Noodlijdend IRI moet weer ‘nationaal’ worden

Internationale deelnemers aan het neutronensymposium op het IRI, afgelopen donderdag, reageerden ontsteld op het voornemen van de TU om de reactor mogelijk over drie jaar te sluiten. De reactor wordt onder andere gebruikt voor fundamenteel materiaalonderzoek en trainingen van wetenschappelijk personeel.

,,Het zou een enorme verarming zijn”, zegt Colin Carlile, directeur van Europa’s grootste reactor, de ILL in Grenoble. ,,De reactor in Delft is dan wel klein, maar staat bekend om het testen van medische instrumenten. En het levert een verlies aan internationaal wetenschappelijk netwerk.”

Ander nadeel noemt hij de achterstand die Nederlands neutronenonderzoek zou oplopen. ,,Veel Nederlands neutronenonderzoek wordt bij onze grote reactor in Grenoble uitgevoerd. De Delftse onderzoekers hebben bij ons een streepje voor, omdat ze in hun kleine reactor alvast hun onderzoeksopzet hebben kunnen testen. Zonder dat vooronderzoek lijkt het alsof je mensen zonder rijbewijs meteen in een Ferrari laat rijden.”

Het sluiten van de Delftse reactor zou daarom kunnen inhouden dat Delftse neutronenonderzoekers minder snel voor experimenten met grote reactors, zoals de ILL in Grenoble, worden toegelaten. Volgens Carlile veroorzaakt eventuele sluiting ook immateriële schade. ,,Als de reactor hier niet was, zou ik hier ook niet zijn en contact onderhouden met Nederlandse wetenschappers. Nu houden we elkaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.”

Niettemin past een eventuele sluiting van het IRI in een Europese trend. ,,Over vijftien jaar zullen waarschijnlijk alleen nog drie grote reactoren, zoals de ILL, in Europa overblijven”, zegt Peter Tindemans. Hij sprak als voorzitter van het onlangs uit geldgebrek afgeblazen ESS-project, dat de bouw van Europa’s grootste neutronenverstrooier beoogde. ,,Regeringen moeten het nationale belang inzien van kleine reactoren. Nu wordt er veel te weinig geld gegeven.” Het belang van de kleintjes ligt volgens hem in training van onderzoekers, en het testen van onderzoeksapparatuur en medici.

Als oplossing noemt hij het grootschalig lobbyen bij de politiek en het in het leven roepen van nationale fondsen om de reactor te ondersteunen. Het IRI zou dan volgens Tindemans weer nationaal moeten worden, net als vroeger. ,,Binnen de universiteit zou je dit niet moeten runnen, daar zijn niet genoeg fondsen voor.”

Internationale deelnemers aan het neutronensymposium op het IRI, afgelopen donderdag, reageerden ontsteld op het voornemen van de TU om de reactor mogelijk over drie jaar te sluiten. De reactor wordt onder andere gebruikt voor fundamenteel materiaalonderzoek en trainingen van wetenschappelijk personeel.

,,Het zou een enorme verarming zijn”, zegt Colin Carlile, directeur van Europa’s grootste reactor, de ILL in Grenoble. ,,De reactor in Delft is dan wel klein, maar staat bekend om het testen van medische instrumenten. En het levert een verlies aan internationaal wetenschappelijk netwerk.”

Ander nadeel noemt hij de achterstand die Nederlands neutronenonderzoek zou oplopen. ,,Veel Nederlands neutronenonderzoek wordt bij onze grote reactor in Grenoble uitgevoerd. De Delftse onderzoekers hebben bij ons een streepje voor, omdat ze in hun kleine reactor alvast hun onderzoeksopzet hebben kunnen testen. Zonder dat vooronderzoek lijkt het alsof je mensen zonder rijbewijs meteen in een Ferrari laat rijden.”

Het sluiten van de Delftse reactor zou daarom kunnen inhouden dat Delftse neutronenonderzoekers minder snel voor experimenten met grote reactors, zoals de ILL in Grenoble, worden toegelaten. Volgens Carlile veroorzaakt eventuele sluiting ook immateriële schade. ,,Als de reactor hier niet was, zou ik hier ook niet zijn en contact onderhouden met Nederlandse wetenschappers. Nu houden we elkaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.”

Niettemin past een eventuele sluiting van het IRI in een Europese trend. ,,Over vijftien jaar zullen waarschijnlijk alleen nog drie grote reactoren, zoals de ILL, in Europa overblijven”, zegt Peter Tindemans. Hij sprak als voorzitter van het onlangs uit geldgebrek afgeblazen ESS-project, dat de bouw van Europa’s grootste neutronenverstrooier beoogde. ,,Regeringen moeten het nationale belang inzien van kleine reactoren. Nu wordt er veel te weinig geld gegeven.” Het belang van de kleintjes ligt volgens hem in training van onderzoekers, en het testen van onderzoeksapparatuur en medici.

Als oplossing noemt hij het grootschalig lobbyen bij de politiek en het in het leven roepen van nationale fondsen om de reactor te ondersteunen. Het IRI zou dan volgens Tindemans weer nationaal moeten worden, net als vroeger. ,,Binnen de universiteit zou je dit niet moeten runnen, daar zijn niet genoeg fondsen voor.”