Als zelfstandig ontwerper bedacht Erik Smeels de afgelopen vijf jaar verpakkingen voor uiteenlopende producten als oesters, koekjes, snijbloemen en bonbons en ontwierp hij onder meer huisstijlen. Sinds afgelopen zomer is hij verpakkingsontwikkelaar bij medicijnfabrikant Organon.
Bij het ontwerpen van een nieuwe medicijnverpakking komt heel wat kijken. Het verpakkingsmateriaal moet bijvoorbeeld goed worden afgestemd op de werkende stof in het medicijn, want er mag geen reactie tussen beide ontstaan. Ook spelen aspecten als gebruiksvriendelijkheid en veiligheid een grote rol. Ontwerper Erik Smeels weet er alles van. “Een van de wettelijke eisen voor medicijnverpakkingen is dat ze kindveilig én senior friendly moeten zijn”, vertelt hij. Dat klinkt logisch, maar is in de praktijk helemaal niet zo gemakkelijk. Zo maakt een dikkere folie voor de blisterverpakking, oftewel de doordrukstrip, deze wel kindveilig maar niet vriendelijk voor oma. “En dan is er natuurlijk nog het spanningsveld met de kosten”, aldus de IO’er.
Nog tijdens zijn studie industrieel ontwerpen startte Smeels met Erik Troost advies- en ontwerpbureau Stio. Directe aanleiding was een opdracht voor lijmfabrikant Bison. “Ik wilde al langer mijn eigen bureau oprichten”, zegt Smeels. “Vooral omdat ik alles zelf wilde doen. Als je na je afstuderen gaat werken, kom je meestal eerst in een leertraject en mag je niet alles doen.” Voor de lijmfabrikant werkte het duo aan standaardisatie van de blisterverpakkingen zoals die in de schappen hangen. “In plaats van een veelheid aan verschillende verpakkingen, wilde Bison een of twee standaardverpakkingen.”
Toen de opdracht voltooid was, bleek het lastig om nieuw werk binnen te halen. “We realiseerden ons dat we ons moesten specialiseren”, aldus Smeels. Gezien de eerste opdracht, besloot Stio zich te specialiseren in verpakkingen. Om voet aan wal te krijgen, belde Smeels en zijn collega in het begin ontzettend veel bedrijven. Uiteindelijk kregen ze meer en meer opdrachten. “Zo kregen we ook een steeds beter idee van wat verpakken inhoudt”, zegt de alumnus. In rustige perioden stapten ze de supermarkt binnen, op zoek naar slecht ontworpen verpakkingen. “Dan zagen we bijvoorbeeld koekjes die allemaal kapot waren en namen die mee om vervolgens een concept te bedenken voor een betere verpakking. Met dat idee belden we dan de fabrikant.”
Young Rebel
Na twee jaar verliet Troost het bedrijf, omdat hij meer zekerheid wilde. “Dat was jammer, want het begon net lekker te lopen”, zegt Smeels. Zelf besloot hij door te gaan, maar wel vanuit huis. Hij zegde de huur van de kantoorruimte in Rijswijk op en ging thuis aan het werk. Maar dat beviel helemaal niet. “Ten eerste viel het me zwaar om alleen te werken en verder vond ik het maar niets om werk- en woonruimte te combineren”, vertelt hij.
Gelukkig kende hij Young Rebels, een groep mensen die in Delft aan de Van Leeuwenhoeksingel een pand van de gemeente huurde. Zij hadden nog ruimte over. Hij werd partner van Young Rebels, verhuisde zijn kantoor naar het nieuwe pand en vervolgde zijn carrière als zelfstandig ontwerper. Hij ontwierp onder meer verpakkingen voor oesters en verse snijbloemen en huisstijlen voor ProRail en Westplan Investors.
Het grootste project waar hij als zelfstandige aan werkte, was de OV-fiets. “Bij NS Rail Infrabeheer, het huidige ProRail, hield een clubje mensen zich bezig met innovatieve projecten om het aantal treinreizigers te vergroten”, vertelt Smeels. “Uit onderzoek bleek dat reizigers als voortransport, van huis naar het station, veel vaker de fiets gebruikten dan als natransport, van station naar bestemming. Het huren van fietsen op het station was vaak lastig en kostte al snel zo’n vijfenveertig minuten extra. Zo ontstond het idee voor een snel en gemakkelijk huurfietssysteem.” Het project begon vier jaar geleden als proefproject met huurfietsen op een paar locaties. Intussen doet ieder redelijk groot treinstation er aan mee. Smeels ontwierp de gehele identiteit van het project: het folder- en reclamemateriaal, het bedieningspaneel voor de automatische fietskluizen en de fietsen.
Een ander groot project, zijn afstuderen, werd geïnspireerd door het boek ‘Eternally Yours’. Hij las het in 1996 en was meteen enthousiast. “Het boek laat een andere kijk op duurzaamheid zien. De centrale gedachte is dat slim en functioneel ontwerpen de levensduur van een product kan vergroten”, aldus de oud-TU’er. “Het leek mij leuk die gedachte te koppelen aan het milieu.” Via omzwervingen kwam hij terecht bij Nicole van Nes, die bij IO promotieonderzoek deed naar de levensduuroptimalisatie van consumentenproducten. Vervolgens vond hij een afstudeerplek bij het Environmental Competence Centre van Philips Consumer Electronics.
Poppetje
Smeels: “Audiosystemen worden vaak na zo’n vier of vijf jaar afgedankt. Niet omdat ze kapot zijn, maar vanwege de verouderde vormgeving of techniek. Als je een product maakt waarvan de vormgeving kan worden aangepast en waar je nieuwe modules aan kunt toevoegen, dan heeft dat dus een veel langere levensduur.” Als afstudeeropdracht ontwierp hij zo’n audiosysteem. “Het is een soort poppetje geworden”, zegt de ontwerper. “De luidsprekers zijn de poten. Die kan je in verschillende posities zetten, bijvoorbeeld als echte poten, maar ook horizontaal zodat ze ruimte bieden om bijvoorbeeld cd’s op te bergen. En door de poten omhoog te draaien, ontstaat een compacte box.” Verder verschillen de binnen- en buitenzijde van de poten van kleur en kan het touchscreen display, net als een bureaublad, worden aangepast aan de persoonlijke voorkeur van de gebruiker. Bovendien is het heel gemakkelijk om extra modules toe te voegen.
Helaas is het audiosysteem nooit in productie genomen. Volgens Smeels zijn daar twee redenen voor: “Het was mijn idee, waar binnen Philips iemand echt achter stond en bovendien past de gedachte erachter niet bij het businessmodel van Philips. Zij verkopen producten die helemaal af zijn.” Toch bedacht hij na zijn afstuderen nog een aantal andere productconcepten samen met Van Nes, die ze gebruikte in haar onderzoek, en werd Smeels voor verschillende congressen gevraagd als spreker.
Innovatie
“Ik dacht dat het bedrijfsleven geïnteresseerd zou zijn”, zegt hij over de duurzame producten. Maar in de praktijk bleek dat producenten vooral zoveel mogelijk producten willen verkopen en daardoor geen interesse hebben in levensduuroptimalisatie. Dat vindt hij jammer, net als het afwezige innovatieklimaat in Nederland. “Het ontbreekt grote bedrijven aan lef”, zegt hij. “Aan een brainstormsessie wil men nog wel meedoen, maar er daarna echt iets mee doen: ho maar.”
Ook de verpakkingswereld is volgens hem weinig innovatief. “Op een verpakkingsbeurs zie je voornamelijk vernieuwingen in machines of materialen en maar weinig nieuwe verpakkingsvormen. Zoiets als Breaker was bijvoorbeeld echt vernieuwend in vorm”, aldus Smeels. Volgens hem spelen kosten een grote rol. “Veel bedrijven hebben zelf verpakkingsmachines in huis. Als je dan met een totaal nieuwe verpakking komt, betekent dat ook dure nieuwe machines.”
Bij Organon ziet hij sinds juli met eigen ogen hoe het productieproces de verpakkingsontwerpen beïnvloedt. “Als externe kracht heb je weinig te maken met het verpakken zelf, maar nu kom ik zelf in de fabriek”, vertelt hij. Vooralsnog bevalt het hem goed bij Organon. “Ik ben gestopt als zelfstandig ontwerper, omdat ik iets anders wilde. Ik vond mijn werk leuk en ik verdiende er aardig mee, maar ik leerde niets meer.” Bij Organon krijgt hij de kans zich verder te specialiseren tot verpakkingsexpert. Zo begon hij onlangs aan een tweejarige opleiding verpakkingskunde bij het Nationaal Verpakkingscentrum in Gouda. “Een keer per maand ga ik drie dagen naar school”, zegt de IO’er. Enthousiast vertelt hij dat hij de opleiding strategische verpakkingskunde doet, met vakken als operations en marketing, maar ook managementvakken. “Ik nam deze baan, omdat ik uitdaging zocht en meer wilde leren”, zegt hij. “En dat is precies wat ik hier heb gevonden.”
(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)
Naam: Erik Smeels
Leeftijd: 30 jaar
Studie: industrieel ontwerpen
Afstudeerrichting: productontwerpen
Afstudeerjaar: 2000
Woonplaats: Rotterdam
Verliefd/verloofd/getrouwd: verliefd en samenwonend
Loopbaan: richtte vlak voor zijn afstuderen ontwerpbureau Stio op met vriend en studiegenoot Erik Troost. Deed opdrachten voor onder andere het huidige ProRail en Bison. Begon afgelopen juli als productleider/verpakkingsontwikkelaar bij de afdeling New Packaging and Device Development van Organon/Akzo Nobel.
Bij het ontwerpen van een nieuwe medicijnverpakking komt heel wat kijken. Het verpakkingsmateriaal moet bijvoorbeeld goed worden afgestemd op de werkende stof in het medicijn, want er mag geen reactie tussen beide ontstaan. Ook spelen aspecten als gebruiksvriendelijkheid en veiligheid een grote rol. Ontwerper Erik Smeels weet er alles van. “Een van de wettelijke eisen voor medicijnverpakkingen is dat ze kindveilig én senior friendly moeten zijn”, vertelt hij. Dat klinkt logisch, maar is in de praktijk helemaal niet zo gemakkelijk. Zo maakt een dikkere folie voor de blisterverpakking, oftewel de doordrukstrip, deze wel kindveilig maar niet vriendelijk voor oma. “En dan is er natuurlijk nog het spanningsveld met de kosten”, aldus de IO’er.
Nog tijdens zijn studie industrieel ontwerpen startte Smeels met Erik Troost advies- en ontwerpbureau Stio. Directe aanleiding was een opdracht voor lijmfabrikant Bison. “Ik wilde al langer mijn eigen bureau oprichten”, zegt Smeels. “Vooral omdat ik alles zelf wilde doen. Als je na je afstuderen gaat werken, kom je meestal eerst in een leertraject en mag je niet alles doen.” Voor de lijmfabrikant werkte het duo aan standaardisatie van de blisterverpakkingen zoals die in de schappen hangen. “In plaats van een veelheid aan verschillende verpakkingen, wilde Bison een of twee standaardverpakkingen.”
Toen de opdracht voltooid was, bleek het lastig om nieuw werk binnen te halen. “We realiseerden ons dat we ons moesten specialiseren”, aldus Smeels. Gezien de eerste opdracht, besloot Stio zich te specialiseren in verpakkingen. Om voet aan wal te krijgen, belde Smeels en zijn collega in het begin ontzettend veel bedrijven. Uiteindelijk kregen ze meer en meer opdrachten. “Zo kregen we ook een steeds beter idee van wat verpakken inhoudt”, zegt de alumnus. In rustige perioden stapten ze de supermarkt binnen, op zoek naar slecht ontworpen verpakkingen. “Dan zagen we bijvoorbeeld koekjes die allemaal kapot waren en namen die mee om vervolgens een concept te bedenken voor een betere verpakking. Met dat idee belden we dan de fabrikant.”
Young Rebel
Na twee jaar verliet Troost het bedrijf, omdat hij meer zekerheid wilde. “Dat was jammer, want het begon net lekker te lopen”, zegt Smeels. Zelf besloot hij door te gaan, maar wel vanuit huis. Hij zegde de huur van de kantoorruimte in Rijswijk op en ging thuis aan het werk. Maar dat beviel helemaal niet. “Ten eerste viel het me zwaar om alleen te werken en verder vond ik het maar niets om werk- en woonruimte te combineren”, vertelt hij.
Gelukkig kende hij Young Rebels, een groep mensen die in Delft aan de Van Leeuwenhoeksingel een pand van de gemeente huurde. Zij hadden nog ruimte over. Hij werd partner van Young Rebels, verhuisde zijn kantoor naar het nieuwe pand en vervolgde zijn carrière als zelfstandig ontwerper. Hij ontwierp onder meer verpakkingen voor oesters en verse snijbloemen en huisstijlen voor ProRail en Westplan Investors.
Het grootste project waar hij als zelfstandige aan werkte, was de OV-fiets. “Bij NS Rail Infrabeheer, het huidige ProRail, hield een clubje mensen zich bezig met innovatieve projecten om het aantal treinreizigers te vergroten”, vertelt Smeels. “Uit onderzoek bleek dat reizigers als voortransport, van huis naar het station, veel vaker de fiets gebruikten dan als natransport, van station naar bestemming. Het huren van fietsen op het station was vaak lastig en kostte al snel zo’n vijfenveertig minuten extra. Zo ontstond het idee voor een snel en gemakkelijk huurfietssysteem.” Het project begon vier jaar geleden als proefproject met huurfietsen op een paar locaties. Intussen doet ieder redelijk groot treinstation er aan mee. Smeels ontwierp de gehele identiteit van het project: het folder- en reclamemateriaal, het bedieningspaneel voor de automatische fietskluizen en de fietsen.
Een ander groot project, zijn afstuderen, werd geïnspireerd door het boek ‘Eternally Yours’. Hij las het in 1996 en was meteen enthousiast. “Het boek laat een andere kijk op duurzaamheid zien. De centrale gedachte is dat slim en functioneel ontwerpen de levensduur van een product kan vergroten”, aldus de oud-TU’er. “Het leek mij leuk die gedachte te koppelen aan het milieu.” Via omzwervingen kwam hij terecht bij Nicole van Nes, die bij IO promotieonderzoek deed naar de levensduuroptimalisatie van consumentenproducten. Vervolgens vond hij een afstudeerplek bij het Environmental Competence Centre van Philips Consumer Electronics.
Poppetje
Smeels: “Audiosystemen worden vaak na zo’n vier of vijf jaar afgedankt. Niet omdat ze kapot zijn, maar vanwege de verouderde vormgeving of techniek. Als je een product maakt waarvan de vormgeving kan worden aangepast en waar je nieuwe modules aan kunt toevoegen, dan heeft dat dus een veel langere levensduur.” Als afstudeeropdracht ontwierp hij zo’n audiosysteem. “Het is een soort poppetje geworden”, zegt de ontwerper. “De luidsprekers zijn de poten. Die kan je in verschillende posities zetten, bijvoorbeeld als echte poten, maar ook horizontaal zodat ze ruimte bieden om bijvoorbeeld cd’s op te bergen. En door de poten omhoog te draaien, ontstaat een compacte box.” Verder verschillen de binnen- en buitenzijde van de poten van kleur en kan het touchscreen display, net als een bureaublad, worden aangepast aan de persoonlijke voorkeur van de gebruiker. Bovendien is het heel gemakkelijk om extra modules toe te voegen.
Helaas is het audiosysteem nooit in productie genomen. Volgens Smeels zijn daar twee redenen voor: “Het was mijn idee, waar binnen Philips iemand echt achter stond en bovendien past de gedachte erachter niet bij het businessmodel van Philips. Zij verkopen producten die helemaal af zijn.” Toch bedacht hij na zijn afstuderen nog een aantal andere productconcepten samen met Van Nes, die ze gebruikte in haar onderzoek, en werd Smeels voor verschillende congressen gevraagd als spreker.
Innovatie
“Ik dacht dat het bedrijfsleven geïnteresseerd zou zijn”, zegt hij over de duurzame producten. Maar in de praktijk bleek dat producenten vooral zoveel mogelijk producten willen verkopen en daardoor geen interesse hebben in levensduuroptimalisatie. Dat vindt hij jammer, net als het afwezige innovatieklimaat in Nederland. “Het ontbreekt grote bedrijven aan lef”, zegt hij. “Aan een brainstormsessie wil men nog wel meedoen, maar er daarna echt iets mee doen: ho maar.”
Ook de verpakkingswereld is volgens hem weinig innovatief. “Op een verpakkingsbeurs zie je voornamelijk vernieuwingen in machines of materialen en maar weinig nieuwe verpakkingsvormen. Zoiets als Breaker was bijvoorbeeld echt vernieuwend in vorm”, aldus Smeels. Volgens hem spelen kosten een grote rol. “Veel bedrijven hebben zelf verpakkingsmachines in huis. Als je dan met een totaal nieuwe verpakking komt, betekent dat ook dure nieuwe machines.”
Bij Organon ziet hij sinds juli met eigen ogen hoe het productieproces de verpakkingsontwerpen beïnvloedt. “Als externe kracht heb je weinig te maken met het verpakken zelf, maar nu kom ik zelf in de fabriek”, vertelt hij. Vooralsnog bevalt het hem goed bij Organon. “Ik ben gestopt als zelfstandig ontwerper, omdat ik iets anders wilde. Ik vond mijn werk leuk en ik verdiende er aardig mee, maar ik leerde niets meer.” Bij Organon krijgt hij de kans zich verder te specialiseren tot verpakkingsexpert. Zo begon hij onlangs aan een tweejarige opleiding verpakkingskunde bij het Nationaal Verpakkingscentrum in Gouda. “Een keer per maand ga ik drie dagen naar school”, zegt de IO’er. Enthousiast vertelt hij dat hij de opleiding strategische verpakkingskunde doet, met vakken als operations en marketing, maar ook managementvakken. “Ik nam deze baan, omdat ik uitdaging zocht en meer wilde leren”, zegt hij. “En dat is precies wat ik hier heb gevonden.”
(Foto: Sam Rentmeester/FMAX)
Naam: Erik Smeels
Leeftijd: 30 jaar
Studie: industrieel ontwerpen
Afstudeerrichting: productontwerpen
Afstudeerjaar: 2000
Woonplaats: Rotterdam
Verliefd/verloofd/getrouwd: verliefd en samenwonend
Loopbaan: richtte vlak voor zijn afstuderen ontwerpbureau Stio op met vriend en studiegenoot Erik Troost. Deed opdrachten voor onder andere het huidige ProRail en Bison. Begon afgelopen juli als productleider/verpakkingsontwikkelaar bij de afdeling New Packaging and Device Development van Organon/Akzo Nobel.
Comments are closed.