Fax van verre

Voor het afstudeerproject over woningbouw voor lage inkomensgroepen zijn ze vandaag op stap in Jakarta. Ze stuurden het volgende faxbericht.

Vandaag naar de Panjaringanflats en Kampung in noord-Jakarta geweest. Hier woonden de mensen voordat ze zelf nieuwe woningen in het westen van Jakarta hadden gebouwd. We worden meegenomen door Pak Parwoto, een adviseur van het woningbouwproject. Een gedeelte van Kampung is ruim tien jaar geleden afgebrand en op die plek heeft de lokale overheid vervangende flats gebouwd.

Eerst de flats bekeken, van buiten leek het mee te vallen; betonnen blokken, gekleurd door de was die op de galerijen hangt.

We worden uitgenodigd binnen te komen. De toestand in de woningen is behoorlijk schokkend. Gezinnen van vier tot acht mensen wonen op achttien vierkante meter en zelfs op zo’n klein oppervlak weten ze nog ruimte te vinden voor business. In het gangetje naar de kamer is een keukentje ingericht en in ditzelfde gangetje van nog geen vierkante meter bevindt zich ook een complete toko.

In het kamertje zitten we met z’n zessen op een kluitje aan de ‘spriet’. We horen wat gerommel achter ons; er staat een stapelbed waarin twee jongens slapen. In het ontwerp is wel een badkamer opgenomen: een klein stinkend hokje zonder enige ventilatie. We beginnen te begrijpen waarom die mensen hun eigen woningen zijn gaan bouwen. Wat een ellende zeg.

Toch zijn er mensen die uiteindelijk niet naar een nieuw project verhuisd zijn, omdat ze inmiddels een goed lopende business in de flat hebben, zoals een winkeltje of een eettentje.

Over een vuilstortbelt lopen we verder naar de niet door de brand aangetaste Kampung. Kleine straatjes, met aan weerszijden van restmaterialen in elkaar geknutselde huisjes, stinkende goten en overal vliegen. Vandaag geen overstroming; op dagen met veel regen kan het water hier tot je navel staan. In gedachten zie je de vuilnis waar we net over liepen al de huizen binnendrijven. Foto’s gemaakt. Kun je dat eigenlijk wel maken? Gewoon maar gedaan. Veel meer vragen komen boven. Je wordt er alleen maar stil van. Dat mensen zo moeten leven. Ze hebben geen keus.

Het contrast met ‘s avonds had niet groter kunnen zijn. Na thuis al even gegeten te hebben, haalt een vriend ons op met zijn auto met chauffeur om in een Japans restaurant te gaan eten. Daarna nog wat nagekletst in het Hardrock Café, waar goed geklede mensen, nooit op stap zonder hun zaktelefoon, zaken doen en overstemd door een live-band veel hamburgers eten.

Ook dit is Jakarta. Een dag van uitersten.

Hè, hè, eindelijk weer een Fax van verre. Daniëlle Schenk en Marijke Nas zijn studenten bouwkunde en momenteel voor hun afstuderen aan de vakgroep volkshuisvesting & stadsvernieuwing in Indonesië. Voor het afstudeerproject over woningbouw voor lage inkomensgroepen zijn ze vandaag op stap in Jakarta. Ze stuurden het volgende faxbericht.

Vandaag naar de Panjaringanflats en Kampung in noord-Jakarta geweest. Hier woonden de mensen voordat ze zelf nieuwe woningen in het westen van Jakarta hadden gebouwd. We worden meegenomen door Pak Parwoto, een adviseur van het woningbouwproject. Een gedeelte van Kampung is ruim tien jaar geleden afgebrand en op die plek heeft de lokale overheid vervangende flats gebouwd.

Eerst de flats bekeken, van buiten leek het mee te vallen; betonnen blokken, gekleurd door de was die op de galerijen hangt.

We worden uitgenodigd binnen te komen. De toestand in de woningen is behoorlijk schokkend. Gezinnen van vier tot acht mensen wonen op achttien vierkante meter en zelfs op zo’n klein oppervlak weten ze nog ruimte te vinden voor business. In het gangetje naar de kamer is een keukentje ingericht en in ditzelfde gangetje van nog geen vierkante meter bevindt zich ook een complete toko.

In het kamertje zitten we met z’n zessen op een kluitje aan de ‘spriet’. We horen wat gerommel achter ons; er staat een stapelbed waarin twee jongens slapen. In het ontwerp is wel een badkamer opgenomen: een klein stinkend hokje zonder enige ventilatie. We beginnen te begrijpen waarom die mensen hun eigen woningen zijn gaan bouwen. Wat een ellende zeg.

Toch zijn er mensen die uiteindelijk niet naar een nieuw project verhuisd zijn, omdat ze inmiddels een goed lopende business in de flat hebben, zoals een winkeltje of een eettentje.

Over een vuilstortbelt lopen we verder naar de niet door de brand aangetaste Kampung. Kleine straatjes, met aan weerszijden van restmaterialen in elkaar geknutselde huisjes, stinkende goten en overal vliegen. Vandaag geen overstroming; op dagen met veel regen kan het water hier tot je navel staan. In gedachten zie je de vuilnis waar we net over liepen al de huizen binnendrijven. Foto’s gemaakt. Kun je dat eigenlijk wel maken? Gewoon maar gedaan. Veel meer vragen komen boven. Je wordt er alleen maar stil van. Dat mensen zo moeten leven. Ze hebben geen keus.

Het contrast met ‘s avonds had niet groter kunnen zijn. Na thuis al even gegeten te hebben, haalt een vriend ons op met zijn auto met chauffeur om in een Japans restaurant te gaan eten. Daarna nog wat nagekletst in het Hardrock Café, waar goed geklede mensen, nooit op stap zonder hun zaktelefoon, zaken doen en overstemd door een live-band veel hamburgers eten.

Ook dit is Jakarta. Een dag van uitersten.