Na het eten, in de kroeg of wachtend op de trein. Iedereen die wil stoppen met roken heeft moeilijke momenten. Lianne Sleebos (25) ontwierp een apparaatje om de roker af te leiden.
In het café of ‘s ochtends meteen na het opstaan. Voor iedereen die wil stoppen met roken, zijn er momenten waarop dat extra moeilijk is. Om de verslaafde door die momenten heen te helpen, ontwierp Lianne Sleebos als afstudeeropdracht van industrieel ontwerpen de ‘Impuls’. Het apparaatje leidt de gedachten van de roker even af, in ieder geval zo lang als het duurt om een sigaret te roken.
Iemand die heeft besloten te stoppen met roken, koopt de Impuls en draagt die altijd bij zich. Sleebos bedacht drie varianten: één die is geïntegreerd in een mobiele telefoon en twee aparte apparaatjes. De ene variant ziet eruit als een ouderwetse pieper en is zo groot als een sigarettenpakje. De andere heeft wel iets weg van een jojo. Maar het principe is hetzelfde. Zodra de drang naar een sigaret zich opdringt, drukt de rookverslaafde op een knop en er verschijnt een vervangende actie in het schermpje. Bijvoorbeeld ‘bel een vriend of vriendin’ of ‘ga een stukje wandelen’. Omdat niet iedereen even graag wandelt, bedacht Sleebos vierhonderd verschillende acties. “Ze moeten overal kunnen, niet zo lang duren en weinig of geen geld kosten.” Als de Impuls voorstelt te gaan fietsen, gooit iemand die daar niet van houdt die actie gewoon weg. Op die manier is het apparaatje aan te passen aan de voorkeur van de gebruiker.
Als niet-roker moest Sleebos zich wel inleven in haar doelgroep. Ze verdiepte zich in de literatuur over verslaving en gedragverandering. En ze liet zestien proefpersonen acht dagen lang een dagboekje bijhouden. Uit de dagboekjes haalde ze vierendertig momenten waarop het voor stoppers moeilijk is de sigaret te laten staan. “Bijna iedereen vond het moeilijk niet te roken na het eten. En bijna alle vrouwen hadden moeite toen ze zagen dat ze waren aangekomen door het stoppen met roken.” Sleebos’ opdrachtgever Stivoro, een stichting die zich inzet tegen roken, probeert nu nog vooral de gedachte van de roker op deze momenten te veranderen door te wijzen op iemands rookgedrag en de nadelen van roken. Sleebos richt zich meer op de gevoelens. Tijdens de moeilijke momenten grijpen rookverslaafden naar hun pakje omdat ze een bepaalde emotie voelen. Iemand die visioenen krijgt van sigaretten na een uitgebreid diner, voelt waarschijnlijk ontspanning. Vier andere ‘gevaarlijke’ emoties die Sleebos onderscheidt zijn verveling, stress, concentratiegebrek en stemmingswisselingen. “Niet-rokers hebben deze emoties ook, maar zij doen iets anders dan een sigaret pakken. Dat moeten rokers ook leren, met hulp van het product Impuls.”
Tijdens een workshop waarin ze tien personen een prototype van het apparaatje liet testen, bleken de testpersonen er geen moeite mee te hebben hun emotie te benoemen. Ze dachten dat de Impuls hen wel zou kunnen helpen bij het stoppen. Zelfs het onderzoek deed al rokers de knoop doorhakken de sigaret voortaan te laten liggen. “Het is meermalen gebeurd dat mensen het onderzoek aangrepen om te stoppen met roken. Een jongen die nooit eerder geprobeerd had te stoppen, nam de evaluatie van het dagboekje als stopdatum.”
De testpersonen vonden vooral goed helpen dat ze dagelijks moesten invullen of ze die dag rookvrij waren. “‘Ja’ kunnen invullen geeft een gevoel van overwinning. En het vooruitzicht om ‘nee’ te moeten antwoorden, werkt als een stok achter de deur om de sigaret te laten staan”, vertelt Sleebos. In ruil voor het beantwoorden van de vraag, geeft het apparaatje informatie over de positieve gevolgen van het stoppen. Bijvoorbeeld het aantal uren dat iemand is gestopt of hoeveel geld hij al heeft uitgespaard.
Rokers die willen stoppen moeten nog wel zeker een jaar wachten voor het afleidapparaatje te koop is. Opdrachtgevers Stivoro en de Nederlandse Hartstichting zijn enthousiast over het apparaatje, vertelt Sleebos. “Maar voor ze het op de markt brengen, willen mijn opdrachtgevers het apparaatje nog uitgebreid testen.”
(Illustratie: Floris Wiegerinck)
In het café of ‘s ochtends meteen na het opstaan. Voor iedereen die wil stoppen met roken, zijn er momenten waarop dat extra moeilijk is. Om de verslaafde door die momenten heen te helpen, ontwierp Lianne Sleebos als afstudeeropdracht van industrieel ontwerpen de ‘Impuls’. Het apparaatje leidt de gedachten van de roker even af, in ieder geval zo lang als het duurt om een sigaret te roken.
Iemand die heeft besloten te stoppen met roken, koopt de Impuls en draagt die altijd bij zich. Sleebos bedacht drie varianten: één die is geïntegreerd in een mobiele telefoon en twee aparte apparaatjes. De ene variant ziet eruit als een ouderwetse pieper en is zo groot als een sigarettenpakje. De andere heeft wel iets weg van een jojo. Maar het principe is hetzelfde. Zodra de drang naar een sigaret zich opdringt, drukt de rookverslaafde op een knop en er verschijnt een vervangende actie in het schermpje. Bijvoorbeeld ‘bel een vriend of vriendin’ of ‘ga een stukje wandelen’. Omdat niet iedereen even graag wandelt, bedacht Sleebos vierhonderd verschillende acties. “Ze moeten overal kunnen, niet zo lang duren en weinig of geen geld kosten.” Als de Impuls voorstelt te gaan fietsen, gooit iemand die daar niet van houdt die actie gewoon weg. Op die manier is het apparaatje aan te passen aan de voorkeur van de gebruiker.
Als niet-roker moest Sleebos zich wel inleven in haar doelgroep. Ze verdiepte zich in de literatuur over verslaving en gedragverandering. En ze liet zestien proefpersonen acht dagen lang een dagboekje bijhouden. Uit de dagboekjes haalde ze vierendertig momenten waarop het voor stoppers moeilijk is de sigaret te laten staan. “Bijna iedereen vond het moeilijk niet te roken na het eten. En bijna alle vrouwen hadden moeite toen ze zagen dat ze waren aangekomen door het stoppen met roken.” Sleebos’ opdrachtgever Stivoro, een stichting die zich inzet tegen roken, probeert nu nog vooral de gedachte van de roker op deze momenten te veranderen door te wijzen op iemands rookgedrag en de nadelen van roken. Sleebos richt zich meer op de gevoelens. Tijdens de moeilijke momenten grijpen rookverslaafden naar hun pakje omdat ze een bepaalde emotie voelen. Iemand die visioenen krijgt van sigaretten na een uitgebreid diner, voelt waarschijnlijk ontspanning. Vier andere ‘gevaarlijke’ emoties die Sleebos onderscheidt zijn verveling, stress, concentratiegebrek en stemmingswisselingen. “Niet-rokers hebben deze emoties ook, maar zij doen iets anders dan een sigaret pakken. Dat moeten rokers ook leren, met hulp van het product Impuls.”
Tijdens een workshop waarin ze tien personen een prototype van het apparaatje liet testen, bleken de testpersonen er geen moeite mee te hebben hun emotie te benoemen. Ze dachten dat de Impuls hen wel zou kunnen helpen bij het stoppen. Zelfs het onderzoek deed al rokers de knoop doorhakken de sigaret voortaan te laten liggen. “Het is meermalen gebeurd dat mensen het onderzoek aangrepen om te stoppen met roken. Een jongen die nooit eerder geprobeerd had te stoppen, nam de evaluatie van het dagboekje als stopdatum.”
De testpersonen vonden vooral goed helpen dat ze dagelijks moesten invullen of ze die dag rookvrij waren. “‘Ja’ kunnen invullen geeft een gevoel van overwinning. En het vooruitzicht om ‘nee’ te moeten antwoorden, werkt als een stok achter de deur om de sigaret te laten staan”, vertelt Sleebos. In ruil voor het beantwoorden van de vraag, geeft het apparaatje informatie over de positieve gevolgen van het stoppen. Bijvoorbeeld het aantal uren dat iemand is gestopt of hoeveel geld hij al heeft uitgespaard.
Rokers die willen stoppen moeten nog wel zeker een jaar wachten voor het afleidapparaatje te koop is. Opdrachtgevers Stivoro en de Nederlandse Hartstichting zijn enthousiast over het apparaatje, vertelt Sleebos. “Maar voor ze het op de markt brengen, willen mijn opdrachtgevers het apparaatje nog uitgebreid testen.”
(Illustratie: Floris Wiegerinck)
Comments are closed.