‘Ik hoop dat lezers zich in mijn boek zullen herkennen’

‘Onder de muurgrote landkaart in het Starbucks-filiaal in Mumbai, op een steenworp afstand van het monument Gateway of India, komt de wereld samen.’ De eerste scene uit het boek Alle kleuren van de nacht is niet toevallig gesitueerd op deze plek. De Nederlandse hoofdpersoon Helena wacht er op de Indiase Raavi, die ze online heeft ontmoet en die al snel geen man zal blijken (‘Dit was het dan, hier eindigt het grootse en meeslepende avontuur’), maar een vrouw (‘In haar ogen zie ik een verlangen waar ik acuut hartkloppingen van krijg’).

Vijf jaar geleden zat Sanne Helbers, auteur van Alle kleuren van de nacht en sinds een kleine twee jaar programmamaker bij Studium Generale, in diezelfde Starbucks, onder diezelfde landkaart. Ze stond aan het begin van een wereldreis van vier maanden samen met haar man. Nadat ze daar in de Starbucks die zin op papier had gezet, wist ze dat ze bij terugkomst haar eerste roman zou gaan schrijven.

Had je veel schrijfervaring toen je besloot aan een roman te beginnen?

“Een roman schrijven en publiceren was altijd al mijn droombeeld. Ik had reisverhalen en –artikelen geschreven, meer niet. Daar in die Starbucks bedacht ik dat ik het gewoon moest gaan doen, net zoals we gewoon aan die wereldreis waren begonnen, iets wat zoveel mensen willen maar niet doen. Eenmaal thuis ben ik drie in plaats van vier dagen per week gaan werken en ben ik standaard één dag per week gaan schrijven.”

Hoe wist je dat je goed zat?

“Ik heb de eerste hoofdstukken naar een bekende gestuurd. Zij werkte zelf aan een roman en raadde me aan om bij een schrijfclub te gaan: met een groepje schrijven en elkaar feedback geven onder leiding van een docent. Daar heb ik veel aan gehad. Bij een hoofdstuk zeiden ze bijvoorbeeld dat het dramatischer kon, bij een ander dat ik er op moest letten dat het geen ‘vervoersroman’ zou worden – niet steeds vertellen dat ze in een riksja of vliegtuig of iets dergelijks zaten. Na de cursus heb ik de eerste versie naar twee oud-collega’s gestuurd. Terwijl zij lazen en nadachten, kreeg ik mijn eerste kind. Met hun opmerkingen heb ik een nieuwe versie gemaakt, die ik eind 2019 heb ingestuurd naar uitgeverij Ambo Anthos, nadat ik via een vriendin in contact was gekomen met een marketeer daar, die zij nog kende van de basisschool.”

‘Het is een hoopvolle boodschap: maak er het beste van’

Het thema van jouw roman komt uit een essay van Albert Camus over de mythe van Sisyphus: ‘Er is maar één werkelijk serieus filosofisch probleem: dat van de zelfmoord’. Hoe kom je op zo’n zwaar thema?

“De mythe van Sisyphus, die nadat hij de goden had ontstemd tot het einde der tijden steeds opnieuw een rotsblok de berg op moest duwen, staat volgens Camus voor het leven: de wereld lijkt vaak zwart en nutteloos, maar je moet doorgaan, want na de dood is er zeker niets meer – Camus geloofde dat er na de dood niets meer zou zijn. In die zin heeft zijn essay, dat ik tijdens mijn studie voor het eerst las en dat me altijd is bijgebleven, toch een hoopvolle boodschap: maak er het beste van.”

Hoofdpersoon Helena komt er in India achter dat ze verliefd kan worden op een vrouw. Thuis heeft ze een vriend, Taco. Voor Helena start een worsteling met identiteit en loyaliteit, maar ook een avontuur en een reis door een nieuw land. Voor de Indiase Raavi is haar homoseksualiteit veel ingewikkelder en zelfs gevaarlijk: haar familie accepteert die niet. Helena en Raavi worden verliefd, maar terwijl Helena zichzelf langzaam leert te accepteren, komt Raavi uiteindelijk voor een onomkeerbare beslissing te staan.

Hoe wist je dat je over geaardheid binnen verschillende culturen wilde schrijven?

“Ik vind gendervraagstukken fascinerend. Nadat een bekende vertelde dat ze ermee worstelde dat een vriendin verliefd op haar was geworden, zette dat mij aan het denken: waarom is ze nu zo van de kaart? Over hoe dit is in India, hoorde ik van Indiase studiegenoten in Londen, waar ik heb gestudeerd. Tijdens research kwam ik artikelen tegen over homoseksualiteit in India, die tot voor kort strafbaar was.”

In jouw boek zijn de eenzaamheid en de wanhoop soms groot. Herken je dat?

“Op mijn boek krijg ik twee soorten reacties: de ene groep herkent het grote en abstracte gevoel van ‘is dit alles’ en ‘waartoe ben ik hier’ van Helena. De andere groep wist niet dat mensen echt zo kunnen denken. Ik hoor bij die eerste groep, al is dat een beetje veranderd sinds ik moeder ben: de verantwoordelijkheid voor een kindje brengt me in het nu.”

Wat hoop dat je boek zal doen?

“Natuurlijk hoop ik op positieve recensies en zou ik graag op de shortlist voor een literaire prijs komen. Vooral hoop ik dat lezers zich in het verhaal zullen herkennen. Veel mensen worstelen met hun plek in de maatschappij en met depressieve klachten. Mijn boek is ook een reflectie op cultuur en ik hoop dat lezers het prettig vinden meegenomen te worden in een ander land.”