[Column] Blauwe waandag

Ze waren onderdeel van de bewustwordingscampagne voor het nieuwe campus-brede initiatief om jaarlijks vijf miljoen koffiebekertjes te recyclen. Ik vroeg of ik een foto mocht maken, en tot mijn verbazing stemden ze toe.

Helaas overspeelde ik toen mijn hand en vertelde waarvoor ik die foto wilde gebruiken: “Ik ga studenten bij Bouwkunde enthousiast maken voor ondernemerschap, want ondernemers proberen hun dromen te verwezenlijken. Het alternatief is dat iemand anders jou inhuurt om zijn of haar droom te realiseren. Jullie zijn daar een prachtig afschrikwekkend voorbeeld van.” Dat had ik beter niet kunnen zeggen. Ik mocht geen foto meer maken, en chagrijnig mopperend liepen de schuimrubber koffiemokken weg. “Ik hoop dat jullie hier heel veel geld mee verdienen”, probeerde ik nog, maar het mocht niet baten. We wisten alle drie dat daar geen sprake van was.

Kijk even op tinyurl.com/HalloMoeder en aanschouw de deerniswekkende studenten die op deze wijze trachten hun schamele studiefinanciering aan te vullen. “Hallo moeder! Ik heb het reuze naar mijn zin in mijn master nanotechnologie aan de TU Delft. Bijgaand een leuke foto. Stuur alsjeblieft geld. Help!”

Natuurlijk ben ik een voorstander van recycling, mits het zinvol is. Helaas zie ik te vaak goed bedoelde initiatieven die de plank volledig misslaan. Dat is schattig en vertederend voor een lagere school, maar van een technische universiteit verwacht ik dat er eerst goed over wordt nagedacht. Ik vraag me in alle oprechtheid af of dit koffiebekertjesrecyclingproject (driemaal de woordwaarde, tweemaal de letterwaarde) meer oplevert dan erin gaat. Is er vooraf een degelijke Life Cycle Analysis (LCA) gemaakt met een realistische functionele eenheid?

Op de website van de TU Delft is hierover niets te vinden. Er is alleen wat ronkende propaganda en een link naar een YouTube-filmpje met het intellectuele niveau van de Teletubbies. Waarom? Wij zijn de Technische Universiteit Delft. Wij willen geen gelikte promotiefilmpjes maar harde cijfers, nauwkeurige data, sluitende berekeningen, en overtuigende bewijzen dat het recyclen van die koffiebekertjes daadwerkelijk iets oplevert. Ik vrees dat dit een typisch geval is van ‘recyclen is goed, dus dat doen we’. Dogmatisch in plaats van realistisch, hopen in plaats van weten, geloven in plaats van bewijzen. “I’ll be processed sustainably” staat er op de koffiebekertjes gedrukt. Ik, het koffiebekertje.

Hoe gaat dat recyclen in zijn werk? Het papier wordt gescheiden van de plastic coating. Is het bioplastic of is het een aardolieproduct? Dat plastic wordt in elk geval verbrand. Het papier wordt gepulpt en van die pulp wordt weer papier gemaakt. Blauw papier, denk ik, gezien de grote hoeveelheid blauwe drukinkt op de bekertjes. Is er een markt voor blauw gerecycled papier? Is het niet veel milieuvriendelijker om onbedrukte bekertjes te gebruiken? Levert dit recyclen wat op, of is het de waan van de dag?

Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als onderzoeker bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.