Professor Egbert Schuurman (73) zwaait binnenkort af als fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Eerste Kamer. De politicus, tevens Delfts emeritus hoogleraar reformatorische wijsbegeerte, wil in zijn vrije tijd langs studentenverenigingen om over bezinning te praten.
Schuurman geeft op 19 maart een lezing tijdens de ‘mannendag’, een conferentie over de verantwoordelijkheden van de man, georganiseerd door het Christen mannencomité Delfland. Er komen geen vrouwen naar de bijeenkomst. Volgens de organisator is dat omdat eerlijke mannen onder elkaar sneller geneigd zijn een eerlijk gesprek te voeren dan wanneer er vrouwen bij zijn omdat er dan machogevoelens ontstaan.
Bij de vrouwendag aan de TU vorige week waren nauwelijks mannen, maar ze waren wel welkom. Vindt u het goed dat er geen vrouwen mogen komen op de mannendag?
“Dat ze niet mogen komen, klopt volgens mij niet. Dat de dag bedoeld is voor mannen, daar moet je niet teveel achter zoeken. Je hebt ook mannen die elkaar graag in de kroeg ontmoeten.”
Maar de bijeenkomst gaat toch over emancipatie?
“Nee hoor. Het is gewoon een bezinningsconferentie. Er zijn twee sprekers. De eerste zal het hebben over de verantwoordelijkheid van de man in kleiner verband; in het huwelijk en het gezin. Ik ga het hebben over de verantwoordelijkheid van de man in breder perspectief; in de economie, de landbouw, de politiek, noem maar op. Dat deze bijeenkomst plaatsvindt vlak na vrouwendag is totaal toeval. Ik wist het niet eens dat het vrouwendag was.”
Wat is uw belangrijkste boodschap?
“Ik heb me veel bezig gehouden met cultuurfilosofie. Dat was mijn hoofdonderwerp in de veertig jaar dat ik college gaf aan de TU Delft, TU Eindhoven, aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit van Wageningen. Ik ben geïnspireerd door denkers als Heisenberg. Volgens hem wordt onze cultuur, die zo sterk verbonden is aan materie, een monster. Hij vergelijkt de westerse cultuur met een schip dat steeds groter wordt en steeds meer ijzer bevat. De radar, die de juiste koers moet aangeven, reageert niet meer door al het metaal. Ik vertaal dat op deze manier: de westerse cultuur is door en door materieel en heeft weinig oog voor spirituele dimensies. Daardoor zit er een enorme eenzijdigheid in. Kijk naar de problemen die we nu hebben met kernenergie als er zich rampen voltrekken. Zijn we niet te optimistisch over onze technische constructies?”
Is dit een afwijzing van technologie?
“Nee, juist niet. Als ze ingebed zijn in de Bijbelse normen van gerechtigheid, vrede en liefde komen technologie, wetenschap en economie op een hoger niveau.”
In 2004 verliet u de TU. Mist u de universiteit?
“Ik mis de studenten. Ik heb verschillende uitnodigingen gekregen van studentenverenigingen. Ik heb altijd gezegd ‘nee nu niet’. Maar als ik straks uit de politiek ben en mijn vrouw het goed vindt dan ga ik af en toe naar studentenverenigingen om te praten over de problemen van onze tijd.”
Vier jaar geleden wilde Saskia Konniger een artikel schrijven over de kamelenmarkt vlakbij het Indiase heiligdom van Pushkar. Tussen vijftigduizend brullende dieren sprak ze kamelenhandelaar Sampat. Ze werden tot over hun oren verliefd. Konniger trok met hem in een huifkar door de woestijn van Rajasthan. “Hij was eigengereid, onconventioneel en slim”, zegt ze. “We openden totaal andere werelden voor elkaar.”
Het is een van de vele avonturen die Saskia Konniger beleefde in het land waar zij sinds 2005 aan verknocht is. Over haar ervaringen vertelt zij tijdens de Studium Generale-lezing ‘Dagelijks Leven in India’ op 19 april. Konniger is freelance journaliste en is wetenschappelijk onderzoeker bij Museum Volkenkunde Leiden.
Kamelen zijn sinds haar reis door de woestijn een open boek voor Konniger. “Ik weet waar je op moet letten bij het kopen van een kameel. Ze moeten kleine voeten hebben, want dan zijn ze snel. Grote voeten maakt ze log. De ogen moeten nat zijn en het beest dient uit de mond te kwijlen. Dat is een teken van gezondheid. Bij het racen op een kameel is het belangrijk om je goed vast te grijpen.”
De relatie met kamelenhandelaar Sampat kwam op een nare manier tot een einde. “Toen ik weer naar India reisde om hem te zien, was hij overleden”, zegt Konniger. “Op zijn brommer geschept door een vrachtwagen.” Over deze ingrijpende gebeurtenissen schreef ze het boek ‘Club Karma’.
Konniger verbleef de afgelopen vijf jaar een aantal maanden per jaar in India. Daar viel haar onder meer de frictie tussen religie en toerisme op. “Van oudsher komen veel toeristen naar Pushkar. Hippies, maar ook touringcars vol toeristen. Rond het heiligdom geldt een aantal regels: het is verboden drugs te gebruiken, vlees te eten en met slippers de tempel te betreden. Een paar jaar geleden raakte een Fins meisje in een psychose, waarschijnlijk door drugsgebruik. Ze liep naakt een heilig meer in. Dat was een grote belediging voor Indiase gelovigen. Er ontstond discussie of toeristen nog wel welkom waren. De priesters leven van de uitgaven van de toeristen. Uiteindelijk kozen ze daarom voor een pragmatische oplossing. Iedereen bleef welkom. Maar het voorval liet wel het spanningsveld zien.”
Het viel Konniger ook op hoe Indiase mannen tegen vrouwen aankeken. “Ik heb veel jonge mannen gesproken. Zij vinden vaak dat de vrouw een ondergeschikte positie heeft aan de man. Ze hebben grofweg twee beelden van vrouwen. De goede vrouw is aseksueel en dienstbaar. De slechte vrouw is heel seksueel. Dat beeld wordt bevestigd in Bollywoodfilms. Westerse vrouwen zien ze wel als seksuele wezens, onder meer dankzij televisieseries als Baywatch. Hierdoor worden westerse vrouwen soms lastig gevallen op straat. Ik merk dat veel jongens een liefdeshuwelijk willen met een zorgzame vrouw, waar ze ook een seksuele relatie mee hebben. Maar die combinatie kan niet, denken ze.
Want met een seksuele vrouw wil je geen relatie. Dat is heel verwarrend.”
Dit jaar wil Konniger weer naar India. “Voor Museum Volkenkunde onderzoek ik de positie van Noord-Indiase zelfstandige goudsmeden. Door de groeiende middenklasse kregen zij de afgelopen jaren een grotere afzetmarkt. Ik ben benieuwd hoe het nu met ze gaat in de kredietcrisis.”
Studium Generale lezing ‘Dagelijks Leven in India’ van Saskia Konniger, 19 april 20.15 uur, Het Prinsenhof, Oude Delft 183. www.saskiakonniger.nl

Comments are closed.