Campus

Een uniek massaproduct

In de jaren negentig bleef de inzet van digitale media in de architectuur vaak beperkt tot visualisatie. Dat er meer mogelijk is dan animatiefilmpjes van organisch uitstulpende blobs of gelikte plaatjes van gebouwen is vanaf morgen te zien in de tentoonstelling ‘Performative Architectures’ in de Achterhal van Bouwkunde.

/strong>

Wie het koffie- en theeservies kan betalen dat Greg Lynn voor Alessi ontwierp, koopt niet zomaar iets zeldzaams maar iets unieks. Lynn ontwierp een familie van producten waarvan iedere telg anders is door wijzigende parameters in het computermodel dat de freesmachine aanstuurt. Resultaat: drieduizend verschillende serviezen, industrieel vervaardigd en desondanks uniek. Van massastandaardisatie naar massa-customization heet dat in managementtaal.

Niet alleen onder industrieel ontwerpers, maar ook onder architecten groeit de belangstelling voor de toepassing van computermodellen in het ontwerpproces.

Tot nu toe blijft de inzet van digitale media in de ontwerpwereld vaak nog beperkt tot het vervaardigen van gelikte plaatjes waarmee de ontwerper een opgewekt sfeerbeeld geeft van het ontwerp onder de meest ideale omstandigheden: een semi-realistisch gemodelleerd gebouw waarin glimmende materialen oplichten in de zonnigste zomerzon. Als er al mensen in het plaatje voorkomen zijn het steevast de lekkerste wijven uit de Wehkamp-catalogus.

Hoe meer schaduwen en spiegelingen, des te harder de computer moet rekenen. Een beetje architectenbureau beschikt dan ook over zware rekenmachines. Juist die rekenkracht biedt interessante mogelijkheden. Een generatie architecten verwierf in de jaren negentig faam met winnende prijsvraagontwerpen waarin organisch gevormde gebouwen de boventoon voeren. Een deel van dit digitale design wordt op dit moment daadwerkelijk gebouwd. De tentoonstelling ‘Performative Architectures’ gaat echter verder dan vertoning van de bekende plaatjes van uitstulpende blobs en vermelding van de technieken die voor de productie worden toegepast. Getoond wordt hoe de computer meer kan zijn dan een gereedschap voor visualisatie of constructieberekeningen.

Architectuur is continu onderhevig aan wijzigende omstandigheden in de samenleving. Zou het niet fijn zijn als die ontwikkelingen in een model kunnen worden uitgerekend; een computermodel dat kan worden gevoed met technologische of culturele informatie. Stel je voor dat een model voor een toekomstige woonwijk kan mee-evolueren met de wisselende woningvraag, de nieuwste ontwikkelingen in de bouwtechniek verrekent en bovendien reageert op plotselinge modegrillen van toekomstige bewoners.

Wie wil er nog uit vrije wil wonen in een uit standaard betonelementen opgetrokken flat uit de wederopbouwjaren? Mensen wonen liever in een uniek huis vol opties die de buren niet hebben. Meestal blijft de keuzevrijheid echter beperkt tot een extra tussenwandje, een iets andere keuken of een luxere badkamer. Van een geavanceerd computermodel dat inspeelt op woonwensen is geen sprake.

In andere disciplines zijn zulke performative modellen al gemeengoed. Denk bijvoorbeeld aan het afvuren van een kruisraket zonder vooropgesteld doel. De raket kan tijdens de vlucht op grond van nieuwe informatie de koers corrigeren. Gevaar van zulke modellen is dat aannemers, managers en projectontwikkelaars precies doen wat de kruisraket doet: een doel zoeken. Computermodellen bieden geen allesomvattende waarheid, maar slechts keuzemogelijkheden. De ontwerper moet de keuzes maken.

Voorlopig is het echter nog lang niet zover. Zo wordt in de informatiekeet naast het betonnen casco dat tegenover de C1000 verrijst met geen woord gerept over keuzemogelijkheden voor bewoners. Wel hangt er een glimmende poster van de standaard keuken waarover toekomstige bewoners de beschikking krijgen. Potentiële klachten over de beperkte keuzevrijheid worden bij voorbaat de kop ingedrukt door een koel-vriescombinatie waarvan alleen het vriesvak al vier verdiepingen telt.

Performative Architectures’, van 12 maart tot 2 april in de Achterhal van Bouwkunde. Aan de opening gaat een gelijknamig symposium vooraf.

www.x-m-l.org/performative-architectures . .

In de jaren negentig bleef de inzet van digitale media in de architectuur vaak beperkt tot visualisatie. Dat er meer mogelijk is dan animatiefilmpjes van organisch uitstulpende blobs of gelikte plaatjes van gebouwen is vanaf morgen te zien in de tentoonstelling ‘Performative Architectures’ in de Achterhal van Bouwkunde.

Wie het koffie- en theeservies kan betalen dat Greg Lynn voor Alessi ontwierp, koopt niet zomaar iets zeldzaams maar iets unieks. Lynn ontwierp een familie van producten waarvan iedere telg anders is door wijzigende parameters in het computermodel dat de freesmachine aanstuurt. Resultaat: drieduizend verschillende serviezen, industrieel vervaardigd en desondanks uniek. Van massastandaardisatie naar massa-customization heet dat in managementtaal.

Niet alleen onder industrieel ontwerpers, maar ook onder architecten groeit de belangstelling voor de toepassing van computermodellen in het ontwerpproces.

Tot nu toe blijft de inzet van digitale media in de ontwerpwereld vaak nog beperkt tot het vervaardigen van gelikte plaatjes waarmee de ontwerper een opgewekt sfeerbeeld geeft van het ontwerp onder de meest ideale omstandigheden: een semi-realistisch gemodelleerd gebouw waarin glimmende materialen oplichten in de zonnigste zomerzon. Als er al mensen in het plaatje voorkomen zijn het steevast de lekkerste wijven uit de Wehkamp-catalogus.

Hoe meer schaduwen en spiegelingen, des te harder de computer moet rekenen. Een beetje architectenbureau beschikt dan ook over zware rekenmachines. Juist die rekenkracht biedt interessante mogelijkheden. Een generatie architecten verwierf in de jaren negentig faam met winnende prijsvraagontwerpen waarin organisch gevormde gebouwen de boventoon voeren. Een deel van dit digitale design wordt op dit moment daadwerkelijk gebouwd. De tentoonstelling ‘Performative Architectures’ gaat echter verder dan vertoning van de bekende plaatjes van uitstulpende blobs en vermelding van de technieken die voor de productie worden toegepast. Getoond wordt hoe de computer meer kan zijn dan een gereedschap voor visualisatie of constructieberekeningen.

Architectuur is continu onderhevig aan wijzigende omstandigheden in de samenleving. Zou het niet fijn zijn als die ontwikkelingen in een model kunnen worden uitgerekend; een computermodel dat kan worden gevoed met technologische of culturele informatie. Stel je voor dat een model voor een toekomstige woonwijk kan mee-evolueren met de wisselende woningvraag, de nieuwste ontwikkelingen in de bouwtechniek verrekent en bovendien reageert op plotselinge modegrillen van toekomstige bewoners.

Wie wil er nog uit vrije wil wonen in een uit standaard betonelementen opgetrokken flat uit de wederopbouwjaren? Mensen wonen liever in een uniek huis vol opties die de buren niet hebben. Meestal blijft de keuzevrijheid echter beperkt tot een extra tussenwandje, een iets andere keuken of een luxere badkamer. Van een geavanceerd computermodel dat inspeelt op woonwensen is geen sprake.

In andere disciplines zijn zulke performative modellen al gemeengoed. Denk bijvoorbeeld aan het afvuren van een kruisraket zonder vooropgesteld doel. De raket kan tijdens de vlucht op grond van nieuwe informatie de koers corrigeren. Gevaar van zulke modellen is dat aannemers, managers en projectontwikkelaars precies doen wat de kruisraket doet: een doel zoeken. Computermodellen bieden geen allesomvattende waarheid, maar slechts keuzemogelijkheden. De ontwerper moet de keuzes maken.

Voorlopig is het echter nog lang niet zover. Zo wordt in de informatiekeet naast het betonnen casco dat tegenover de C1000 verrijst met geen woord gerept over keuzemogelijkheden voor bewoners. Wel hangt er een glimmende poster van de standaard keuken waarover toekomstige bewoners de beschikking krijgen. Potentiële klachten over de beperkte keuzevrijheid worden bij voorbaat de kop ingedrukt door een koel-vriescombinatie waarvan alleen het vriesvak al vier verdiepingen telt.

Performative Architectures’, van 12 maart tot 2 april in de Achterhal van Bouwkunde. Aan de opening gaat een gelijknamig symposium vooraf.

www.x-m-l.org/performative-architectures . .

Editor Redactie

Do you have a question or comment about this article?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.