Dies: wordt de mens straks vijfhonderd?

“Wie wil er honderd of meer jaren leven?” De vraag van rector magnificus Karel Luyben tijdens de viering van de 175ste dies natalis leek de aanwezigen in het auditorium te verrassen. Aarzelend stak grofweg de helft zijn of haar hand op, zowel onder de professoren in toga middenin de zaal als onder de andere bezoekers op de matig gevulde tribune.

“Dat verbaast me”, bekende Luyben, die duidelijk meer animo had verwacht. “Als je dat niet wilt, moet je je afvragen of je kinderen wilt”, zei hij grappend. Want, van de meisjes die nu worden geboren haalt de helft de honderd jaar en van de jongens een op de drie. Dat is althans de verwachting. “En wil je voor je kind wat je niet voor jezelf wilt?”

Omstreden onderzoek

Dat de mensheid steeds ouder wordt, komt door haar eigen toedoen. Technologie, ook die van de TU Delft, speelt een grote rol in het verbeteren van de gezondheid van mensen, was Luybens stelling. Het vormt de aanleiding voor het ‘Technology for Life’-thema voor het 35ste lustrum van de universiteit.

Volgens Luyben begon het allemaal bij het kunnen maken van vuur. Maar ook de verbetering van landbouwmethodes, bouwen met cement, kunnen zien door een bril, de ontdekking van virussen, betere sanitatie, waterreiniging, antibiotica, de intrede van genetic engineering en zelfs drones verbeteren en verlengen levens.

Luyben telde twintig afdelingen die betrokken zijn bij deze technology for life, de helft van het totaal op de universiteit. Zij werken bijvoorbeeld aan operatiekamer-technologie, zuivering van afvalwater of aan de protonenbestraling van tumoren in het oog, in het dit jaar te openen Holland PTC. Ook meer omstreden onderzoek vindt plaats of zal waarschijnlijk plaatsvinden in Delft: herschrijven van dna in levende cellen met Crispr, maken van synthetische cellen en stamceltherapie bijvoorbeeld.

Leven rekken

Deze en andere technologieën nopen tot debat, zei Luyben. “Wie wil een chip in zijn hersenen die Alzheimer kan voorkomen? Moeten we het DNA van embryo’s aanpassen als zij daarmee een gezonder en langer leven kunnen hebben?” Volgens de rector zitten we nu in wiskundige termen op het randoptimum qua levensverwachting. Logisch, omdat de tijd nog niet verder is voortgeschreden dan nu.

Luyben stelde dat we levens nog veel verder kunnen rekken als we de technologische ontwikkeling versnellen. Hij haalde onderzoekers als Pankaj Kapahi van het Buck Institute for research on aging en Aubrey de Grey van de Sens research foundation aan, die zelfs stellen dat de mens respectievelijk vijfhonderd tot wel duizend jaar oud kan worden.

Voordat het zover is, moet er volgens Luyben debat plaatsvinden. Over de vraag of bepaalde technologieen wenselijk zijn. Maar ook over de vraag ‘of we de morele verplichting hebben het leven te verbeteren als we de mogelijkheid hebben’. “Er komen vele ethische vragen op. Ik weet zeker dat de wetenschappelijke gemeenschap dat debat zal oppakken.”