever veel soepeler. Ik vroeg hem wat voor contract hij zelf had. U weet ongetwijfeld het antwoord.

Onzekerheid en flexibiliteit zijn dus twee kanten van dezelfde medaille. Een opkomende beroepsgroep die onzekerheid als core business heeft en flexibiliteit hoog in het vaandel heeft staan, is de zzp’er. Hoe onzeker deze beroepsgroep is, blijkt wel uit dat ze tegenwoordig zelfstandige zonder poen worden genoemd. Je zult het maar zijn. En maar wachten totdat je opdrachtgever eindelijk eens je factuur betaalt, terwijl de belastingdienst ieder kwartaal een percentage wil van je toegevoegde waarde. Alles is bruto. Je vakantiedagen betaal je zelf en een arbeidsongeschiktheidsverzekering is haast niet te betalen. En maar werken voor opdrachtgevers die wel een vast arbeidscontract hebben. Maar gezien de onvoorspelbare stroom aan mogelijke opdrachten zit het met de flexibiliteit wel goed.

Volgens de tijdgeest is flexibiliteit goed. We leven in een dynamische samenleving die bestaat uit uitgebreide persoonlijke en zakelijke netwerken. En het zijn juist deze netwerken waarmee we flexibiliteit en onzekerheid te lijf gaan. Vorige week las ik dat een bestuurster van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (Amsterdam) ruim twee ton meekreeg als afkoopsom na daarvoor bij Prorail ruim vijf ton te hebben gecasht. Inmiddels zit ze in de directie van het Flevoziekenhuis, omringd door vrouwen. Waar positieve discriminatie allemaal niet goed voor is. En we weten hoe dit gaat aflopen. Voor sommige mensen is er nooit onzekerheid en zit het leven vol met vastigheidjes. De tragiek is dat het ‘flexibiliseren’ van de arbeidsmarkt, een soort herijking eigenlijk, is ontstaan vanuit deze incidenten die inmiddels systematische vormen heeft aangenomen. Deze netwerken maken van Nederland een klein Nigeria, corrupt tot op het bot. Sommige mensen wens je heel veel onzekerheid en flexibiliteit toe.

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy and entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.