[Column] Stijl

 

Op school had ik een vriend die steeds z’n, ‘m en ’t schreef in plaats van ‘zijn’, ‘hem’ en ‘het’. ’t Viel ’m niet op dat z’n teksten d’r niet mooier of beter van werden. Als ik hem vroeg waarom hij dat zo deed, antwoordde hij dat hij daarvoor gekozen had omdat je toch een eigen stijl moest hebben. Later kreeg ik hetzelfde antwoord van een studente die de hoofdletters afgezworen had, tot in haar afstudeerscriptie aan toe.

Ik vond dat puberaal gedoe, net zoiets als een hele dag besteden aan het bedenken van een onleesbare krabbel die dan daarna je handtekening wordt. Je kunt toch ook gewoon je naam opschrijven, in je eigen handschrift? In de Angelsaksische landen is dat zelfs de enige soort die geaccepteerd wordt op juridische documenten, leerde ik toen een vriend van me ging trouwen in Londen. Hij was zelf een dure advocaat, net als zijn eerste getuige, maar beiden werden gedwongen door de ambtenaar van de burgerlijke stand om hun naam leesbaar op te schrijven bij het kruisje. ‘What is that, sir? That is not a signature!’ Dat kostte een paar huwelijksaktes en heel wat discussie, tot groot plezier van de aanwezigen.

‘Stijl’ heb je alleen nodig als je niet vanzelf al identiteit hebt

Inhoud is belangrijker dan vorm. ‘Stijl’ heb je alleen nodig als je niet vanzelf al identiteit hebt. Identiteitszoekende pubers worstelen daarmee, en allemaal op dezelfde manier. Identiteit is daarmee net zoiets als geluk: Je vindt ze, respectievelijk, door tevreden te zijn met hoe je al bent en wat je al hebt. Als je gekunstelde stijl er toe gaat leiden dat je teksten onleesbaar worden of zelfs taalkundig onjuist, ben je raar bezig. Remko Kampurt was een meester in het creëren van zijn eigen spelling, dat was zijn stijl en de leesbaarheid van zijn teksten leed er totaal niet onder. Maar de titel van het Boekenweekgeschenk dat hij mocht schrijven (Somberman’s actie, heette het) bevatte domweg een taalfout, tot zijn schande en die van het CPNB.

Delta heeft een stijl, vastgelegd in een ‘stijlgids’, waarin je COVID-19 niet mag schrijven zoals de WHO dat doet. Dat moet Covid-19 worden. De redactie kort de ondernemingsraad af tot ‘or’. Dat zijn taalfouten, naar mijn mening. Afkortingen moeten immers herkenbaar zijn als zodanig, door het gebruik van puntjes of hoofdletters. Fout is bijv. ‘bv’, zowel als afkorting voor ‘besloten vennootschap’ als voor ‘bijvoorbeeld’.

Hoofdletters kun je evenzo misbruiken. Als je in een tekst naar een hoofdstuk verwijst, hoeft dat niet met een hoofdletter. Hoofdletters zijn evenmin nodig voor ‘college van bestuur’, want ‘college’ is een ordinair zelfstandig naamwoord, net als ‘regering’ of ‘gemeenteraad’, zoals je ziet aan het feit dat er een lidwoord voor gezet kan worden. Voor de afkorting zijn ze weer nuttig: CvB. Het woord ‘cvb’, zoals we dat in Delta aantreffen, staat niet het woordenboek.

Als je een hippe kunstenaar wilt zijn, mag je doen wat je wilt en het doek aan de achterkant beschilderen of het zichzelf laten vernietigen ter veiling. Als je journalist bent en begrepen wilt worden zonder de lezer te irriteren, doe je er verstandig aan de regels te volgen van de omgeving waarin je lezers zich bevinden.

Als heer op leeftijd en daardoor conservatieve taalpurist ben ik heel benieuwd hoe Delta met deze tekst, die niet aan het ‘stijlboek’ voldoet, om zal gaan.

Dr. Menno Blaauw is IMS-manager bij het reactorinstituut, na 20 jaar als wetenschappelijk onderzoeker daar. Ook is hij voorzitter van de ondernemingsraad.

Menno Blaauw / Columnist