Campus

‘Antonia’ biedt een stoet kermisklanten

Er draaien momenteel drie Nederlandse films in de bioscopen waarvan de regisseur een vrouw is. Een gegeven waar Marleen Gorris zich ongetwijfeld over zal verheugen.

Als maakster van uitgesproken vrouwenfilms ging van haar tijdens het Nederlands Film Festival Antonia in première. Willeke van Ammelrooy blikt op haar stervensbed terug op vijf dorpsgeneraties.

Dat er drie Nederlandse films in de bioscoop rouleren mag waarlijk zeldzaam heten. De release tijdens het Nederlands Film Festival is natuurlijk zeer gunstig, maar dat de regisseurs alledrie vrouw zijn is waarschijnlijk nog niet eerder vertoond in de Nederlandse filmgeschiedenis.

Ook opmerkelijk is dat één ervan (Aletta Jacobs: het hoogste streven van Nouchka van Brakel) gaat over een feministe en dat de ander, namelijk Antonia, is gemaakt door een ‘feministe’. In 1982 deed Marleen Gorris van zich spreken met De stilte rond Christine M, die dat jaar in Utrecht werd uitgeroepen tot de beste film. En twee jaar later met het controversiële Gebroken Spiegels, waarin de vrouwelijke visie ook al zo genadeloos voor het voetlicht werd gebracht.

Dat het feminisme als beweging inmiddels over zijn strijdvaardigste hoogtepunt heen is lijkt zich te weerspiegelen in Antonia. Er figureert weliswaar een aantal male arrogant pigs in en het verhaal mag vanuit de vrouwelijke optiek worden verteld, er komen ook mannen in voor met menselijke trekken.

Dat Gorris uitgerekend ‘Willeke Billeke’ als hoofdpersoon heeft genomen zegt natuurlijk ook al genoeg over het andere man-vrouw perspectief dat de laatste jaren opgeld doet in kringen van vrijgevochten vrouwen. Zo langzamerhand wordt ingezien dat sex niet alleen een uiting is van onderdrukking, maar ook een middel waarmee ze macht kunnen uitoefenen.

Maar genoeg over de war of the sexes, want een film moet los van de ideologische inhoud bovenal de kijker een poosje uit de alledaagse werkelijkheid kunnen wegsleuren. Jammer genoeg is dat Gorris ditmaal niet bijster gelukt. Vijf generaties uit het leven van een dorp, aan elkaar gepraat door een voice-over, mooie, wonderlijke, bizarre taferelen, maar tezamen niet meer dan een foto-album waarin vijftig jaar wordt bestreken.

Het principe dat de personages in een film altijd net iets extremer moeten zijn dan in de werkelijkheid, heeft Gorris tot in het absurde doorgevoerd. Wat aan ons voorbijtrekt is een bonte stoet kermisklanten met afwijkingen nog nooit vertoond. De realiteit is zoek, de fantasie ontspoord.

Antonia is onder andere te zien in Den Haag en Rotterdam
(M.v.d.L)


Figuur 1 Willeke van Ammerlooij in Antonia

Mannus van der Laan

Er draaien momenteel drie Nederlandse films in de bioscopen waarvan de regisseur een vrouw is. Een gegeven waar Marleen Gorris zich ongetwijfeld over zal verheugen. Als maakster van uitgesproken vrouwenfilms ging van haar tijdens het Nederlands Film Festival Antonia in première. Willeke van Ammelrooy blikt op haar stervensbed terug op vijf dorpsgeneraties.

Dat er drie Nederlandse films in de bioscoop rouleren mag waarlijk zeldzaam heten. De release tijdens het Nederlands Film Festival is natuurlijk zeer gunstig, maar dat de regisseurs alledrie vrouw zijn is waarschijnlijk nog niet eerder vertoond in de Nederlandse filmgeschiedenis.

Ook opmerkelijk is dat één ervan (Aletta Jacobs: het hoogste streven van Nouchka van Brakel) gaat over een feministe en dat de ander, namelijk Antonia, is gemaakt door een ‘feministe’. In 1982 deed Marleen Gorris van zich spreken met De stilte rond Christine M, die dat jaar in Utrecht werd uitgeroepen tot de beste film. En twee jaar later met het controversiële Gebroken Spiegels, waarin de vrouwelijke visie ook al zo genadeloos voor het voetlicht werd gebracht.

Dat het feminisme als beweging inmiddels over zijn strijdvaardigste hoogtepunt heen is lijkt zich te weerspiegelen in Antonia. Er figureert weliswaar een aantal male arrogant pigs in en het verhaal mag vanuit de vrouwelijke optiek worden verteld, er komen ook mannen in voor met menselijke trekken.

Dat Gorris uitgerekend ‘Willeke Billeke’ als hoofdpersoon heeft genomen zegt natuurlijk ook al genoeg over het andere man-vrouw perspectief dat de laatste jaren opgeld doet in kringen van vrijgevochten vrouwen. Zo langzamerhand wordt ingezien dat sex niet alleen een uiting is van onderdrukking, maar ook een middel waarmee ze macht kunnen uitoefenen.

Maar genoeg over de war of the sexes, want een film moet los van de ideologische inhoud bovenal de kijker een poosje uit de alledaagse werkelijkheid kunnen wegsleuren. Jammer genoeg is dat Gorris ditmaal niet bijster gelukt. Vijf generaties uit het leven van een dorp, aan elkaar gepraat door een voice-over, mooie, wonderlijke, bizarre taferelen, maar tezamen niet meer dan een foto-album waarin vijftig jaar wordt bestreken.

Het principe dat de personages in een film altijd net iets extremer moeten zijn dan in de werkelijkheid, heeft Gorris tot in het absurde doorgevoerd. Wat aan ons voorbijtrekt is een bonte stoet kermisklanten met afwijkingen nog nooit vertoond. De realiteit is zoek, de fantasie ontspoord.

Antonia is onder andere te zien in Den Haag en Rotterdam
(M.v.d.L)


Figuur 1 Willeke van Ammerlooij in Antonia

Mannus van der Laan

Editor Redactie

Do you have a question or comment about this article?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.