Ga je eindelijk zitten voor een welverdiend glaasje cola, is de prik eruit. Werktuigbouwkundestudenten Jos Jacobs (22), Wouter Glas (22), Bob Speth (23) en Gihin Mok (22) laten het er niet bij zitten en ontwierpen een vernuftige frisdrankdop voor hun bachelor-eindproject. Prik verzekerd.
Je kunt je iets saaiers voorstellen bij een bachelor-eindproject dan frisdrank drinken en experimenteren met CO2. Zeker als je er zelf nog beter van wordt ook, want niks is toch irritanter dan een platgeslagen glaasje cola? Toch waren de vier studenten niet de eersten die aan de slag gingen met het prikprobleem. “Er zijn al twee producten op de markt die beloven het koolzuurgehalte in frisdrank op peil te houden: de Fizz-Keeper en de Dispenser”, weet Jos Jacobs. “Maar daarvan mag je de Fizz-Keeper meteen weer vergeten; die werkt hoe dan ook niet.” Daarmee was het eerste stukje vooronderzoek meteen getackeld: want waardoor werkt de Dispenser dan wel en wat hadden de studenten daar aan toe te voegen?
Jacobs: “De Dispenser spuit CO2 onder hoge druk onderin de fles. Hartstikke efficiënt, maar er is één minpuntje: de bubbels worden vervolgens ook zo hard in je glas gespoten, dat ze meteen weer plat slaan.” De studenten ontwierpen daarop een methode waarbij je de prik zelf via de dop injecteert. “Het behoud van koolzuur bleek daarmee een factor 4 hoger; het werkte dus!” Maar ja, toen volgde nader onderzoek naar de economische haalbaarheid van de superdop, en díe viel nogal tegen. “Want mensen willen niet betalen voor het opkrikken van hun glaasje cola”, vertelt de student, “en die CO -patronen moet je nu eenmaal wel eerst kopen. Op een fles frisdrank kost het inspuiten van koolzuur al snel 26 cent extra.”
De gouden oplossing volgens het viertal: ontwikkel niet hun dop, maar de Dispenser verder. Al is dat slechts een aanbeveling, want zelf gaan ze er niet mee aan de slag. “Na een halfjaar onderzoek hebben wij het wel gezien met de frisdrank”, lacht Jacobs. Toch levert dat onderzoek wel een wezenlijke bijdrage als de Dispenser inderdaad wordt doorontwikkeld. “Dan wil ik dus wel mijn naam op het product”, lacht Jacobs. En een exemplaar in de kast – om de huidige, niet werkende te vervangen. Want fan van frisdrank blijft hij, al is het tot die tijd soms zonder prik.
Onderzoek: ‘Hoe kan de CO2-concentratie behouden worden in een fles koolzuurhoudende frisdrank’
Cijfer: 7,5
Bladerend in het forse boek, dat je in willekeurige volgorde tot je kunt nemen, valt als eerste de ongelofelijke variëteit aan onderwerpen op. Meanderende rivieren, zandlopers, scheepsschroeven en wervelstormen. Alles komt aan bod mits het maar met stroming te maken heeft en dat geldt in de visie van de auteurs voor vrijwel alles. Ja, ook voor auto’s en gletsjers.
De aanpak is helder en consequent. Ieder hoofdstukje begint met een foto die de auteurs in de loop der jaren hebben verzameld of toegestuurd hebben gekregen. Sommige daarvan zijn nieuwsachtig (modderstroom), andere zijn verbluffend (opstuivende stofwolk onder vliegtuigvleugel) of gewoon wonderschoon (de getijdekolken in Naruto, Japan). Dan volgt een bespreking en een uitgebreidere verklaring. Elk onderwerp telt drie bladzijden.
De hoofdstukindeling toont de logica van het boek. Eerst langzame stromen in visceuze vloeistoffen (ja, ook lava), dan traagheid (meanders), capillaire werking (bierschuim), dan wervelingen, turbulentie, golven en stroming van deeltjes (waarom loopt een zandloper zo constant?)
De auteurs zijn drie Fransen (Etienne Guyon, Jean Pierre Hulin en Luc Petit) die bijna twintig jaar geleden het boek ‘Hydrodynamique physique’ publiceerden, wat zo’n beetje het standaard tekstboek op dit gebied lijkt te zijn. Oxford University Press publiceerde de Engelse versie ‘Physical hydrodynamics’ tien jaar later. Een paar jaar daarna (in 2005) verscheen een populaire versie op de Franse markt onder de titel ‘Ce que disent les fluides’ (Wat zeggen ons de vloeistoffen). En nu is er dus een Nederlandse versie uitgegeven door Veen Magazines.
Het boek maakt indruk door de veelheid aan onderwerpen, en ook door de toegankelijkheid van de uitleg. Het stimuleert beter te kijken. Bijvoorbeeld naar het verschil in schuim van Guiness en pils of naar waar de belletjes in de champagne vandaan komen. Het boek vertelt je waarom een rode wijn (of port) hangt aan het glas (iets met vloeistofspanning en het effect van Marangoni). En dat is alleen nog maar de alcoholische afdeling.
De foto’s zijn soms spectaculair, soms ook minder van kwaliteit. Gezien de diverse herkomst van de foto’s is dat de samenstellers niet altijd aan te rekenen. Maar een aantal foto’s, zoals die van een straaljager die door de geluidsbarrière knalt, had met een beetje zoeken een minder pixelig kunnen zijn. Slordiger nog zijn een aantal illustraties achter in het boek. Die lijken rechtstreeks overgenomen van een computertekenprogramma uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Dat had beter gekund, zeker bij een verkoopprijs van boven de 40 euro.
Guyon, Hulin, Petit, ‘Kolken en Stromingen’, Veen magazines, €42,50, ISBN 9789085712602.
Comments are closed.