Campus

Het kernwoord is kennis

Ideaal fabriceren is natuurlijk een fictie, zo betoogden afgelopen woensdag de sprekers op het symposium ‘Exploring the limits’, dat gehouden werd ter gelegenheid van het 21e lustrum van studievereniging Techologisch Gezelschap van Scheikunde.

Maar de pragmatische instelling van de aanwezige technici bleek meteen: misschien is het onbereikbaar, maar je kunt het toch proberen?

Prof. G. Stephanopoulos, hoogleraar scheikunde aan MIT (Massachussetts Institute of Technology), vatte de koe bij de horens: ,,Waar begin je dan met proberen?” Hij toont een vrolijk versierde sheet met een tien-stapsproductie proces van een chemisch stofje. ,,Laten we nu eens één van die tien stappen bekijken”, vervolgt Stephanopoulos en vervangt de sheet door een niet minder ingewikkeld uitziend schema. ,,Het is niet triviaal om één van deze stappen te verbeteren.”

Stephanopoulos: ,,Er zijn een heleboel eisen waaraan de produktie moet voldoen. Denk aan markt-robuustheid: als je concurrent iets beters uitvindt, kan jouw produkt daartegen? Dan is er veiligheid, milieu, en ga zo maar door.”

Vooral het milieu moeten we niet onderschatten, vindt mr. W. van Dieren, lid van de Club van Rome en een van de meest vooraanstaande Nederlandse bepleiters van milieuzorg. Van Dieren schetst een omineus wereldbeeld: ,,Uit onderzoek blijkt dat de sperma-productie bij mannen wereldwijd zo’n vijftig procent gedaald is. Dat doet mij sterk denken aan het boek ‘Silent Spring’ waarin door menselijke ingrepen er een lente komt waarin alle voortplanting van planten en dieren stopt en de aarde levenloos achter blijft.”

Hij beschrijft een soort struisvogelpolitiek van de industrie: ,,Kijk naar je laarzen, die zijn van PVC. Dus PVC is nodig, dus produceren wij dat. Dat is natuurlijk een drogreden. In Canada is na een nationale enquête gebleken dat bij de consument vrijheid en milieu hoog in het vaandel staan, en competitie en weinig overheidsbemoeienis laag. Bij de industrie ligt dat precies andersom. Daar ligt een enorme kloof.”
Blikveld

Stephanopoulos ziet een belangrijk probleem om een idealer proces te vinden in de organisatievorm: ,,Vroeger werkte je in een hiërarchische organisatie: managers boven managers boven managers, en aan het eind ergens een scheikundige die het werk doet. Die staat onder druk en heeft niet de tijd om alle alternatieven te bekijken.”

Bovendien is die ene persoon ook nog eens in zijn blikveld beperkt, volgens Stephanopoulos: ,,Hoe weet hij hoe zijn veranderingen invloed hebben op de rest van het proces? Het kernwoord is kennis. Het ideale proces moet grote hoeveelheden kennis bij elkaar brengen om aan de eisen te voldoen. Is datooit gebeurd? Vergeet het maar. Je kunt nu eenmaal niet alle alternatieven onderzoeken.”

Fijn, dacht de zaal. Nu zijn we van het probleem af, het is gewoon niet mogelijk. Maar Stephanopoulos ziet dat anders: ,,We krijgen een nieuw paradigma: niet geld of grondstoffen, maar kennis wordt je belangrijkste voordeel op je concurrenten. Daarin kunnen computers een grote rol spelen. Bovendien moet je altijd blijven veranderen, denk eraan dat de ervaring die je nu opdoet met het bouwen van een nieuwe reactor, zult moeten gebruiken bij de volgende.”

Computers moeten volgens de Amerikaanse hoogleraar kennis bij elkaar brengen, precizeren, draagbaar maken en kopiëren. ,,Je kunt het nog het beste vergelijken met de queeste naar de Graal. But who cares? Ik hoop dat niemand het ideale doel bereikt. You can have a lot of fun.”

Paul Rutten

Ideaal fabriceren is natuurlijk een fictie, zo betoogden afgelopen woensdag de sprekers op het symposium ‘Exploring the limits’, dat gehouden werd ter gelegenheid van het 21e lustrum van studievereniging Techologisch Gezelschap van Scheikunde. Maar de pragmatische instelling van de aanwezige technici bleek meteen: misschien is het onbereikbaar, maar je kunt het toch proberen?

Prof. G. Stephanopoulos, hoogleraar scheikunde aan MIT (Massachussetts Institute of Technology), vatte de koe bij de horens: ,,Waar begin je dan met proberen?” Hij toont een vrolijk versierde sheet met een tien-stapsproductie proces van een chemisch stofje. ,,Laten we nu eens één van die tien stappen bekijken”, vervolgt Stephanopoulos en vervangt de sheet door een niet minder ingewikkeld uitziend schema. ,,Het is niet triviaal om één van deze stappen te verbeteren.”

Stephanopoulos: ,,Er zijn een heleboel eisen waaraan de produktie moet voldoen. Denk aan markt-robuustheid: als je concurrent iets beters uitvindt, kan jouw produkt daartegen? Dan is er veiligheid, milieu, en ga zo maar door.”

Vooral het milieu moeten we niet onderschatten, vindt mr. W. van Dieren, lid van de Club van Rome en een van de meest vooraanstaande Nederlandse bepleiters van milieuzorg. Van Dieren schetst een omineus wereldbeeld: ,,Uit onderzoek blijkt dat de sperma-productie bij mannen wereldwijd zo’n vijftig procent gedaald is. Dat doet mij sterk denken aan het boek ‘Silent Spring’ waarin door menselijke ingrepen er een lente komt waarin alle voortplanting van planten en dieren stopt en de aarde levenloos achter blijft.”

Hij beschrijft een soort struisvogelpolitiek van de industrie: ,,Kijk naar je laarzen, die zijn van PVC. Dus PVC is nodig, dus produceren wij dat. Dat is natuurlijk een drogreden. In Canada is na een nationale enquête gebleken dat bij de consument vrijheid en milieu hoog in het vaandel staan, en competitie en weinig overheidsbemoeienis laag. Bij de industrie ligt dat precies andersom. Daar ligt een enorme kloof.”
Blikveld

Stephanopoulos ziet een belangrijk probleem om een idealer proces te vinden in de organisatievorm: ,,Vroeger werkte je in een hiërarchische organisatie: managers boven managers boven managers, en aan het eind ergens een scheikundige die het werk doet. Die staat onder druk en heeft niet de tijd om alle alternatieven te bekijken.”

Bovendien is die ene persoon ook nog eens in zijn blikveld beperkt, volgens Stephanopoulos: ,,Hoe weet hij hoe zijn veranderingen invloed hebben op de rest van het proces? Het kernwoord is kennis. Het ideale proces moet grote hoeveelheden kennis bij elkaar brengen om aan de eisen te voldoen. Is datooit gebeurd? Vergeet het maar. Je kunt nu eenmaal niet alle alternatieven onderzoeken.”

Fijn, dacht de zaal. Nu zijn we van het probleem af, het is gewoon niet mogelijk. Maar Stephanopoulos ziet dat anders: ,,We krijgen een nieuw paradigma: niet geld of grondstoffen, maar kennis wordt je belangrijkste voordeel op je concurrenten. Daarin kunnen computers een grote rol spelen. Bovendien moet je altijd blijven veranderen, denk eraan dat de ervaring die je nu opdoet met het bouwen van een nieuwe reactor, zult moeten gebruiken bij de volgende.”

Computers moeten volgens de Amerikaanse hoogleraar kennis bij elkaar brengen, precizeren, draagbaar maken en kopiëren. ,,Je kunt het nog het beste vergelijken met de queeste naar de Graal. But who cares? Ik hoop dat niemand het ideale doel bereikt. You can have a lot of fun.”

Paul Rutten

Editor Redactie

Do you have a question or comment about this article?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.