Proposition

Herman Koch is geniaal, dat zweer ik op het Wetboek van Strafrecht. Deze toevoeging is de ultieme garantie dat ik de waarheid spreek, want in zijn openbare openingscollege zwoor Herman Koch ook een paar maal op het Wetboek van Strafrecht. Voor wie het wellicht ontgaan is: Herman Koch is dit jaar de gastschrijver van de TU Delft. Veel mensen halen daar hun neus voor op. Tuurlijk: lachen, gieren, brullen met Herman Koch in Jiskefet. Als Lullo Kerstens, als boekhouder Jos, en als eigenaar van de Díerenwinkel. Maar als schrijver is Herman Koch moeilijk serieus te nemen want hij valt in de categorie Kluun en Saskia Noort. Daar ben ik het apert mee oneens. Ik ken het werk van Koch vrij aardig en het is van een beduidend hoger niveau dan de boeken van voorgenoemde auteurs waarvan ik er ook een aantal heb gelezen.
Herman Koch beschikt over een subtiel gevoel voor humor dat zich kenmerkt door een grote innerlijke voldoening zodra die humor aan mensen voorbij gaat. Je verkneukelen in het besef dat het veel mensen ontgaat, maar daar niet de nadruk op leggen. ‘Nee man, juist níet!’  zou Kamphuijs zeggen.
Kochs openbare lezing was geweldig. Het beste openingscollege van alle gastschrijvers die ik de afgelopen zeven jaar heb mogen aanschouwen. Zijn thema ‘het liegen van de waarheid’  is zowel fascinerend als zorgwekkend ontregelend. Aan het einde van de avond wist niemand meer wat er waar was van alles wat hij had verteld. Zijn ontmoeting met Bill en Hillary Clinton in Colorado is natuurlijk een verzinsel, en zijn daaruit voortvloeiende amoureuze avontuurtje met Hillary in Amsterdam is pure fantasie. Maar wat te denken van het schreeuwen op de roltrap in de Bijenkorf? Of het redden van een drenkeling in zee? Kochs ultieme geluk is het liegen van de waarheid, dat wil zeggen dat je de waarheid spreekt terwijl iedereen denkt dat je het verzonnen hebt. Hij illustreerde dat aan de hand van een anekdote over een producent genaamd Antoinette Grotegansei. Die naam had hij verzonnen, dat wist Hermans zuster zeker. Herman ontkende het ten stelligste, Antoinette Grotegansei bestond écht. Zijn zuster was teleurgesteld, want de altijd zo grappige Herman had die onwaarschijnlijke en daarmee humoristische naam Grotegansei niet verzonnen. Na deze teleurstelling enige tijd te hebben laten inwerken, gaf hij toe dat hij die naam natuurlijk wél verzonnen had. Grote hilariteit nu bleek dat Herman tóch zo grappig bleek te zijn als zijn zus had verwacht. Aan het eind van de avond toonde Herman haar een contract dat hij met de producent had gesloten. Het was ondertekend met Antoinette Grote Gansey.
De impact van Kochs verhaal werd tijdens de receptie na afloop hinderlijk tastbaar. Tot tweemaal toe werd iets dat ik vertelde door iemand in twijfel getrokken. Dat vond ik ontluisterend, want ik spreek namelijk altijd de waarheid en ik overdrijf nooit. Dat heeft me al menigmaal veel ellende bezorgd omdat de waarheid opvallend vaak ongewenst blijkt te zijn. Toch kon ik tot nu toe niet anders. Na de lezing van Herman Koch ga ik mijn leven beteren en zal ik de waarheid vaker liegen. Dat zweer ik op het Wetboek van Strafrecht.

Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als onderzoeker bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.
 

The job of creating simultaneously politically charged and humorous propositions is much better left to stand up comedians than to scientists at their PhD defence.

‘Thermospheric Density and Wind Determination from Satellite Dynamics’, PhD-thesis by Eelco Doornbos, Space Engineering.