Education

‘Ik wilde Einstein van zijn voetstuk stoten’

Honderd jaar na Einsteins E=MC2, is 2005 uitgeroepen tot internationaal jaar van de fysica. Onderwijsdirecteur dr. Erik Lagendijk van Technische Natuurwetenschappen heeft heel wat plannen voor de TU.

Begrijpt u Einsteins relativiteitstheorie?

“Nee, en ik zal hem ook niet in colleges proberen uit te leggen. Ik heb hem wel geprobeerd te begrijpen, toen ik in Leiden natuurkunde studeerde. Ik had toen de droom om Einstein als natuurkundige van zijn voetstuk te stoten door zijn ongelijk te bewijzen, zoals veel fysici nog steeds proberen. Als je jong bent kun je zulke ambities hebben. Maar ik bleek er gewoon niet briljant genoeg voor.”

Teleurstellend?

“Natuurlijk, want je loopt stuk op een ambitie. Maar je hoeft geen medelijden met me te hebben, hoor. Ik heb uiteindelijk toch een goede carriÈre gehad in het onderwijs. En natuurkunde ben ik altijd het mooiste vak van de wereld blijven vinden.”

U geeft komende maand lezingen over Einstein op de faculteit Technische Natuurwetenschappen en bij Studium Generale. Wat wilt u over hem kwijt?

“Ik vertel over hoe Einstein afgelopen eeuw de bijna mythische figuur werd die hij is. Zijn eerste publicaties in 1905 waren een soort appels die al voor het plukken lagen. Maar na zijn publicatie van de algemene relativiteitstheorie in 1915 en de bevestiging daarvan door een fysicus die hem begreep, Eddington, kon niemand meer om hem heen. Toen ontstond de Einstein-hype die nu nog voortduurt, ook al heeft hij in de jaren daarna wetenschappelijk gezien weinig meer gepresteerd.”

Uw lezingen zijn onderdeel van het ‘Year of the Physics’-programma van de TU. Wat gaat er nog meer gebeuren?

“Er komen theatervoorstellingen over Einstein in de aula en we gaan met studenten op de Markt in Delft natuurkundige proeven doen voor publiek. Bij de landelijke manifestatie in het Amsterdamse Nemo geven wij ook demonstraties. Zoals met een bungyjumpkoord, waaraan een interessant natuurkundig fenomeen verbonden zit. Je krijgt bij bungyjumpen namelijk een grotere versnelling dan de zwaartekracht je geeft, doordat het koord een zweepslagbeweging meegeeft.”

Weet u ook hoe onder de jeugd van deze eeuw weer een nieuwe Einstein kan opstaan?

“Het is niet onmogelijk. Maar wie net als Einstein wil zijn, zal niet alleen geniaal moeten zijn, maar ook een even grote persoonlijkheid moeten hebben. Daarnaast moet je intellectueel volledig onafhankelijk kunnen zijn en ook nog eens een tot de verbeelding sprekend uiterlijk hebben. Als je al die eigenschappen verenigt, maak je een kans.”

Erik Lagendijk (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Begrijpt u Einsteins relativiteitstheorie?

“Nee, en ik zal hem ook niet in colleges proberen uit te leggen. Ik heb hem wel geprobeerd te begrijpen, toen ik in Leiden natuurkunde studeerde. Ik had toen de droom om Einstein als natuurkundige van zijn voetstuk te stoten door zijn ongelijk te bewijzen, zoals veel fysici nog steeds proberen. Als je jong bent kun je zulke ambities hebben. Maar ik bleek er gewoon niet briljant genoeg voor.”

Teleurstellend?

“Natuurlijk, want je loopt stuk op een ambitie. Maar je hoeft geen medelijden met me te hebben, hoor. Ik heb uiteindelijk toch een goede carriÈre gehad in het onderwijs. En natuurkunde ben ik altijd het mooiste vak van de wereld blijven vinden.”

U geeft komende maand lezingen over Einstein op de faculteit Technische Natuurwetenschappen en bij Studium Generale. Wat wilt u over hem kwijt?

“Ik vertel over hoe Einstein afgelopen eeuw de bijna mythische figuur werd die hij is. Zijn eerste publicaties in 1905 waren een soort appels die al voor het plukken lagen. Maar na zijn publicatie van de algemene relativiteitstheorie in 1915 en de bevestiging daarvan door een fysicus die hem begreep, Eddington, kon niemand meer om hem heen. Toen ontstond de Einstein-hype die nu nog voortduurt, ook al heeft hij in de jaren daarna wetenschappelijk gezien weinig meer gepresteerd.”

Uw lezingen zijn onderdeel van het ‘Year of the Physics’-programma van de TU. Wat gaat er nog meer gebeuren?

“Er komen theatervoorstellingen over Einstein in de aula en we gaan met studenten op de Markt in Delft natuurkundige proeven doen voor publiek. Bij de landelijke manifestatie in het Amsterdamse Nemo geven wij ook demonstraties. Zoals met een bungyjumpkoord, waaraan een interessant natuurkundig fenomeen verbonden zit. Je krijgt bij bungyjumpen namelijk een grotere versnelling dan de zwaartekracht je geeft, doordat het koord een zweepslagbeweging meegeeft.”

Weet u ook hoe onder de jeugd van deze eeuw weer een nieuwe Einstein kan opstaan?

“Het is niet onmogelijk. Maar wie net als Einstein wil zijn, zal niet alleen geniaal moeten zijn, maar ook een even grote persoonlijkheid moeten hebben. Daarnaast moet je intellectueel volledig onafhankelijk kunnen zijn en ook nog eens een tot de verbeelding sprekend uiterlijk hebben. Als je al die eigenschappen verenigt, maak je een kans.”

Erik Lagendijk (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

Editor Redactie

Do you have a question or comment about this article?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.