Senioren en mobieltjes

Maar de technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat zij niet zo goed met de mobieltjes om kunnen gaan als de jongere generatie, die met het apparaat is opgegroeid. Daarom organiseert het Rode Kruis cursussen om ouderen te begeleiden bij hun eerste stappen op het gebied van mobiele telefonie.

Jasper van Kuijk, promovendus consumer electronics usability, legt uit waarom oudere gsm-bezitters vaak minder van hun apparaat begrijpen. “Jongeren hebben een mentaal model van de mobiele telefoon in hun hoofd. Daardoor weten ze wat een melding op de telefoon betekent, hoe het apparaat in elkaar zit of hoe een procedure als bellen werkt. Ouderen hebben alleen een mentaal model van de werking van een huistelefoon in hun hoofd en vertalen dat naar hun mobieltje. Hierdoor begrijpen ze bijvoorbeeld niet dat ze na het intoetsen van een telefoonnummer ook nog op de ‘bellen’-toets moeten drukken. Dat levert veel frustratie op.”

Zijn de problemen met mobiele telefoons niet beter op te lossen door een eenvoudiger product te ontwerpen? Van Kuijk meent van niet. “Er is een maximum aan wat er is op te lossen met het ontwerp. De technologische generatiekloof kan niet volledig overbrugd worden door een leesbaar scherm en minder opties. De mobiele telefoon moet een plaats krijgen in de belevingswereld van de ouderen. Daarvoor zullen zij een stap in de richting van de technologie moeten zetten, bijvoorbeeld door middel van cursussen.”

Froukje Sleeswijk Visser, promovendus human centered design, bevestigt de beperking van het productontwerp. “Een mobieltje dat perfect is afgestemd op de behoeften van ouderen klinkt misschien als de ultieme oplossing, maar een speciale ouderenmobiel geeft ze het gevoel dat ze dom worden gevonden. Juist als ze leren om te gaan met de moderne technologie geeft dat status. Dat trotse gevoel ondersteunen is belangrijker dan de knoppen groter maken.”

Tijdens de cursus kunnen de ouderen stappenplannen aanleren voor de belangrijkste handelingen, denkt van Kuijk. “Het aanleren van een volledig mentaal model is lastig.” Volgens beide promovendi is de ideale situatie om samen met de ouderen de mobiele telefoon in te richten. Sleeswijk Visser: “In een persoonlijk gesprek kan het ideale gebruik van de telefoon worden bepaald. Waarschijnlijk zijn zeven van de tien functies niet nodig voor de ouderen. Voor hen is het rustiger om deze functies onzichtbaar te maken, zodat zij zich niet door een ingewikkeld menu heen hoeven te werken.”