Drie Vici-subsidies voor Delftse wetenschappers

Elektronen die zich voortbewegen met lichtsnelheid, een nieuwe infraroodmicroscoop en stochastische en harmonische analyses in oneindig veel dimensies. Het zijn stuk voor stuk baanbrekende onderzoeksrichtingen, oordeelde NWO. Prof.dr. Jan van Neerven van Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica en dr. Alberto Morpurgo en dr. Paul Planken van Technische Natuurwetenschappen mogen daarom de komende vijf jaar hun een eigen onderzoeksgroep uitbouwen.

NWO geeft de drie projectleiders een bedrag van maximaal 1,25 miljoen euro, oftewel de Vici-subsidie. Dit is een jaarlijks uitgereikt bedrag, bestemd voor ‘excellente, ervaren onderzoekers die met succes een vernieuwende onderzoekslijn hebben ontwikkeld’. Dit jaar werd de subsidie uitgereikt aan dertig wetenschappers.

De drie winnaars zorgden de laatste jaren voor belangrijke wetenschappelijke doorbraken. Zo slaagde Morpurgo er in 2005 in om elektronen, die normaal gesproken twee aan twee als ‘Cooper-paren’ door supergeleiders schieten, van elkaar te scheiden, zonder hun quantummechanische verwantschap te verbreken. Een vondst die van groot belang kan zijn voor de informatieverwerking in supersnelle quantumcomputers.

Met zijn nieuwe NWO-project ‘Relativistische elektronen op een chip’ richt Morpurgo zich op elektrontransport door grafeen. Dit is een net ontdekte geleider van maar één atoomlaag dik. In dit materiaal gedragen de elektronen zich als relativistische deeltjes, die zich voortbewegen met de snelheid van het licht.

Dr. Paul Planken werkt al jaren aan een nieuwe techniek om met een zeer hoge resolutie in het ‘terahertzgebied’ te kijken: diep infraroodlicht dat onder meer wordt geabsorbeerd door grote organische moleculen. Met zijn project ‘Op weg naar een onzichtbaar-lichtmicroscoop’ wil hij objecten bekijken die een factor honderd â duizend kleiner zijn dan de golflengte van het infrarode licht. Hiervoor moet hij een extreem kleine en krachtige lichtbron maken. “Dit kan door licht te ‘persen’ door een gaatje dat kleiner is dan de golflengte van het licht”, legt hij uit. Bij een andere techniek die Planken wil uitwerken, beschijnt hij een naald met infrarood licht. “De naald moet dan als een soort bliksemafleider werken die al het licht in het puntje concentreert.”

De onlangs tot Van Leeuwenhoek-hoogleraar benoemde prof.dr. Jan van Neerven heeft de afgelopen jaren een nieuwe methode bedacht om aan toevalsverschijnselen te rekenen. “In feite hebben we een nieuw soort trukendoos ontwikkeld”, zei hij onlangs in een interview in Delta. De komende vijf jaar wil hij deze rekenmethode verder ontwikkelen, waarbij hij ook gebruik zal maken van technieken uit de harmonische analyse.

Naast Vici-subsidies heeft NWO 25 Rubicon-subsidies toegekend aan jonge, veelbelovende wetenschappers. Zij krijgen de kans om onderzoekservaring op te doen in het buitenland. Eén van de gelukkigen is de pas gepromoveerde ir. Peter Prinsen van Technische Natuurwetenschappen. Hij onderzoekt de grootte van RNA-moleculen in virussen.

Elektronen die zich voortbewegen met lichtsnelheid, een nieuwe infraroodmicroscoop en stochastische en harmonische analyses in oneindig veel dimensies. Het zijn stuk voor stuk baanbrekende onderzoeksrichtingen, oordeelde NWO. Prof.dr. Jan van Neerven van Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica en dr. Alberto Morpurgo en dr. Paul Planken van Technische Natuurwetenschappen mogen daarom de komende vijf jaar hun een eigen onderzoeksgroep uitbouwen.

NWO geeft de drie projectleiders een bedrag van maximaal 1,25 miljoen euro, oftewel de Vici-subsidie. Dit is een jaarlijks uitgereikt bedrag, bestemd voor ‘excellente, ervaren onderzoekers die met succes een vernieuwende onderzoekslijn hebben ontwikkeld’. Dit jaar werd de subsidie uitgereikt aan dertig wetenschappers.

De drie winnaars zorgden de laatste jaren voor belangrijke wetenschappelijke doorbraken. Zo slaagde Morpurgo er in 2005 in om elektronen, die normaal gesproken twee aan twee als ‘Cooper-paren’ door supergeleiders schieten, van elkaar te scheiden, zonder hun quantummechanische verwantschap te verbreken. Een vondst die van groot belang kan zijn voor de informatieverwerking in supersnelle quantumcomputers.

Met zijn nieuwe NWO-project ‘Relativistische elektronen op een chip’ richt Morpurgo zich op elektrontransport door grafeen. Dit is een net ontdekte geleider van maar één atoomlaag dik. In dit materiaal gedragen de elektronen zich als relativistische deeltjes, die zich voortbewegen met de snelheid van het licht.

Dr. Paul Planken werkt al jaren aan een nieuwe techniek om met een zeer hoge resolutie in het ‘terahertzgebied’ te kijken: diep infraroodlicht dat onder meer wordt geabsorbeerd door grote organische moleculen. Met zijn project ‘Op weg naar een onzichtbaar-lichtmicroscoop’ wil hij objecten bekijken die een factor honderd â duizend kleiner zijn dan de golflengte van het infrarode licht. Hiervoor moet hij een extreem kleine en krachtige lichtbron maken. “Dit kan door licht te ‘persen’ door een gaatje dat kleiner is dan de golflengte van het licht”, legt hij uit. Bij een andere techniek die Planken wil uitwerken, beschijnt hij een naald met infrarood licht. “De naald moet dan als een soort bliksemafleider werken die al het licht in het puntje concentreert.”

De onlangs tot Van Leeuwenhoek-hoogleraar benoemde prof.dr. Jan van Neerven heeft de afgelopen jaren een nieuwe methode bedacht om aan toevalsverschijnselen te rekenen. “In feite hebben we een nieuw soort trukendoos ontwikkeld”, zei hij onlangs in een interview in Delta. De komende vijf jaar wil hij deze rekenmethode verder ontwikkelen, waarbij hij ook gebruik zal maken van technieken uit de harmonische analyse.

Naast Vici-subsidies heeft NWO 25 Rubicon-subsidies toegekend aan jonge, veelbelovende wetenschappers. Zij krijgen de kans om onderzoekservaring op te doen in het buitenland. Eén van de gelukkigen is de pas gepromoveerde ir. Peter Prinsen van Technische Natuurwetenschappen. Hij onderzoekt de grootte van RNA-moleculen in virussen.