‘De NS reageerde furieus’

Hoe kwamen jullie op het idee voor de site?
“Mijn huisgenoot zat in een vertraagde trein. Naast hem zaten studenten die zuchtten dat het zo’n gedoe was om bij vertraging formulieren in te vullen. ‘Dat moet toch makkelijker kunnen’, dacht hij. Thuis vertelde hij dit verhaal en bedachten we een site waarmee we de vertragingen van de NS aan iedereen konden tonen. Daardoor wisten studenten met een OV-kaart ineens ook waar vertragingen waren en konden ze geld terugvragen. Zelfs als ze niet in een vertraagde trein zaten. Studenten hoeven bij vertraging alleen een kopie van hun OV-kaart mee te sturen.”

De NS reageerde furieus. Kregen jullie last van knikkende knieën?
“Vorige week vrijdag zaten we in de ochtendshow van Radio 538. Daarna belde een meneer van de NS. Hij was not amused. We zaten op het verkeerde spoor, zei hij. En we moesten maar op een andere trein springen, anders volgden juridische stappen. Dat was wel even schrikken.”

Jullie pasten de site daarna aan. De eerste cynische site, met veel NS-onvriendelijkheden werkt niet meer. Nu staat er zelfs een waarschuwing dat frauderen niet mag.
“We moesten van de NS voor half tien ’s avonds de site aanpassen. Dat hebben we braaf gedaan. Van die eerste site spatte de grap af. Nu kan je op de site alleen controleren of een trein op een bepaalde tijd daadwerkelijk vertraging had. Dat vond de NS prima. We hebben nu een goede band met ze. Misschien gaan we wel met ze samenwerken.”
Was het moeilijk om de site te maken?
“Dat viel reuze mee. Er bestaat een openbare database waar alle treintijden in staan. We controleerden eerst of de gegevens daarvan klopten. Daarna schreven we een scriptje waaraan we een zoekfunctie koppelden. We dachten eerst dat je veel van informatica moet weten om zo’n website te kunnen maken, maar dat was helemaal niet zo.”

Met de site dingen jullie nog meer naar de eerste prijs van 2500 euro van het bedrijf Tam Tam. Hoe schat je de kans in om te winnen?
“De opdracht van de wedstrijd was om de meest waardevolle en nutteloze applicatie te maken. Dat is ons gelukt, lijkt me. Helemaal nu de site niet meer werkt is deze eigenlijk nutteloos. En dat het waardevol is, ligt voor de hand als je geld kunt verdienen. We krijgen voornamelijk enthousiaste reacties en ontvangen zelfs fanmail. Als we de eerste prijs winnen, investeren we dat in onze studie. Ik ga volgend jaar in Japan studeren, Robert in Londen, daar kunnen we extra geld goed voor gebruiken.” 

www.nstrakteert.nl

De meeste polderbewoners in het land van Maas en Waal zullen zich de wintermaanden van 1993 en 1995 nog goed kunnen herinneren. Terwijl de rest van Nederland uitbuikte van de kerstmaaltijd en vuurwerk voor oud en nieuw kocht, stonden zij vertwijfeld naar hun dijken te kijken. Zat er een scheur in, hielden de zandzakken het wel of zou het wassende water simpelweg over de dijk slaan, dachten ze bang terwijl ze naar hun natte voeten en steeds nattere straten keken. Veel polderbewoners wachtten de waterramp niet af, maar zochten onderdak bij vrienden en familie op hoger gelegen grond. Na een paar zenuwslopende dagen keerden ze weer terug, opgelucht omdat de dijk het had gehouden, of met opgestroopte mouwen om al het water uit kelders en dorpstraat te pompen. 

Als het aan ir. Harry Mols (34) van Witteveen+Bos ligt, is dit soort taferelen voorbij. Hij ontwierp in samenwerking met het bedrijf Inventec het waarschuwingssysteem DikeAlert, dat dagen voordat een dijk op barsten staat al aangeeft waar de zwakke plekken van de dijk zich bevinden.
“Nu is het nog erg lastig om precies te bepalen waar de dijk instabiel is. De dijkopzichter moet bij windkracht negen kijken of en waar het mis is. Dan kun je altijd iets over het hoofd zien. Daar wilde ik met techniek verandering in brengen”, zegt Mols. “Als een file op de snelweg ontstaat, wordt dat door sensoren in de weg gemeten. De borden boven de weg veranderen dan meteen. Dat gebeurt allemaal automatisch, er is niet iemand die dan een knopje omdraait. Waarom zouden we wel intelligente wegen hebben, maar geen intelligente waterkeringen? Toch is dijkbewaking nog relatief traditioneel en wandelen we over de dijk bij windkracht negen.”
Met een veranderend klimaat waarin meer regen wordt verwacht en een stijgende zeespiegel, zal Nederland meer moeite moeten doen om zijn polders tegen het water te beschermen. “Veel buitenlanders verklaren Nederlanders voor gek dat wij zo massaal onder de zeewaterspiegel bouwen”, zegt Mols. Des te meer reden om voor goede dijken en goede waarschuwingssystemen te zorgen, vindt de waterbouwkundige. “Je moet zeker weten dat je veilig achter onze dijken kunt wonen. Een dijk is in feite maar een hoopje zand met klei eromheen, maar omdat wij in Nederland een enorme economische bedrijvigheid achter onze dijken hebben, kun je die gebieden niet zomaar laten overstromen. Een goede bescherming is dus noodzakelijk.”

Tijd winnen
DikeAlert is een simpel waarschuwingssysteem, voorzien van een optische glasvezelkabel. De kabel wordt in de dijk aangebracht en staat in contact met een computer. Een lichtbundel wordt door de kabel gestuurd, en bij een verplaatsing van de dijk verandert de frequentie van het signaal. Hierdoor is het voor Mols meteen duidelijk op welke plek de dijk verschuift en waar de zwakke plek is. De optische glasvezelkabel kan zeer kleine verplaatsingen en verplaatsingsverschillen in kaart brengen. “Je moet het systeem een beetje vergelijken met een huisarts die een check up doet. Gezonde mensen mogen weer naar huis, patiënten waaraan de arts twijfelt, gaan naar het ziekenhuis voor een grondige inspectie. DikeAlert is een early warning system om de zwakke plekken te detecteren, zodat het voor beheerders ook makkelijker wordt om bepaalde plekken in de gaten te houden.”
Zou het niet handiger zijn om alleen op die zwakke plekken een stuk glasvezelkabel te leggen? Mols: “Zo simpel is het helaas niet. Vaak weet je wel wat de zwakke plekken zijn van een dijk, maar je zult altijd zien dat de doorbraak op een andere plek in de dijk plaatsvindt. De kabel moet over de hele dijk liggen, om dat te kunnen voorspellen.”
Een dijkdoorbraak kan niet worden voorkomen met DikeAlert. “Maar het systeem weet wel veel eerder dat er iets mis is in de dijk.” Mols laat een dwarsdoorsnede zien van een dijk. Vijf dagen voor een gesimuleerde doorbraak is al op het plaatje te zien dat er een verschuiving plaatsvindt. Na vijf dagen kleurt het gebied rond de zwakke plek helemaal rood. “Het geeft mensen simpelweg meer tijd. Als een dijk op doorbreken staat, kun je niet iedereen binnen een paar uur evacueren. Maar binnen een paar dagen lukt dat wel. Je wint er dus heel veel tijd mee.” Ook een gesprongen waterleiding in een dijk valt meteen op met DikeAlert. “Iedere grondverschuiving is snel zichtbaar.”
Mols bedacht het systeem door naar toepassingen van glasvezel in de beton- en staalindustrie te kijken. “Bij de aanleg van de HSL-lijn werd ook een glasvezel in het beton gestort om (rest)zettingen te meten. Handig! En goedkoop. Ik heb een tijdje gekeken of ik een waarschuwingssysteem met andere sensoren kon maken, maar dat was een stuk duurder en veel minder praktisch omdat de sensoren niet altijd aan staan. Een glasvezel bleek veel handiger.”

Mols is erg enthousiast over zijn DikeAlert, maar de toepassing ervan is nog toekomstmuziek. “Mensen beginnen pas over hun veiligheid achter de dijken te piepen, als het water erg dichtbij komt. Pas bij stormen als in New Orleans zien ze de gevaren en worden er maatregelen genomen. Ik verwacht dus dat ik nog heel wat lobbywerk moet doen, voordat DikeAlert in de Nederlandse dijken zit. Maar dergelijke innovaties zijn wel belangrijk, want je leert veel van nieuwe onderzoeken, of ze nu slagen of niet. Het vergroot je expertise.”
Naast DikeAlert werkt Mols aan veel verschillende projecten op het gebied van waterkeringen en hoogwaterbescherming. “Na die dijkdoorbraken en bijna-doorbraken in 1993 en 1995 zijn de controles verscherpt en werk ik kriskras door Nederland.” Ook heeft hij regelmatig in Indonesië en Kazachstan aan waterprojecten gewerkt. “Toen ik op de middelbare school zat, wist ik nog niet precies wat ik later wilde worden. Iets technisch. Mijn vader had ook in Delft gestudeerd, dus de keuze voor de TU Delft lag voor de hand. Pas later ontdekte ik mijn passie voor de waterbouwkunde”, zegt Mols.
“In Indonesië heb ik bijvoorbeeld meegewerkt aan een landaanwinningsproject voor de kust van Jakarta. Driehonderd hectare hebben we met een dijk en gemaal droog gekregen. Dit gebied is telkens droog gebleven tijdens de vele hoogwaters in Jakarta”, zegt Mols. “Ik vind het bijzonder om aan dat soort projecten mee te werken. Onze kennis is erg belangrijk. Neem Dubai. Het palmeneiland op Dubai kan alleen ontstaan door de expertise en kennis van veelal Nederlandse ingenieurs. Die kennis komt niet van de sjeik, die betaalt er alleen maar voor. Maar er zit een heleboel rekenwerk achter. Al die feitenkennis vind ik fascinerend. Het zorgt ervoor dat Nederlandse ingenieurs bekend staan in het buitenland. Ik heb dus nog steeds veel aan mijn studie. Het vormt mijn basis.”

In de toekomst hoopt de waterbouwkundige DikeAlert verder te kunnen uitwerken en meer in het buitenland te werken. “Als mensen trouwen en kinderen krijgen, komen buitenlandavonturen vaak op een laag pitje te staan. Bij mij zou dat geen direct bezwaar zijn. Ik wil graag ontdekken hoe het is om ergens een paar jaar lang te wonen en het land van binnenuit te leren kennen. In Nederland is alles tot in de puntjes geregeld. De infrastructuur, een gevulde koelkast en een goede gezondheidszorg. Ik wil wel eens in een land wonen waar dat allemaal wat minder is en een andere cultuur is. Ik heb in Kazachstan aan een project meegewerkt waarbij ook de olie-industrie was betrokken. Dat is een hardere wereld waar alles gisteren af had moeten zijn. Ik vind het boeiend om dat mee te maken. Een andere leef- en werkomgeving is erg interessant. En ik houd van de dynamiek in de waterkeringswereld.”