De Amerikaanse invloed op de Nederlandse naoorlogse cultuur staat de laatste tijd volop in de belangstelling. Met ‘Overal is Duckstad’ draagt ook de Rotterdamse Kunsthal zijn steentje bij.
/strong>
Het is donker in de benedenzaal van de Kunsthal in Rotterdam. Zo komen de verschillende stalletjes, grote ‘kijkdozen’, beter tot hun recht. In elke kijkdoos één Duck-tafereel: episodes uit de wereldgeschiedenis, van prehistorie tot het tijdperk van de gentechnologie. Maar het is niet de mens die staat afgebeeld. Het zijn eenden, verwanten van Donald Duck. ‘Overal is Duckstad’, heet de tentoonstelling.
Twee eendjes zuigen aan de tepels van een wolvin: Romulus en Remus, de latere stichters van Rome. Even verderop trekken de Carthagers met hun olifantenleger de Alpen over onder leiding van Hanniduck. Altijd gedacht dat Columbus in 1492 Amerika ontdekte? Fout, een eend was hem voor, in 1491. Hij zou voor eens en altijd een eind maken aan de mythe dat de aarde plat is; de aarde is eivormig. Neil Armstrong de eerste animal rationale op de maan? Onzin, de Amerikaan trof sporen aan van eendenpoten en stuitte op de tekst ‘Space-Duck was here, 1955′. De bewijzen zijn helaas door Nasa verdonkeremaand.
Ook bij de donkerste bladzijden uit de wereldgeschiedenis waren de ducks aanwezig. Er ligt een dode eend in een loopgraaf bij Verdun. De Tweede Wereldoorlog bekijken we vanuit een Duitse officierskantine; vele eenden blijken fout geweest in ’40-’45. Aan geallieerde zijde werden de soldaten onderwijl verpoosd door Marlène Duckrich, de Amerikaans-Duitse actrice die schitterde in de film Die Blaue Ente.
De geschiedenis vanuit een Disneyperspectief, allemaal bedacht door de Duitse cultuurfilosoof Eckart Bauer, docent aan de Kunstacademie van Braunschweig. Sinds begin jaren tachtig is Eckart geobsedeerd door Donald Duck. Samen met een aantal van zijn studenten richtte hij de kunstenaarsgroep Interduck op. De Interduckers maken kunst waarin de beroemde eendenfamilie de hoofdrol speelt.
De groep rond Bauer hield na verloop van tijd zelfs exposities in Duitse musea. De eerste expositie in 1986 in Wiesbaden leidde nog tot een klein schandaaltje. Hoe kon een serieus museum zulke Blödsinn tentoonstellen? Maar de kritiek verstomde en steeds meer gerenommeerde musea boden onderdak aan Bauers tentoonstelling ‘Überall ist Entenhausen‘. München, Weimar, Berlijn en nu dus Rotterdam. Vanaf september moet de tentoonstelling ook de niet-Germaanse wereld gaan veroveren.
Loopgraaf
In de Kunsthal zijn het vooral grote groepen scholieren die zich aan de ducks vergapen. Docenten Nederlands of geschiedenis uit de omgeving grijpen massaal hun kans: eindelijk een manier om de leerlingen naar een museum te lokken zonder dat ze zich te pletter vervelen. Geschiendenisles aan de hand van Oom Donald.
De menselijke historie op de korrel nemen, dat is een van de doelstellingen van de tentoonstelling. Toch is dat niet echt gelukt. .pic duck2.gif ‘Anas mensura mundi’ van Leonardo da Vinci
De duckgeschiedenis is een exacte kopie van de menselijke historie: alleen is de mens door een eendfiguur vervangen. Er is geen sprake van een nieuw, origineel perspectief op gebeurtenissen uit het verleden. Het enige wat Duck kan is de ernst van de geschiedenis relativeren. Een doodgeschoten eend in een loopgraaf werkt eerder op de lachspieren dan op de traanbuis. Als zo’n knipoog naar voorbije gruwelijkheden echt de bedoeling was, dan is de tentoonstelling in zijn opzet geslaagd.
Volgens Bauer is zijn kunst ook bedoeld om Disney te parodiëren. Duckstad, land zonder echte problemen, alleen met grappige ergernisjes, behoeft aanvulling. Waar het de seksloze eenden uit Duckstad aan ontbreekt is echt bloed, zweet en tranen. Maar ook daarin is de tentoonstelling maar gedeeltelijk geslaagd. De vrouwelijke eend op de draaitafel van een peepshow, blijft een aseksueel wezen. En ducks die sterven en creperen: ze verliezen hun eigenwijze en onbezorgde imago geen moment. Donald Duck is nou eenmaal niet ongelukkig en gaat nooit dood, daarvan heeft Disney ons in onze kindertijd te sterk overtuigd.
Al met al is de tentoonstelling een beetje kinderachtig. Maar wat wel echt aanspreekt is het toetje van ‘Overal is Duckstad’: Duckomenta. Een verzameling schilderijen van de grote meesters, maar dan met een eend als onderwerp. Heel knap hebben Bauer en zijn studenten de stijlen van Rembrandt, Schwitters, Van Gogh, en vele anderen in Donald-Duckvorm geparodieerd. Het zijn deze werken, die een bezoek aan ‘Overal is Duckstad’ toch de moeite waard maken.
‘Overal is Duckstad’ is t/m 27 aug. te zien in de Kunsthal, Westzeedijk 341 in Rotterdam. Di. t/m vr. open van 10-17 uur, in het weekend 11-17. Maandag gesloten. Informatie: 010-4400301 of www.kunsthal.nl.
De Amerikaanse invloed op de Nederlandse naoorlogse cultuur staat de laatste tijd volop in de belangstelling. Met ‘Overal is Duckstad’ draagt ook de Rotterdamse Kunsthal zijn steentje bij.
Het is donker in de benedenzaal van de Kunsthal in Rotterdam. Zo komen de verschillende stalletjes, grote ‘kijkdozen’, beter tot hun recht. In elke kijkdoos één Duck-tafereel: episodes uit de wereldgeschiedenis, van prehistorie tot het tijdperk van de gentechnologie. Maar het is niet de mens die staat afgebeeld. Het zijn eenden, verwanten van Donald Duck. ‘Overal is Duckstad’, heet de tentoonstelling.
Twee eendjes zuigen aan de tepels van een wolvin: Romulus en Remus, de latere stichters van Rome. Even verderop trekken de Carthagers met hun olifantenleger de Alpen over onder leiding van Hanniduck. Altijd gedacht dat Columbus in 1492 Amerika ontdekte? Fout, een eend was hem voor, in 1491. Hij zou voor eens en altijd een eind maken aan de mythe dat de aarde plat is; de aarde is eivormig. Neil Armstrong de eerste animal rationale op de maan? Onzin, de Amerikaan trof sporen aan van eendenpoten en stuitte op de tekst ‘Space-Duck was here, 1955′. De bewijzen zijn helaas door Nasa verdonkeremaand.
Ook bij de donkerste bladzijden uit de wereldgeschiedenis waren de ducks aanwezig. Er ligt een dode eend in een loopgraaf bij Verdun. De Tweede Wereldoorlog bekijken we vanuit een Duitse officierskantine; vele eenden blijken fout geweest in ’40-’45. Aan geallieerde zijde werden de soldaten onderwijl verpoosd door Marlène Duckrich, de Amerikaans-Duitse actrice die schitterde in de film Die Blaue Ente.
De geschiedenis vanuit een Disneyperspectief, allemaal bedacht door de Duitse cultuurfilosoof Eckart Bauer, docent aan de Kunstacademie van Braunschweig. Sinds begin jaren tachtig is Eckart geobsedeerd door Donald Duck. Samen met een aantal van zijn studenten richtte hij de kunstenaarsgroep Interduck op. De Interduckers maken kunst waarin de beroemde eendenfamilie de hoofdrol speelt.
De groep rond Bauer hield na verloop van tijd zelfs exposities in Duitse musea. De eerste expositie in 1986 in Wiesbaden leidde nog tot een klein schandaaltje. Hoe kon een serieus museum zulke Blödsinn tentoonstellen? Maar de kritiek verstomde en steeds meer gerenommeerde musea boden onderdak aan Bauers tentoonstelling ‘Überall ist Entenhausen‘. München, Weimar, Berlijn en nu dus Rotterdam. Vanaf september moet de tentoonstelling ook de niet-Germaanse wereld gaan veroveren.
Loopgraaf
In de Kunsthal zijn het vooral grote groepen scholieren die zich aan de ducks vergapen. Docenten Nederlands of geschiedenis uit de omgeving grijpen massaal hun kans: eindelijk een manier om de leerlingen naar een museum te lokken zonder dat ze zich te pletter vervelen. Geschiendenisles aan de hand van Oom Donald.
De menselijke historie op de korrel nemen, dat is een van de doelstellingen van de tentoonstelling. Toch is dat niet echt gelukt. .pic duck2.gif ‘Anas mensura mundi’ van Leonardo da Vinci
De duckgeschiedenis is een exacte kopie van de menselijke historie: alleen is de mens door een eendfiguur vervangen. Er is geen sprake van een nieuw, origineel perspectief op gebeurtenissen uit het verleden. Het enige wat Duck kan is de ernst van de geschiedenis relativeren. Een doodgeschoten eend in een loopgraaf werkt eerder op de lachspieren dan op de traanbuis. Als zo’n knipoog naar voorbije gruwelijkheden echt de bedoeling was, dan is de tentoonstelling in zijn opzet geslaagd.
Volgens Bauer is zijn kunst ook bedoeld om Disney te parodiëren. Duckstad, land zonder echte problemen, alleen met grappige ergernisjes, behoeft aanvulling. Waar het de seksloze eenden uit Duckstad aan ontbreekt is echt bloed, zweet en tranen. Maar ook daarin is de tentoonstelling maar gedeeltelijk geslaagd. De vrouwelijke eend op de draaitafel van een peepshow, blijft een aseksueel wezen. En ducks die sterven en creperen: ze verliezen hun eigenwijze en onbezorgde imago geen moment. Donald Duck is nou eenmaal niet ongelukkig en gaat nooit dood, daarvan heeft Disney ons in onze kindertijd te sterk overtuigd.
Al met al is de tentoonstelling een beetje kinderachtig. Maar wat wel echt aanspreekt is het toetje van ‘Overal is Duckstad’: Duckomenta. Een verzameling schilderijen van de grote meesters, maar dan met een eend als onderwerp. Heel knap hebben Bauer en zijn studenten de stijlen van Rembrandt, Schwitters, Van Gogh, en vele anderen in Donald-Duckvorm geparodieerd. Het zijn deze werken, die een bezoek aan ‘Overal is Duckstad’ toch de moeite waard maken.
‘Overal is Duckstad’ is t/m 27 aug. te zien in de Kunsthal, Westzeedijk 341 in Rotterdam. Di. t/m vr. open van 10-17 uur, in het weekend 11-17. Maandag gesloten. Informatie: 010-4400301 of www.kunsthal.nl.
Comments are closed.