In de eerste honderd jaar van de moderne maritieme technologie kreeg welgeteld één vrouw een patent toegewezen. Janet Taylor (1804-1870) heeft bijna anderhalve eeuw na haar dood eindelijk een biografie gekregen.
Dat Janet Ionn een begaafd kind was, bleek al op jonge leeftijd. Haar vader, een bemiddelde predikant, stuurde haar daarom op negenjarige leeftijd naar een kostschool vlak buiten Londen. De gedachte was niet zozeer dat Ionn haar eigen bedrijf zou beginnen, als wel dat ze dankzij het goede onderwijs een aantrekkelijke huwelijkspartij zou vormen.
Dat laatste dreigde niet helemaal goed te gaan, maar gelukkig liet ze op 25-jarige leeftijd tijdens een regenbui in Antwerpen een stapel boeken uit haar handen glippen, waarop de toevallig passerende weduwnaar George Taylor te hulp schoot. Het tweetal trouwde in Rotterdam en settelde zich vervolgens in Londen.
De internationale scheepvaart was rond 1830 booming business en Ionn nam het risico om haar hele erfenis te steken in een scheepvaartschool. Het studiemateriaal besloot ze zelf te schrijven. Het in 1833 verschenen ‘Luni-Solar and Honorary Tables’ was een boek met dik tweehonderd pagina’s tabellen over de standen van zon en maan op verschillende lengte- en breedtegraden – essentieel voor iedere fatsoenlijke zeeman om zijn positie op zee te kunnen bepalen. De rekenmethode had ze zelf bedacht.
Ongeveer tegelijkertijd bedacht ze, op basis van dezelfde rekenmethode, een instrument waarmee de stand van zon en maan beter viel vast te stellen. Zo ontstond een volgens haarzelf superieure manier van plaatsbepaling op zee. De ontwikkeling kostte een groot deel van haar vermogen, maar het patent werd toegekend. Ze bood haar instrument aan aan de Royal Navy. Het oordeel was vernietigend. Knap bedacht, maar veel te fijnzinnig om praktisch bruikbaar te zijn in eeltige zeemanshanden op volle zee. Het voornaamste nautische tijdschrift kraakte haar boek af. De rest van haar leven werd een gevecht tegen critici. Natuurlijk, er waren lichtpuntjes, zoals de gouden medaille die koning Willem I haar stuurde voor haar tweede tabellenboek, dat in de Nederlandse vertaling wél succesvol was. Maar werkelijke erkenning bleef uit. Ze stierf berooid en zo goed als vergeten.
Die erkenning komt nu in de vorm van een biografie ‘Mistress of Science’ door haar verre nazaten John en Rosalind Croucher, die beslag hebben weten te leggen op correspondentie, die vooral veel vertelt over haar privéleven. Het resultaat is een weinig kritisch boek, waaruit je niettemin moet concluderen dat de bijdragen van Janet Taylor aan de nautische wetenschap beperkt is geweest. Dat maakt haar uiteraard niet een minder bijzondere vrouw.
Het boek geeft vooral een gedetailleerd, levendig tijdsbeeld van de scheepvaart aan het begin van een grote bloeiperiode. Meer dan in algemene overzichtswerken zit je op de huid van de mensen die het meemaakten, juist omdat Janet Taylor zich niet in een uitzonderingspositie bevond.
Comments are closed.