‘Een meisje! In het Delft van de mannen!’

Wies Bouwmeester maakt in 1950 een grande entree in het pittoreske Delft. Op haar Triumph 650 Thunderbird  komt de bouwkundestudente de grachtenstad binnen. ‘Over de Nieuwe en Oude Langendijk, door de Peperstraat, het Oude Delft op naar nummer 26, waar ze woonde in het clubgebouw van DVSV en waar haar huisgenoten tegen de ramen op waren gevlogen, al snel naar buiten leunend, gilletjes van bewondering en schrik slakend voor Wies Bouwmeester, goddomme, die daar eventjes op een motorfiets is komen aanrijden! Een meisje! In het Delft van de mannen!’

Zo beschrijft schrijver en dichter Robert Anker hoe Bouwmeester Delft onveilig maakt. Anker maakte de afgelopen jaren vooral naam met zijn prachtige roman ‘Een soort Engeland’ (2001) en de vindingrijke dichtbundel ‘De broek bewapperde mens’ uit 2002.

Na deze hoogtepunten uit zijn oeuvre richt de voormalig leraar Nederlands zich nu op het levensverhaal van Wies Bouwmeester. Een groot gedeelte van het boek gaat over haar wel en wee als Delftse bouwkundestudent en beginnend architect.

Bouwmeester besluit bouwkunde te studeren in Delft, omdat ze de wereld wil veranderen. Haar vader was aannemer en jarenlang haar grote voorbeeld tijdens haar redelijk gelukkige jeugd, die tenenkrommend slecht wordt beschreven door Robert Anker. De burgerlijke clichés buitelen in het begin van het boek over elkaar heen. Maar het doorlezen is de moeite waard. Bouwmeesters jeugd wordt bruut verstoord als na de bevrijding van Nederland in 1945, Bouwmeesters vader veroordeeld wordt voor collaboratie met Duitsers. Haar vader is fout en valt van zijn voetstuk.

Daarna begint het meest interessante gedeelte van ‘Nieuw-Lelievelt’: de Delftse periode. In Delft gaat het aanvankelijk stroef. In haar eerste jaar haalt Bouwmeester maar één vak. Bouwmeester is als vrouw een opvallende verschijning in mannenbolwerk Delft, maar laat zich daardoor niet van de wijs brengen. Ze hangt vooral rond in de cafés van de Beestenmarkt om te discussiëren. Deze discussies geeft Anker gedegen weer, alsof je er als lezer zelf bij bent, al zijn de opvattingen van Bouwmeester en haar medestudenten soms op het simplistische af.

De oude architectuur, waar Delft vol mee staat, is passé volgens de studenten. Karel, een vriend van Bouwmeester, roept uit dat de verwoesting van de Rotterdamse binnenstad een zegen was voor de architectuur. ‘Helemaal mee eens,’ riep Joop, ‘anders leren ze het nooit, dan blijven ze verlangen naar Anton Pieck!’ Le Corbusier en zijn megalomane plannen voor Parijs om het centrum plat te gooien en op die plek massale woontorens te plaatsen worden met applaus begroet. Ook Amsterdam, met die lelijke steegjes en grachten, zou er aan moeten geloven. Weg met de lawaaierige grachtenpanden en hoera voor de nieuwe flats.

Anker voert twee van de belangrijkste architecten van de jaren vijftig op in ‘Nieuw-Lelievelt’, de Delftse hoogleraren Jakob Bakema en Jo Van den Broek. Van den Broek ontwierp onder mee het Auditorium in Delft en Bakema bedacht de Centrale Bibliotheek in Rotterdam. Bouwmeester studeerde cum laude af bij Van den Broek op een multifunctioneel gebouw, dat bestaat uit zowel een schouwburg van gewapend beton als restaurant, bar en danszaal. Ze mag het gebouw ten uitvoer brengen bij het bureau van Van den Broek en Bakema. Daar bemoeit de laatste zich intensief met haar ontwerpen, waardoor ze gedesillusioneerd weggaat.

Anker sluit de Delftse periode af door Bouwmeester als wereldverbeterende ingenieur naar Afrika te laten vertrekken. Het verhaal van Bouwmeester verliest dan aan zeggingskracht. De personages gaan maar niet leven, vooral omdat Anker ze afstandelijk beschrijft en hun gevoelens wel erg simplistisch weergeeft. Anker haalt geen moment het niveau van ‘Een soort Engeland’. Zonde, want van een boek dat over een van de meest interessante periodes uit de architectuurgeschiedenis gaat mag je meer verwachten.

@01  infoblokje:Robert Anker, ‘Nieuw-Lelievelt’, Querido, 253p., 18,95 euro.