De
lta and Delft Integraal/Outlook often write about innovative ideas that offer big promises for the future. But what has happened to such ideas years later? What for instance has happened to the small Delft start-up company Mapper, which develops lithography machines for the semiconductor industry?
Delta 29-08-2002
Two ex-students and their professor are going to startle the semiconductor industry. The Delft-based company, Mapper is developing a method to produce microchips cheaply. Its goal is to have one-third of the world market share in 2005.
As soon as they completed their studies in 2000, Bert Jan Kampherbeek and Marco Wieland decided to start their own business in the semiconductor industry. Together with their supervisor, Professor Pieter Kruit (faculty of Applied Sciences), they have been trying ever since to become important players in this field. And they did it successfully.
Their company, Mapper, now has 170 employees. It recently received a 10-million euro grant from the Ministry of Economic Affairs and has just sold its first two prototypes.
“It was a great thing to finally be able to put them on an airplane,” says Kampherbeek. One lithography machine went to Taiwan, to the Taiwan Semiconductor Manufacturing Company. “That’s one of the biggest companies in this field in the world,” says the TU Delft alumnus proudly.
The machines are prototypes that use a new technique. To draw specific patterns, most lithography machines illuminate a photo mask that is in direct contact with a substrate coated with a film. That mask contains the chip’s blueprint. In a later processing step, the exposed regions will turn into the wiring of the chip. Mapper’s machines however use 13,000 parallel electron beams to draw the patterns.
That should speed things up, one would think. “But that’s not the reason,” says Kampherbeek. “The advantage of this technique is that we don’t need to make photo masks. All information about how the electron beams must define structures on the wafer is stored in a bitmap. This reduces costs immensely, because a mask costs about two-million euro to fabricate, and an average chip consists of about forty layers, each of which needs a different mask.”
But the technique isn’t perfect yet. The surfaces that the electron beams can now cover are too small. “We want to be able to lithography bigger wafers,” Kampherbeek says. The ten-million euro grant must help achieve this. The grant is part of the ‘High Tech Top Projects’ scheme, in which the ministry has a total of hundred million euro available to spend on five strategic R&D projects that suffer from the financial crisis. Subsidies have also been granted to projects by ASML, NXP, Philips and Océ.
The aim of Mapper was to be able to sell machines for mass production in 2007. “I guess we’re four years behind schedule,” Kampherbeek says, ruefully. “It’s been hard to get money from investors lately. Until now we’ve spent 80-million euro. We’ll start making money once we start selling lithography machines for mass production.”
Je staat als student aan de poort van het Walhalla van de wereldeconomie en vlak voordat je aan de bel trekt om een glansrol als young professional te gaan spelen, stort het hele bouwwerk met donderend geraas in elkaar. Geen nare droom, maar harde werkelijkheid sinds dit najaar de kredietcrisis toesloeg en de Nederlandse economie in recessie is. Hoe erg wordt het en hoe kun je je wapenen?
Voor de korte termijn staan alle seinen op rood. In het vierde kwartaal van 2008 liep de werkloosheid onder jongeren tot 24 jaar na jarenlange daling met dertien procent op tot 69 duizend. Vooral in het bedrijfsleven is het aantal openstaande vacatures fors gedaald, meldt het CBS.
Jim Allen van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) ziet de onzekerheid die dat oproept voor zich: “Ik zou me ongemakkelijk voelen als ik bijna klaar was met een opleiding bouwkunde. Het zou geen gelukkig moment zijn om de arbeidsmarkt te betreden.”
Op die arbeidsmarkt is het een drukte van belang, nu er nog banen te vergeven zijn. Bas Teepe van wervings- en selectiebureau YER ziet een toename van sollicitaties en updates van cv’s. Tegelijk ziet hij de vraag naar starters over de hele linie teruglopen:
“Vooral organisaties voor wie de afzet in de Verenigde Staten belangrijk is, zien hun verkoop inzakken. Ook grote consultancybureaus maken pas op de plaats.” De it-sector lijkt na de internetbubble van tien jaar geleden aan een nieuwe duikvlucht begonnen. Het blad Computable signaleert dertig procent minder vacatures sinds de crisis begon. In de meeste takken van de techniek loopt de werving volgens Teepe nog wel door.
Een geluk bij een ongeluk is de aanzwellende golf van uittredende babyboomers. Omvangrijke jeugdwerkloosheid zoals begin jaren tachtig ziet SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan dan ook niet voor zich. Toen was de werkloosheid al groot vóór het uitbreken van de
crisis. “We hebben op dit moment nog behoorlijk wat onbezette vacatures en we weten zeker dat we, als de crisis achter de rug is, zullen terugkeren naar diezelfde krappe arbeidsmarkt. Ervan uitgaand dat de crisis niet te lang duurt, zou ik toch hopen dat een eventuele
vertraging die jongeren oplopen bij het vinden van een baan zeer tijdelijk zal zijn en dat die hen niet wezenlijk zal belemmeren om de loopbaan te realiseren die ze voor ogen stond.”
Dat neemt niet weg dat sommige afgestudeerden hun eerder uitgezette koers zullen moeten verleggen. Iemand die een loopbaan in de auto-industrie voor ogen had, kan nu beter iets anders bedenken.
Ook veel architecten in spe zullen voorlopig naar een andere baan moeten uitzien. Rinnooy Kan: “Dat verhaal kennen we: er is geen baanzekerheid in de moderne economie, maar wel – als het enigszins kan –werkzekerheid.”
Toppers
Aankomende toppers blijven trouwens volop in de race. Philips, dat heeft aangekondigd wereldwijd negenduizend banen te schrappen, gaat door met het werven van hoger opgeleiden, in Nederland 200 à 300 per jaar. Harry Hendriks, directievoorzitter van Philips Electronics Nederland noemt dat essentieel voor het behalen van de groeidoelstellingen van het bedrijf. Philips start in de zomer zelfs een nieuw talentenprogramma voor consultants in de bedrijfsautomatisering, de ‘SAP Academy’.
Shell Nederland werft jaarlijks zo’n honderd afgestudeerden van Nederlandse universiteiten, waarvan grofweg zestig procent met een technische achtergrond. Volgens president-directeur Peter de Wit zal de crisis daarin weinig verandering brengen. “Wij zitten in een lange-termijnbusiness. Wij kunnen ons niet veroorloven om van dag tot dag te kijken wat we nodig hebben. Het toptalent van de toekomst nemen we niet aan om een job te doen. Dat nemen we aan om echt een carrière op te bouwen. We zijn van plan daarmee door te gaan in 2009 en de jaren die daarop volgen. Er is veel concurrentie om dat schaarse toptalent aan te trekken.” Hoewel ook Shell niet ontkomt aan besparingsmaatregelen, ontziet het olieconcern de toppers. Wel zet het de werving van ervaren vakmensen op een lager pitje.
Die trend is algemeen. Ook in de it-sector geldt de afname van het aantal vacatures niet voor het topsegment, meldt Computable. Bas Teepe, die bij YER met de werving en selectie van high potentials is belast, bevestigt dat beeld voor de meeste sectoren. Bedrijven hebben volgens hem lering getrokken uit de dip van 2000/2001, die veel werkgevers ertoe bracht de werving van toptalent op te schorten. “Toen de markt weer begon aan te trekken kwamen ze erachter dat er geen pool meer was om mee te werken. Dan loop je achter de feiten aan. Nu is de boodschap: dit is een tijdelijke situatie, misschien duurt die iets langer dan we willen, maar we hebben straks wel weer talent nodig om onze organisatie mee te jumpstarten.”
Door het grotere aanbod worden de eisen die bedrijven aan kandidaten stellen wel hoger. Teepe: “Je moet als afstudeerder goed beslagen ten ijs komen. Je kunt je kansen verbeteren door bijvoorbeeld eerst een stage in te lassen voor je echt de arbeidsmarkt opgaat, of door een assessmenttraining te doen. Mijn advies is: verbreed je focus en zorg dat je je onderscheidt van de massa.”
Licht
Willem Vermeend, voormalig PvdA-staatssecretaris van Financiën en oud-minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, baseert zich op ‘de meerderheid van de grote economische denktanks in de wereld’, en ziet licht aan het einde van de tunnel: “De laatste voorspellingen zeggen dat Europa in 2009 een zware krimp krijgt, in 2010 een lichte stijging of nog een kleine krimp, maar dat in 2011 de economie weer licht gaat groeien.”
Rinnooy Kan durft niet te voorspellen hoe lang de recessie zal duren. Wel weet hij wat, ongeacht het tijdsverloop, verstandig is: investeren in kenniseconomie en duurzaamheid. Nederlands troefkaart is de voorsprong die het op andere landen heeft. “Wat nu een nadeel is voor Nederland is een voordeel als we weer uit de crisis komen, namelijk onze sterke betrokkenheid bij de wereldhandel.”
Dat sommige afgestudeerden de komende jaren genoegen moeten nemen met een baan van hun tweede voorkeur of zelfs onder hun niveau, lijkt onvermijdelijk. Dat leed is te overzien, meent arbeidsmarktonderzoeker Jim Allen van het ROA: “Als je beneden je niveau begint heb je weliswaar meer kans om later in een lagere functie te komen, maar voor de meeste starters trekt het op den duur bij.”
Comments are closed.