Vreemdgaan op huwelijksreis

Momenteel kan een plagiërende student maximaal één jaar worden geschorst.

De naïviteit is hartverwarmend. Zo opent het rapport met: ‘Universitaire studenten die plagiaat plegen? Het lijkt tamelijk onwaarschijnlijk, omdat studenten beter zouden moeten weten. Het gebeurt echter wel degelijk.’ Is het niet schattig? Stichting Onderwijs Evaluatie bestaat al zestien jaar, maar ziet nu eindelijk het licht. Men ging dan ook meteen op onderzoek uit. Van een enquête die onder Utrechtse studenten werd verspreid, kwamen 888 formulieren ingevuld retour. Gelukkig was spss op de computer geïnstalleerd, zodat de uitkomsten moeiteloos tot op een tiende van een procent nauwkeurig konden worden uitgerekend. Het rapport heeft een heus theoretisch kader, een onderzoeksvraag en een hypothese, maar vermijdt moeilijke dingen zoals ‘standaarddeviatie’ of ‘statistische significantie’. (Was dat nou ctrl+alt+shift+f10, of print je daarmee een taartdiagram?)

Uit alle flauwekul waar het rapport mee vol staat, licht ik de twee belangrijkste uitkomsten: 70 procent van de ondervraagde studenten geeft toe (soms, regelmatig, vaak, altijd) plagiaat te plegen, en 75 procent vindt het in eigen woorden overnemen van een tekst en die vervolgens als eigen werk presenteren (redelijk tot zeer) acceptabel. 75 procent van 888 is overigens een bekend getal, maar dit terzijde.

Zijn de schellen nu dan eindelijk van de onderwijs- en beleidskundige ogen gevallen? Studenten plagiëren op grote schaal, en ze vinden dat acceptabel. Vervang nu eens ‘plagiëren’ door ‘stelen’, en lees de zin dan nog een keer. Een student met de beamer uit de collegezaal in zijn tas heeft een probleem. Tenminste, als hij wordt gepakt. Ook een student met gestolen tekst in zijn scriptie heeft alleen een probleem als hij wordt gepakt. Gestolen tekst is echter bijna net zo makkelijk te herkennen als een gestolen beamer, zeker als het om een Engelse tekst gaat. Waar steenkolenengels plotseling overgaat in echt Engels is meestal sprake van plagiaat. Maar ook het Nederlands van de gemiddelde student is doorgaans zo belabberd (daar is geen onderzoek van Stichting Onderwijs Evaluatie voor nodig, iedere docent herkent dit onmiddellijk) dat een foutloze volzin argwaan wekt.

Alleen heel slimme en taalvaardige studenten, die bovendien wel eens een boek lezen, zijn moeilijk op plagiaat te betrappen. Zij hebben het talent om plagiaat heel goed te maskeren. In de praktijk gebruiken ze datzelfde talent om een mooi stuk eigen werk af te leveren. Niets voelt namelijk zo goed als trots zijn op je eigen prestatie. Wie plagieert ontzegt zich dit genot.

Vorige maand verbleef ik twee weken op de Harvard Business School. Ik vroeg hoe men daar omging met plagiërende studenten. De docent keek me aan alsof ik hem had gevraagd hoe Harvard omgaat met studenten die een docent vermoorden. Hij zei dat een plagiërende student onvoorwaardelijk van de opleiding wordt afgetrapt. En ik zag dat hij zich daar eigenlijk geen voorstelling bij kon maken. Frauderen bij een van ‘s werelds meest prestigieuze opleidingen, dat is zoiets als vreemdgaan op huwelijksreis.

Dap Hartmann is astronoom. Hij is werkzaam als docent aan de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

Laat ik het weer eens over plagiaat hebben, want dat blijkt plotseling actueel te zijn. Staatssecretaris Mark Rutte heeft kennisgenomen van het rapport ‘Citaat of plagiaat’ van de Stichting Onderwijs Evaluatie, en laat nu onderzoeken of er strenger gestraft kan worden. Momenteel kan een plagiërende student maximaal één jaar worden geschorst.

De naïviteit is hartverwarmend. Zo opent het rapport met: ‘Universitaire studenten die plagiaat plegen? Het lijkt tamelijk onwaarschijnlijk, omdat studenten beter zouden moeten weten. Het gebeurt echter wel degelijk.’ Is het niet schattig? Stichting Onderwijs Evaluatie bestaat al zestien jaar, maar ziet nu eindelijk het licht. Men ging dan ook meteen op onderzoek uit. Van een enquête die onder Utrechtse studenten werd verspreid, kwamen 888 formulieren ingevuld retour. Gelukkig was spss op de computer geïnstalleerd, zodat de uitkomsten moeiteloos tot op een tiende van een procent nauwkeurig konden worden uitgerekend. Het rapport heeft een heus theoretisch kader, een onderzoeksvraag en een hypothese, maar vermijdt moeilijke dingen zoals ‘standaarddeviatie’ of ‘statistische significantie’. (Was dat nou ctrl+alt+shift+f10, of print je daarmee een taartdiagram?)

Uit alle flauwekul waar het rapport mee vol staat, licht ik de twee belangrijkste uitkomsten: 70 procent van de ondervraagde studenten geeft toe (soms, regelmatig, vaak, altijd) plagiaat te plegen, en 75 procent vindt het in eigen woorden overnemen van een tekst en die vervolgens als eigen werk presenteren (redelijk tot zeer) acceptabel. 75 procent van 888 is overigens een bekend getal, maar dit terzijde.

Zijn de schellen nu dan eindelijk van de onderwijs- en beleidskundige ogen gevallen? Studenten plagiëren op grote schaal, en ze vinden dat acceptabel. Vervang nu eens ‘plagiëren’ door ‘stelen’, en lees de zin dan nog een keer. Een student met de beamer uit de collegezaal in zijn tas heeft een probleem. Tenminste, als hij wordt gepakt. Ook een student met gestolen tekst in zijn scriptie heeft alleen een probleem als hij wordt gepakt. Gestolen tekst is echter bijna net zo makkelijk te herkennen als een gestolen beamer, zeker als het om een Engelse tekst gaat. Waar steenkolenengels plotseling overgaat in echt Engels is meestal sprake van plagiaat. Maar ook het Nederlands van de gemiddelde student is doorgaans zo belabberd (daar is geen onderzoek van Stichting Onderwijs Evaluatie voor nodig, iedere docent herkent dit onmiddellijk) dat een foutloze volzin argwaan wekt.

Alleen heel slimme en taalvaardige studenten, die bovendien wel eens een boek lezen, zijn moeilijk op plagiaat te betrappen. Zij hebben het talent om plagiaat heel goed te maskeren. In de praktijk gebruiken ze datzelfde talent om een mooi stuk eigen werk af te leveren. Niets voelt namelijk zo goed als trots zijn op je eigen prestatie. Wie plagieert ontzegt zich dit genot.

Vorige maand verbleef ik twee weken op de Harvard Business School. Ik vroeg hoe men daar omging met plagiërende studenten. De docent keek me aan alsof ik hem had gevraagd hoe Harvard omgaat met studenten die een docent vermoorden. Hij zei dat een plagiërende student onvoorwaardelijk van de opleiding wordt afgetrapt. En ik zag dat hij zich daar eigenlijk geen voorstelling bij kon maken. Frauderen bij een van ‘s werelds meest prestigieuze opleidingen, dat is zoiets als vreemdgaan op huwelijksreis.

Dap Hartmann is astronoom. Hij is werkzaam als docent aan de faculteit Techniek, Bestuur en Management.