Zouden er meer studenten zo intens opgaan in hun masterstage als Jon Herman? Stel de luchtvaart- en ruimtevaartstudent wat vragen over zijn werk op het Jet Propulsion Laboratory (JPL) bij Nasa en je krijgt uitgebreid en onstuimig antwoord. “Dit zijn echt ontdekkingsreizen.”
Voor zijn afstudeeronderzoek werkt Herman (25, astrodynamics & space missions) sinds juni voor acht maanden aan een orbit, een pad voor een satelliet. “JPL is voornamelijk bekend om onbemande missies voorbij de maan. Ze hebben alle planeten ‘bezocht’ en ook vele manen, kometen en asteroïden.” Bij JPL zit Herman in de Outer Planet Mission Analysis Group. “Die ontwerpt voornamelijk de satellietbanen naar planeten voorbij Mars, zoals de Dawn-missie naar ‘mega-asteroïde’ Vesta.”
Herman ontwerpt een orbit die een satelliet voorbij de zon moet brengen. “De satelliet moet uiteindelijk even ver van de zon zijn als de aarde, maar dan precies aan de ándere kant. Nou ja, net niet precies: je moet hem wel kunnen zien.” Dankzij zo’n missie kunnen zonnewetenschappers hun modellen verbeteren en mogelijk eerder waarschuwen voor ‘solar storms’, die op aarde onze elektronica kunnen schaden.
Orbits ontwerpen is geen abc’tje. “In de ruimte het juiste pad kiezen, is geen kwestie van je neus ergens heen richten en gas geven. Orbits zijn een apart vakgebied en grotendeels bepalend voor het hele concept van ruimtevaart.” Zonder orbit kun je je ruimteschip niet bouwen en de orbit is weer afhankelijk van – in dit geval – de beschikbare ‘low thrust propulsion’ motoren, waarmee extreem ver is te vliegen. Omdat de Outer Planet-mensen zeer ervaren zijn met orbits op basis van deze motoren, werkt Herman bij hen. “Als bonus probeer ik de orbit uit het baanvlak te tillen waarin de aarde draait, om zo de zonnepolen te kunnen zien. Die zijn nog slecht bestudeerd.”
Herman werkt nu drie maanden bij JPL en is onder de indruk. “Hier lijken al die verre plaatsen in het zonnestelsel opeens heel dichtbij. Je kunt in je koffiepauze de nieuwe Mars-rover Curiosity bijna aanraken. Volgend jaar rijdt dat ding op Mars! Enkele weken geleden kreeg ik foto’s te zien van Vesta. Die was nog nooit bezocht. Je bent een van de eersten die deze nieuwe wereld ziet. Dit zijn écht ontdekkingsreizen.”
En er is meer. “Nasa zien! En ik krijg zoveel kansen rondom mijn onderzoek: bijzondere mensen ontmoeten, fascinerende lezingen bijwonen, meekijken met het werk aan grensverleggende missies en discussies met de mensen die dit mogelijk maken.”
Herman vindt het ook geweldig om een jaar in Los Angeles te verkeren. “Leuke stad! Erg groot en een beetje intimiderend de eerste weekjes, maar er is veel te doen en de mensen zijn erg laidback. Het weer is altijd perfect, ieder weekend is dus een kleine zomervakantie!”
Hoe enthousiast ook, Herman weet nog niet of zijn toekomst ligt bij orbits en zonne-onderzoek. “Ik wil sowieso verder in de astrodynamica, maar of dat promoveren betekent of een fulltime baan weet ik nog niet.”
Grafeen wordt ook wel omschreven als tweedimensionale materie, omdat hij zo goed als geen hoogte heeft. De stof heeft opvallende eigenschappen: hij is sterk, kan goed tegen warmte en geleidt elektriciteit bijzonder goed.
Koolstof
Iedereen kan met een potlood een dun laagje koolstof op papier smeren. Hier en daar zal het waarschijnlijk maar één atoom dik zijn. Alleen valt het niet mee om er genoeg van te isoleren om het te bestuderen.
Plakband
Er kwam veel bij kijken, maar in principe maakten Andre Geim, in Rusland geboren en nu werkzaam in Manchester, en zijn onderzoekscompagnon Konstantin Novoselov met plakband en een potlood een dun laagje koolstofatomen. Het materiaal heeft velerlei toepassingen in sterke, flexibele materialen die elektriciteit moeten geleiden. Naar verwachting kunnen daar in de toekomst hele satellieten en vliegtuigen van worden gebouwd.
Kikker
Geim staat ook bekend als de natuurkundige die met een magneet een kikker deed zweven, maar daar heeft hij de prijs niet voor gekregen. Hij is sinds februari bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen, waar hij eerder van 1994 tot 2001 heeft gewerkt. Hij en Novoselov hebben elkaar daar ontmoet, toen Novoselov er kwam promoveren.
Eredoctoraat
Ook heeft Geim een eredoctaraat ontvangen van de TU Delft. Dat gebeurde in januari 2009 bij de viering van de 167-ste Dies Natalis. Erepromotor prof.dr. Ekkes Brueck noemde Geim bij die gelegenheid “een inspirerend fysicus en een voorbeeld voor velen.”
Meer informatie over de Nobelprijs voor natuurkunde op de site van het Nobelprijs Comite.
Comments are closed.