Anthony Fokker is een ingenieursheld, zeker onder vliegtuigbouwers. Maar Fokker zelf was geen ingenieur, hij maakte niet eens de hbs af.
Terwijl zijn leeftijdgenoten braaf studeerden, joeg de jonge Anthony vaders geld erdoorheen met wilde plannen in de luchtvaart.
Vier jaar was Anthony Fokker toen hij in 1894 per schip naar Nederland vertrok vanuit Java, waar zijn vader Herman fortuin vergaard had in de koffie. ,,Bewust of onbewust bleef Anthony Fokker zijn leven lang het bevoorrechte planterskind voor wie het normaal was dat zijn sociale en financiële status hem in staat stelde mensen te commanderen of te kopen”, constateert Marc Dierikx in zijn uitstekende biografie van Fokker, ‘Dwarswind’. Fokkers leven hangt inderdaad van parallellen aan elkaar.
Het begon al met vader Herman – die was ook al niet vooruit te porren in zijn jeugd en werd door de familie naar Indië gestuurd om ‘tot rust te komen’. Anthony verliet na twee keer zittenblijven de hbs in Haarlem, ontsnapte door omkoping uit militaire dienst en werd door zijn vader naar Duitsland gestuurd ‘om een vak te leren’.
Anthony Fokker schreef zich in aan het Technikum in Bingen, waar hij al snel constateerde dat dit beneden zijn niveau was. Hij wilde naar Mainz, waar de eerste vliegtuigbouwopleiding in oprichting was. Herman, al lang blij dat zijn zoon echte motivatie toonde, vond het goed. Dat ook deze school niet van hoog niveau was, mocht niet deren. De leerlingen gingen enthousiast aan de slag met het bouwen van een eigen vliegtuig.
Het derde ontwerp beloofde daadwerkelijk te kunnen vliegen. Anthony haalde zijn vader over hem geld te geven om het ding te kopen en zelf af te bouwen. Meer geld kwam van de gepensioneerde Oberleutnant Franz von Daum, die graag wilde leren vliegen. Vlak voor Kerst 1910 vloog Fokkers grotendeels zelfgebouwde vliegtuig enkele honderden meters – een ingenieurstriomf van jewelste. Een paar dagen later vloog Von Daum het ding in de prak.
Nadat Fokker zijn vliegbrevet had gehaald en Von Daum nog een toestel totall loss had gekregen, stond Anthony alleen met zijn onderneminkje. Zijn vader fourneerde hem het nodige geld en zorgde ervoor dat hij zijn beroemde rondje om de St. Bavo in Haarlem cirkelde. Ook vrienden met vliegbelangstelling sprongen bij: het derde toestel kwam er.
Furore
In 1912, toen Fokker dus de leeftijd had van een vierdejaars student, verhuisde zijn bedrijfje van Baden-Baden naar Berlijn. De ontwerpen volgden elkaar op, maar met de verkoop wilde het maar niet vlotten. Telkens opnieuw moesten familieleden bijspringen om Fokker Aviatik overeind te houden. En toen, o geluk, brak de Eerste Wereldoorlog uit. Fokker kreeg meteen orders, ging in 1917 bijna over de kop en maakte daarna furore met zijn mitrailleur die tussen de propellers door schoot.
De rest is bekend. Na de oorlog vluchtte Fokker naar Nederland en bouwde zijn bedrijf verder uit. De belangstelling van de Amerikanen (die met 142 Duitse Fokkers aan de haal waren gegaan) nam toe, zodat Fokker zijn bedrijf andermaal verhuisde. In 1928 was Fokker big business.
In al die jaren vloog Fokker meerdere malen langs de afgrond. Fokkers Amerikaanse activiteiten zakten in na een vliegtuigcrash in 1931, die leidde tot een vliegverbod voor de F10-A. Met zware verliezen trok het bedrijf zich terug naar de andere kant van de oceaan, waar Fokker zijn slepende ruzie met de KLM-directeur Albert Plesman voortzette. Het bedrijf Fokker ging ondertussen gebukt onder zware ontwikkelkosten van toestellen die niet goed verkochten. De regering kocht wat toestellen en overwoog financiële steun, maar zag daar uiteindelijk vanaf.
2 Een trotse Anthony Fokker onder een F.XVIII van de KLM, 1932 (collectie P.P.A. Moreu)
Op 23 december 1939 overleed Fokker, anderhalf jaar voor de Duitsers de fabriek op Schiphol zouden sluiten. De nieuwe oorlog bracht het bedrijf geen geluk, het einde ervan wel. Fokker bloeide op, om weer over grote ontwikkelkosten te struikelen. De overheid greep, net als Herman Fokker, een paar keer in met geld, maar gooide uiteindelijk het bijltje erbij neer. Dit jaar ging Fokker uiteindelijk compleet finaal en volledig absoluut failliet.
Marc Dierikx, Dwarswind, een biografie van Anthony Fokker, Sdu uitgevers, ISBN 90-12-08432-6, prijs 59,90 gulden.
,
Anthony Fokker is een ingenieursheld, zeker onder vliegtuigbouwers. Maar Fokker zelf was geen ingenieur, hij maakte niet eens de hbs af. Terwijl zijn leeftijdgenoten braaf studeerden, joeg de jonge Anthony vaders geld erdoorheen met wilde plannen in de luchtvaart.
Vier jaar was Anthony Fokker toen hij in 1894 per schip naar Nederland vertrok vanuit Java, waar zijn vader Herman fortuin vergaard had in de koffie. ,,Bewust of onbewust bleef Anthony Fokker zijn leven lang het bevoorrechte planterskind voor wie het normaal was dat zijn sociale en financiële status hem in staat stelde mensen te commanderen of te kopen”, constateert Marc Dierikx in zijn uitstekende biografie van Fokker, ‘Dwarswind’. Fokkers leven hangt inderdaad van parallellen aan elkaar.
Het begon al met vader Herman – die was ook al niet vooruit te porren in zijn jeugd en werd door de familie naar Indië gestuurd om ‘tot rust te komen’. Anthony verliet na twee keer zittenblijven de hbs in Haarlem, ontsnapte door omkoping uit militaire dienst en werd door zijn vader naar Duitsland gestuurd ‘om een vak te leren’.
Anthony Fokker schreef zich in aan het Technikum in Bingen, waar hij al snel constateerde dat dit beneden zijn niveau was. Hij wilde naar Mainz, waar de eerste vliegtuigbouwopleiding in oprichting was. Herman, al lang blij dat zijn zoon echte motivatie toonde, vond het goed. Dat ook deze school niet van hoog niveau was, mocht niet deren. De leerlingen gingen enthousiast aan de slag met het bouwen van een eigen vliegtuig.
Het derde ontwerp beloofde daadwerkelijk te kunnen vliegen. Anthony haalde zijn vader over hem geld te geven om het ding te kopen en zelf af te bouwen. Meer geld kwam van de gepensioneerde Oberleutnant Franz von Daum, die graag wilde leren vliegen. Vlak voor Kerst 1910 vloog Fokkers grotendeels zelfgebouwde vliegtuig enkele honderden meters – een ingenieurstriomf van jewelste. Een paar dagen later vloog Von Daum het ding in de prak.
Nadat Fokker zijn vliegbrevet had gehaald en Von Daum nog een toestel totall loss had gekregen, stond Anthony alleen met zijn onderneminkje. Zijn vader fourneerde hem het nodige geld en zorgde ervoor dat hij zijn beroemde rondje om de St. Bavo in Haarlem cirkelde. Ook vrienden met vliegbelangstelling sprongen bij: het derde toestel kwam er.
Furore
In 1912, toen Fokker dus de leeftijd had van een vierdejaars student, verhuisde zijn bedrijfje van Baden-Baden naar Berlijn. De ontwerpen volgden elkaar op, maar met de verkoop wilde het maar niet vlotten. Telkens opnieuw moesten familieleden bijspringen om Fokker Aviatik overeind te houden. En toen, o geluk, brak de Eerste Wereldoorlog uit. Fokker kreeg meteen orders, ging in 1917 bijna over de kop en maakte daarna furore met zijn mitrailleur die tussen de propellers door schoot.
De rest is bekend. Na de oorlog vluchtte Fokker naar Nederland en bouwde zijn bedrijf verder uit. De belangstelling van de Amerikanen (die met 142 Duitse Fokkers aan de haal waren gegaan) nam toe, zodat Fokker zijn bedrijf andermaal verhuisde. In 1928 was Fokker big business.
In al die jaren vloog Fokker meerdere malen langs de afgrond. Fokkers Amerikaanse activiteiten zakten in na een vliegtuigcrash in 1931, die leidde tot een vliegverbod voor de F10-A. Met zware verliezen trok het bedrijf zich terug naar de andere kant van de oceaan, waar Fokker zijn slepende ruzie met de KLM-directeur Albert Plesman voortzette. Het bedrijf Fokker ging ondertussen gebukt onder zware ontwikkelkosten van toestellen die niet goed verkochten. De regering kocht wat toestellen en overwoog financiële steun, maar zag daar uiteindelijk vanaf.
2 Een trotse Anthony Fokker onder een F.XVIII van de KLM, 1932 (collectie P.P.A. Moreu)
Op 23 december 1939 overleed Fokker, anderhalf jaar voor de Duitsers de fabriek op Schiphol zouden sluiten. De nieuwe oorlog bracht het bedrijf geen geluk, het einde ervan wel. Fokker bloeide op, om weer over grote ontwikkelkosten te struikelen. De overheid greep, net als Herman Fokker, een paar keer in met geld, maar gooide uiteindelijk het bijltje erbij neer. Dit jaar ging Fokker uiteindelijk compleet finaal en volledig absoluut failliet.
Marc Dierikx, Dwarswind, een biografie van Anthony Fokker, Sdu uitgevers, ISBN 90-12-08432-6, prijs 59,90 gulden.
Anthony Fokker is een ingenieursheld, zeker onder vliegtuigbouwers. Maar Fokker zelf was geen ingenieur, hij maakte niet eens de hbs af. Terwijl zijn leeftijdgenoten braaf studeerden, joeg de jonge Anthony vaders geld erdoorheen met wilde plannen in de luchtvaart.
Vier jaar was Anthony Fokker toen hij in 1894 per schip naar Nederland vertrok vanuit Java, waar zijn vader Herman fortuin vergaard had in de koffie. ,,Bewust of onbewust bleef Anthony Fokker zijn leven lang het bevoorrechte planterskind voor wie het normaal was dat zijn sociale en financiële status hem in staat stelde mensen te commanderen of te kopen”, constateert Marc Dierikx in zijn uitstekende biografie van Fokker, ‘Dwarswind’. Fokkers leven hangt inderdaad van parallellen aan elkaar.
Het begon al met vader Herman – die was ook al niet vooruit te porren in zijn jeugd en werd door de familie naar Indië gestuurd om ‘tot rust te komen’. Anthony verliet na twee keer zittenblijven de hbs in Haarlem, ontsnapte door omkoping uit militaire dienst en werd door zijn vader naar Duitsland gestuurd ‘om een vak te leren’.
Anthony Fokker schreef zich in aan het Technikum in Bingen, waar hij al snel constateerde dat dit beneden zijn niveau was. Hij wilde naar Mainz, waar de eerste vliegtuigbouwopleiding in oprichting was. Herman, al lang blij dat zijn zoon echte motivatie toonde, vond het goed. Dat ook deze school niet van hoog niveau was, mocht niet deren. De leerlingen gingen enthousiast aan de slag met het bouwen van een eigen vliegtuig.
Het derde ontwerp beloofde daadwerkelijk te kunnen vliegen. Anthony haalde zijn vader over hem geld te geven om het ding te kopen en zelf af te bouwen. Meer geld kwam van de gepensioneerde Oberleutnant Franz von Daum, die graag wilde leren vliegen. Vlak voor Kerst 1910 vloog Fokkers grotendeels zelfgebouwde vliegtuig enkele honderden meters – een ingenieurstriomf van jewelste. Een paar dagen later vloog Von Daum het ding in de prak.
Nadat Fokker zijn vliegbrevet had gehaald en Von Daum nog een toestel totall loss had gekregen, stond Anthony alleen met zijn onderneminkje. Zijn vader fourneerde hem het nodige geld en zorgde ervoor dat hij zijn beroemde rondje om de St. Bavo in Haarlem cirkelde. Ook vrienden met vliegbelangstelling sprongen bij: het derde toestel kwam er.
Furore
In 1912, toen Fokker dus de leeftijd had van een vierdejaars student, verhuisde zijn bedrijfje van Baden-Baden naar Berlijn. De ontwerpen volgden elkaar op, maar met de verkoop wilde het maar niet vlotten. Telkens opnieuw moesten familieleden bijspringen om Fokker Aviatik overeind te houden. En toen, o geluk, brak de Eerste Wereldoorlog uit. Fokker kreeg meteen orders, ging in 1917 bijna over de kop en maakte daarna furore met zijn mitrailleur die tussen de propellers door schoot.
De rest is bekend. Na de oorlog vluchtte Fokker naar Nederland en bouwde zijn bedrijf verder uit. De belangstelling van de Amerikanen (die met 142 Duitse Fokkers aan de haal waren gegaan) nam toe, zodat Fokker zijn bedrijf andermaal verhuisde. In 1928 was Fokker big business.
In al die jaren vloog Fokker meerdere malen langs de afgrond. Fokkers Amerikaanse activiteiten zakten in na een vliegtuigcrash in 1931, die leidde tot een vliegverbod voor de F10-A. Met zware verliezen trok het bedrijf zich terug naar de andere kant van de oceaan, waar Fokker zijn slepende ruzie met de KLM-directeur Albert Plesman voortzette. Het bedrijf Fokker ging ondertussen gebukt onder zware ontwikkelkosten van toestellen die niet goed verkochten. De regering kocht wat toestellen en overwoog financiële steun, maar zag daar uiteindelijk vanaf.
2 Een trotse Anthony Fokker onder een F.XVIII van de KLM, 1932 (collectie P.P.A. Moreu)
Op 23 december 1939 overleed Fokker, anderhalf jaar voor de Duitsers de fabriek op Schiphol zouden sluiten. De nieuwe oorlog bracht het bedrijf geen geluk, het einde ervan wel. Fokker bloeide op, om weer over grote ontwikkelkosten te struikelen. De overheid greep, net als Herman Fokker, een paar keer in met geld, maar gooide uiteindelijk het bijltje erbij neer. Dit jaar ging Fokker uiteindelijk compleet finaal en volledig absoluut failliet.
Marc Dierikx, Dwarswind, een biografie van Anthony Fokker, Sdu uitgevers, ISBN 90-12-08432-6, prijs 59,90 gulden.
Do you have a question or comment about this article?
delta@tudelft.nl
Comments are closed.