‘De opmerking saaie vent kan niet, dat wordt: de docent geeft saai les’

,,Doordat alle vakken overzichtelijk bij elkaar staan, leent de gids zich uitstekend voor bezinning op inhoud en vorm van het onderwijs (…)”, schreven de makers van de Méér-dan-Konsumentengids in 1988. De Méér-dan-Konsumentengids, ook wel MdKg genoemd, wordt geschreven door de verschillende studieverenigingen en samengesteld door de VSSD. Doel is, naast het geven van studietips, ‘het verbeteren van het onderwijs, door het evalueren van dat onderwijs’.

Het idee ontstond in 1985 op een cursus voor studentbestuurders. De organisatoren van die cursus (VSSD-bestuurder Tim Peeters en onderwijspsycholoog Wil Knippenberg) brachten het idee ter sprake om vakken door studenten te laten beoordelen. Volgens Knippenberg zochten de aanwezigen een manier om het onderwijs kritisch te kunnen beschouwen en er invloed op uit te oefenen.

Het resultaat van een uitgebreide literatuurstudie, de ervaring van Knippenberg in het Amerikaanse onderwijssysteem en ontzettend veel vergaderingen leidden tot het verschijnen van de eerste Méér-dan-Konsumenten-gids. Vier faculteiten deden toen mee: Industrieel Ontwerpen, Technische Natuurkunde, Lucht- en Ruimtevaart en Werktuigbouw.

Omdat studenten werden gezien als dé personen om de overdracht van kennis te beoordelen, en niet alleen te consumeren, werd de naam: Méér-dan-Konsumentengids. En het werd konsument – met een k – , omdat de Consumentenbond dreigde met een proces; hij heeft zijn eigen Consumentengids.
Serieus

Hoewel destijds het evaluatie-idee nog niet echt uit de verf kwam, waren de reacties op de gids positief. De TU zorgde voor gratis verspreiding door subsidie te geven. Dit jaar zijn op drie na alle opleidingen vertegenwoordigd en is de oplage gestegen tot vijfduizend exemplaren.

Leonie Koops is één van de commissarissen onderwijs bij Praktische Studie, de studievereniging van Civiele Techniek. Nog voordat ze zelf de nieuwe gids had gezien, vroeg het bestuur van de faculteit haar om negen exemplaren. ,,Dat zegt toch wel genoeg over hoe serieus het hier genomen wordt.”

Koop vervolgt: ,,Voor de evaluaties van het eerste en tweede jaar zijn eerste- en tweedejaarscommissies; de vakgroepdisputen doen het derde en vierde jaar. Soms is demedewerking van de disputen enthousiast, soms krijgen we maar heel weinig respons.”

Hetzelfde geldt voor docenten. Iedere docent krijgt zijn stukje toegestuurd en kan daarop reageren. Naar aanleiding van een reactie wordt soms het stukje aangepast, anders wordt de reactie van de docent expliciet vermeld. Koops: ,,Het is voorgekomen dat een docent vroeg of het stukje door iemand anders geschreven kon worden, omdat hij het te negatief vond. Die docent moet maar eens bij zichzelf te rade gaan.”

In een ander geval was de reactie van een docent wel positief: ,,Vanwege de beoordeling in de MdKg heeft die docent zijn dictaat aangepast.”
Tamtam

Ir. C. Hartsuijker, dit jaar winnaar van de door Praktische Studie uitgereikte docentenprijs, heeft wel wat aanmerkingen op de MdKg. ,,De informatie komt te laat. Ik heb de informatie direct nodig als ik het onderwijs wil verbeteren, niet achteraf.” Daarnaast beweert hij dat informatie over het vak de studenten vaak via, wat hij noemt, ‘de tamtam’ bereikt en niet via de Konsumentengids.

Hij is echter ook van mening dat voor veel van zijn collega’s de evaluaties nodig zijn. Studenten zijn volgens hem vaak nog ‘te aardig’ in hun beooordelingen.

Commentaar op de MdKg en zijn makers is er ook van prof.ir. H.J.G.L. Aalders, voorzitter van de opleidingscommissie bij Geodesie. Hij vindt ‘het idee goed’ maar de beoordeling ‘geeft in een aantal gevallen een gekleurd beeld’ en er is een ‘meer representatieve steekproef’ nodig. ,,Daarnaast is de afwikkeling van het geheel voor mij onduidelijk”, aldus Aalders. De uitkomsten van de evaluaties worden volgens hem echter wel door de opleidingscommissie ‘meegenomen’.
Objectief

De objectiviteit van de beoordeling en de manier waarop deze tot stand is gekomen, zijn altijd een belangrijk punt geweest voor de beoordeelde docenten. Door de makers van de Méér-dan-Konsumentengids wordt daar veel aandacht aan besteed, zo vertelt Angie de Rooy. Zij is commissaris onderwijs van Tubalkaïn, studievereniging van Materiaalkunde en was lid van de eindredactie van de laatste MdKg. Tevens zorgde zij met haar opleiding voor de grootste bijdrage aan deze gids.

Bij Materiaalkunde worden de beoordelingen niet alleen door de mensen van het betreffende jaar gemaakt, maar zijn ook hogerejaars betrokken bij het schrijven van de stukken. Op die manier is een beoordeling niet alleen een momentopname van dit jaar, maar is het mogelijk om het vak te vergelijken met dat van vorig jaar.

Een evaluatie in de MdKg kan tot gevolg hebben dat de faculteit een docent aanspreekt op zijn uitvoering van het vak. ,,Er zijn, hier op Materiaalkunde, docenten onder meer naar aanleiding van de beoordelingen op cursus gestuurd door de opleidingscommissie”, weet De Rooy.

Een evaluatie, georganiseerd door de faculteit zelf, weegt echter veel zwaarder bij beoordeling van docenten. Industrieel Ontwerpen doet dit jaar niet meer mee aan de MdKg, juist omdat ,,de faculteit zich sneller verantwoordelijk voelt voor de resultaten bij haar eigen evaluatie”, aldus een bestuurslidvan ID, de studievereniging van IO.
Kritiek

Om serieus genomen te worden, is de manier waarop docenten beoordeeld worden belangrijk, laat De Rooy weten. ,,Niet de mensen zelf maar hun onderwijs moet je beoordelen. Een opmerking als ‘saaie vent’ kan niet, daar moet staan: de docent geeft saai les.”

In sommige gevallen zijn docenten het totaal niet eens met hun beoordeling, zoals vorig jaar op Elektrotechniek gebeurde. ,,Er waren problemen met een docent omdat hij ‘bepaalde kritiek’ niet zo graag hoorde”, vertelt de commissaris onderwijs van ETV. ,,Er is daarom overeengekomen dat er dit jaar geen bijdrage van Elektrotechniek in de MdKg zal staan.” ,,Sommige docenten vinden inspraak van studenten totaal onnodig”, aldus De Rooy. ,,Eén docent stuurde ik drie keer het stukje over zijn vak op en hij stuurde het drie keer zonder inhoudelijk commentaar terug.” Het is normaal dat beoordelingen direct worden teruggekoppeld naar de docent, zodat deze eventuele fouten kan rechtzetten en zelf een commentaar erbij kan schrijven.

Bij Materiaalkunde zijn echter bijna alle docenten positief over de MdKg, vertelt De Rooy; de docenten wedijveren zelfs onder elkaar met de beoordelingen. Ook onder de student-gebruikers is er elk jaar weer veel belangstelling voor de boekjes.
Financier

Het bestuur van de TU laat met een bijdrage van 22 duizend gulden voor het gratis verspreiden van de gidsen ook blijken de MdKg een goed initiatief te vinden. Dr. N. de Voogd, voorzitter van het college van bestuur: ,,Het is belangrijk voor docenten om te zien wat studenten denken.”

De Voogd blijkt niet alleen financier, maar ook gebruiker: ,,Ik spiek wel eens van te voren als iemand op bezoek komt. Niet dat de deur dan wel of niet opengaat natuurlijk.” Maar: ,,Ik spreek ze er wel op aan.” Gekscherend voegt hij er aan toe dat hij nog wel wat ouderejaars colleges mist, omdat hij nu niet in staat is de beoordeling van rector magnificus Wakker te lezen.

,,Mensen moeten de Méér-dan-Konsumentengids wel lezen, wij willen hem in de toekomst dus het liefst leuker maken”, vertelt Mari Higashidani. Zij is aankomend jaar de coördinator van de gids voor de VSSD. ,,Ik zou graag concrete tips en ideeën in de gids zien, opbouwende kritiek. En als er iets verbeterd is ten opzichte van voorgaande jaren, dan moet dat er ook in staan.”

Ook zal er in de toekomst meer gebruik worden gemaakt van de resultaten van de officiële cursusevaluatie die de TU aan het invoeren is, omdat die door alle deelnemers aan een vak wordt ingevuld. Daarnaast werkt de VSSD dit jaar aan een WTM-katern.

Om Technische Aardwetenschappen in de gids krijgen, dat zal ook volgend jaar niet lukken. De Mijnbouwkundige Vereeniging heeft nooit deelgenomen aan de Méér-dan-Konsumentengids. Commissaris onderwijs Bjorn de Mönnik: ,,Onze studenten lezen niets nieuws in zo’n gids. Het informele circuit is hier zodanig uitgebreid dat, mocht er zich een probleem voordoen, dit ook snel weer uit de wereld is.” Collegeresponsiegroepenevalueren de colleges en bespreken dat meteen met de docent. De Mönnik: ,,We vinden het niet nodig om de vuile was naar buiten te brengen.”

,,Zelfs al ga ik voor het bord op mijn handen staan met het krijtje tussen mijn tenen”, zo beschrijft mechanica-docent ir. C. Hartsuijker de vaak apathische houding van studenten. Er zijn volgens hem echter ,,studenten die zich onderscheiden van andere studenten”. Onder het motto dat studeren meer is dan consumeren, maken deze studenten de Méér-dan-Konsumenten-gids. Onlangs verscheen de tiende editie. ,,Ik spiek er wel eens van te voren in als een docent op bezoek komt”, verklapt collegevoorzitter De Voogd.

,,Doordat alle vakken overzichtelijk bij elkaar staan, leent de gids zich uitstekend voor bezinning op inhoud en vorm van het onderwijs (…)”, schreven de makers van de Méér-dan-Konsumentengids in 1988. De Méér-dan-Konsumentengids, ook wel MdKg genoemd, wordt geschreven door de verschillende studieverenigingen en samengesteld door de VSSD. Doel is, naast het geven van studietips, ‘het verbeteren van het onderwijs, door het evalueren van dat onderwijs’.

Het idee ontstond in 1985 op een cursus voor studentbestuurders. De organisatoren van die cursus (VSSD-bestuurder Tim Peeters en onderwijspsycholoog Wil Knippenberg) brachten het idee ter sprake om vakken door studenten te laten beoordelen. Volgens Knippenberg zochten de aanwezigen een manier om het onderwijs kritisch te kunnen beschouwen en er invloed op uit te oefenen.

Het resultaat van een uitgebreide literatuurstudie, de ervaring van Knippenberg in het Amerikaanse onderwijssysteem en ontzettend veel vergaderingen leidden tot het verschijnen van de eerste Méér-dan-Konsumenten-gids. Vier faculteiten deden toen mee: Industrieel Ontwerpen, Technische Natuurkunde, Lucht- en Ruimtevaart en Werktuigbouw.

Omdat studenten werden gezien als dé personen om de overdracht van kennis te beoordelen, en niet alleen te consumeren, werd de naam: Méér-dan-Konsumentengids. En het werd konsument – met een k – , omdat de Consumentenbond dreigde met een proces; hij heeft zijn eigen Consumentengids.
Serieus

Hoewel destijds het evaluatie-idee nog niet echt uit de verf kwam, waren de reacties op de gids positief. De TU zorgde voor gratis verspreiding door subsidie te geven. Dit jaar zijn op drie na alle opleidingen vertegenwoordigd en is de oplage gestegen tot vijfduizend exemplaren.

Leonie Koops is één van de commissarissen onderwijs bij Praktische Studie, de studievereniging van Civiele Techniek. Nog voordat ze zelf de nieuwe gids had gezien, vroeg het bestuur van de faculteit haar om negen exemplaren. ,,Dat zegt toch wel genoeg over hoe serieus het hier genomen wordt.”

Koop vervolgt: ,,Voor de evaluaties van het eerste en tweede jaar zijn eerste- en tweedejaarscommissies; de vakgroepdisputen doen het derde en vierde jaar. Soms is demedewerking van de disputen enthousiast, soms krijgen we maar heel weinig respons.”

Hetzelfde geldt voor docenten. Iedere docent krijgt zijn stukje toegestuurd en kan daarop reageren. Naar aanleiding van een reactie wordt soms het stukje aangepast, anders wordt de reactie van de docent expliciet vermeld. Koops: ,,Het is voorgekomen dat een docent vroeg of het stukje door iemand anders geschreven kon worden, omdat hij het te negatief vond. Die docent moet maar eens bij zichzelf te rade gaan.”

In een ander geval was de reactie van een docent wel positief: ,,Vanwege de beoordeling in de MdKg heeft die docent zijn dictaat aangepast.”
Tamtam

Ir. C. Hartsuijker, dit jaar winnaar van de door Praktische Studie uitgereikte docentenprijs, heeft wel wat aanmerkingen op de MdKg. ,,De informatie komt te laat. Ik heb de informatie direct nodig als ik het onderwijs wil verbeteren, niet achteraf.” Daarnaast beweert hij dat informatie over het vak de studenten vaak via, wat hij noemt, ‘de tamtam’ bereikt en niet via de Konsumentengids.

Hij is echter ook van mening dat voor veel van zijn collega’s de evaluaties nodig zijn. Studenten zijn volgens hem vaak nog ‘te aardig’ in hun beooordelingen.

Commentaar op de MdKg en zijn makers is er ook van prof.ir. H.J.G.L. Aalders, voorzitter van de opleidingscommissie bij Geodesie. Hij vindt ‘het idee goed’ maar de beoordeling ‘geeft in een aantal gevallen een gekleurd beeld’ en er is een ‘meer representatieve steekproef’ nodig. ,,Daarnaast is de afwikkeling van het geheel voor mij onduidelijk”, aldus Aalders. De uitkomsten van de evaluaties worden volgens hem echter wel door de opleidingscommissie ‘meegenomen’.
Objectief

De objectiviteit van de beoordeling en de manier waarop deze tot stand is gekomen, zijn altijd een belangrijk punt geweest voor de beoordeelde docenten. Door de makers van de Méér-dan-Konsumentengids wordt daar veel aandacht aan besteed, zo vertelt Angie de Rooy. Zij is commissaris onderwijs van Tubalkaïn, studievereniging van Materiaalkunde en was lid van de eindredactie van de laatste MdKg. Tevens zorgde zij met haar opleiding voor de grootste bijdrage aan deze gids.

Bij Materiaalkunde worden de beoordelingen niet alleen door de mensen van het betreffende jaar gemaakt, maar zijn ook hogerejaars betrokken bij het schrijven van de stukken. Op die manier is een beoordeling niet alleen een momentopname van dit jaar, maar is het mogelijk om het vak te vergelijken met dat van vorig jaar.

Een evaluatie in de MdKg kan tot gevolg hebben dat de faculteit een docent aanspreekt op zijn uitvoering van het vak. ,,Er zijn, hier op Materiaalkunde, docenten onder meer naar aanleiding van de beoordelingen op cursus gestuurd door de opleidingscommissie”, weet De Rooy.

Een evaluatie, georganiseerd door de faculteit zelf, weegt echter veel zwaarder bij beoordeling van docenten. Industrieel Ontwerpen doet dit jaar niet meer mee aan de MdKg, juist omdat ,,de faculteit zich sneller verantwoordelijk voelt voor de resultaten bij haar eigen evaluatie”, aldus een bestuurslidvan ID, de studievereniging van IO.
Kritiek

Om serieus genomen te worden, is de manier waarop docenten beoordeeld worden belangrijk, laat De Rooy weten. ,,Niet de mensen zelf maar hun onderwijs moet je beoordelen. Een opmerking als ‘saaie vent’ kan niet, daar moet staan: de docent geeft saai les.”

In sommige gevallen zijn docenten het totaal niet eens met hun beoordeling, zoals vorig jaar op Elektrotechniek gebeurde. ,,Er waren problemen met een docent omdat hij ‘bepaalde kritiek’ niet zo graag hoorde”, vertelt de commissaris onderwijs van ETV. ,,Er is daarom overeengekomen dat er dit jaar geen bijdrage van Elektrotechniek in de MdKg zal staan.” ,,Sommige docenten vinden inspraak van studenten totaal onnodig”, aldus De Rooy. ,,Eén docent stuurde ik drie keer het stukje over zijn vak op en hij stuurde het drie keer zonder inhoudelijk commentaar terug.” Het is normaal dat beoordelingen direct worden teruggekoppeld naar de docent, zodat deze eventuele fouten kan rechtzetten en zelf een commentaar erbij kan schrijven.

Bij Materiaalkunde zijn echter bijna alle docenten positief over de MdKg, vertelt De Rooy; de docenten wedijveren zelfs onder elkaar met de beoordelingen. Ook onder de student-gebruikers is er elk jaar weer veel belangstelling voor de boekjes.
Financier

Het bestuur van de TU laat met een bijdrage van 22 duizend gulden voor het gratis verspreiden van de gidsen ook blijken de MdKg een goed initiatief te vinden. Dr. N. de Voogd, voorzitter van het college van bestuur: ,,Het is belangrijk voor docenten om te zien wat studenten denken.”

De Voogd blijkt niet alleen financier, maar ook gebruiker: ,,Ik spiek wel eens van te voren als iemand op bezoek komt. Niet dat de deur dan wel of niet opengaat natuurlijk.” Maar: ,,Ik spreek ze er wel op aan.” Gekscherend voegt hij er aan toe dat hij nog wel wat ouderejaars colleges mist, omdat hij nu niet in staat is de beoordeling van rector magnificus Wakker te lezen.

,,Mensen moeten de Méér-dan-Konsumentengids wel lezen, wij willen hem in de toekomst dus het liefst leuker maken”, vertelt Mari Higashidani. Zij is aankomend jaar de coördinator van de gids voor de VSSD. ,,Ik zou graag concrete tips en ideeën in de gids zien, opbouwende kritiek. En als er iets verbeterd is ten opzichte van voorgaande jaren, dan moet dat er ook in staan.”

Ook zal er in de toekomst meer gebruik worden gemaakt van de resultaten van de officiële cursusevaluatie die de TU aan het invoeren is, omdat die door alle deelnemers aan een vak wordt ingevuld. Daarnaast werkt de VSSD dit jaar aan een WTM-katern.

Om Technische Aardwetenschappen in de gids krijgen, dat zal ook volgend jaar niet lukken. De Mijnbouwkundige Vereeniging heeft nooit deelgenomen aan de Méér-dan-Konsumentengids. Commissaris onderwijs Bjorn de Mönnik: ,,Onze studenten lezen niets nieuws in zo’n gids. Het informele circuit is hier zodanig uitgebreid dat, mocht er zich een probleem voordoen, dit ook snel weer uit de wereld is.” Collegeresponsiegroepenevalueren de colleges en bespreken dat meteen met de docent. De Mönnik: ,,We vinden het niet nodig om de vuile was naar buiten te brengen.”