Een grote haven verdient een kloek boek, lijken de samenstellers van ‘De Haven van Rotterdam’ gedacht te hebben. En gelijk hebben ze. Zes schrijvers, twee fotografen en een grafisch vormgever brachten historie, foto’s, infographics, kaarten over de stad en de haven uit verleden en heden bijeen in ruim 270 pagina’s op een atlasformaat.
De oudere havenfoto’s werken vooral nostalgisch (afvaart van de Holland-Amerikalijn). Op de nieuwe foto’s is het een kwestie van veel, groot, geometrie, strak. Het kleurenpalet van ertsoverslag en lijnen tot aan de horizon. De verrassende meerwaarde van de fotografie zit in het oog voor het menselijke in het industriële decor. We zien een slagorder aan onbegrijpelijke beeldschermen met daarvoor een keurige stapel papier en een zoetjesdispenser; vier grappende mannen worden in een vierkante gele bak omhoog getakeld tussen muren van staal; het interieur van een frietkot biedt zicht op de Waterweg; een bodybuilder wandelt met vriendin in bikini voor een chemische fabriek langs.
Na de verwijdering van de haven uit de stad naar Europoort in begin jaren ’60, begint er vanaf de jaren ’80 weer een toenadering. De Wereldhavendagen slaan een brug tussen de haven en het publiek. De confrontatie tussen stad en haven verwoordt architect Adriaan Geuze als volgt: ‘De haven is voor mij een weeshuis en een sprookjesboek tegelijk. Het landschap levert een filmische sensatie op die je nergens anders ondergaat. Tegelijk is de haven een gebied waar je vreemde types tegenkomt, en tussen alles door zwerven de Rotterdammers. Dat roept in mij een grote melancholie op, en ook mededogen, de troost en trots die Rotterdammers uit de haven halen – de kracht van de schoonheid, ondanks de lelijkheid, dat is Rotterdam.’
Bij de eerste Open Havendag reed er onder het thema ‘Hallo Haven’ een speciale Europoort Express vanaf Rotterdam CS over de havenspoorlijn. Die bood reizigers een blik op de imposante havens en industrieën die buiten het blikveld van de Rotterdammers waren ontwikkeld. Dat was in 1979. Vijfendertig jaar later zijn de Wereldhavendagen een driedaags evenement met honderdduizenden bezoekers.
Ook het imago van de haven veranderde. Was men eind jaren zeventig nog vooral trots op de eigen haven als de grootste ter wereld, veranderde dat tien jaar later. De grootste groei was er af en de haven ging zich profileren als beste in plaats van grootste.. Als mainport moest de haven in de visie van het Gemeentelijk Havenbedrijf het goederenknooppunt van Europa worden. Dat stelde ook eisen aan de stad die moest investeren in beter wonen, plaats voor innovatieve bedrijven, cultuur en onderwijs. Zo gezien heeft Rotterdam Mainport de aanzet gegeven tot de herontwikkeling van de Kop van Zuid, de Müller- en Lloydpieren en de RDM-campus waar de haven weer voelbaar is in de stad. Dat alles en meer is prachtig bijeengebracht in het havenboek met maar één serieus nadeel: de prijs (JW).
- Marinke Steenhuis , De HAVEN van ROTTERDAM – werelden tussen stad en zee, nai010 uitgevers 2015, 272 blz, 49,50 euro.
Comments are closed.